کپیرایت و الزامات پیوستن به این قانون/ 15
حسینزادگان: دولت رعایت حق مولف را الزامی کند/ کپیرایت مانع عرضه ترجمههای موازی میشود
مدیر انتشارات ققنوس ضمن بیان فواید پیوستن ایران به کپیرایت، خواهان الزامی کردن رعایت آن از سوی دولت شد.
وی ادامه داد: از طرف دیگر، به منظور جهانی شدن نشر ایران و مطرح شدن آن در سطح بینالمللی باید در قدم نخست، حقوق ناشران خارجی را محترم بشماریم.
مدیر انتشارات ققنوس بیان کرد: متأسفانه این واقعیت وجود دارد که به دلیل رعایت نشدن کپیرایت در ایران، وقتی در نمایشگاههای کتاب خارجی شرکت میکنیم، به ما به چشم راهزن فرهنگی مینگرند. در صورتی که اگر رعایت کپیرایت در کشور ما الزامی شود دید سایر کشورها به ایران تغییر میکند و حتی نه فقط در حوزه ترجمه و انتشار کتابهایشان در ایران، بلکه در سایر حوزههای اقتصادی و سیاسی نیز با کشورمان وارد بحث و مذاکره میشوند و دائم از این موضوع که نکند سرشان کلاه برود، هراسی نخواهند داشت.
حسینزادگان، مطرح شدن ناشر پایبند به رعایت کپیرایت در سطح بینالمللی را از دیگر فواید این مهم دانست و افزود: هر سال در نمایشگاه کتاب فرانکفورت یک کشور به عنوان میهمان افتخاری حضور دارد. شرایط آنها برای انتخاب این میهمان ویژه، رعایت کپیرایت از سوی کشور انتخابی است و این مهم نیست که آن کشور به کپی رایت ملحق شده باشد یا نه.
وی یادآور شد: انتشارات ققنوس سال 1381 به دلیل رعایت کپیرایت به عنوان مهمان افتخاری در نمایشگاه کتاب فرانکفورت حضور یافت. دستاندرکاران نمایشگاه تمام هزینههای سفر این انتشارات را بر عهده گرفتند و غرفه رایگان در اختیار ما قرار دادند چرا که فقط به کپیرایت احترام گذاشته بودیم و میگذاریم.
مدیر انتشارات ققنوس درباره مشکلات موجود در مسیر رعایت کپیرایت در ایران، گفت: وقتی ناشری خود را به رعایت کپیرایت ملزم میداند، در قراردادهایی که با ناشران خارجی منعقد میکند تعهد میدهد که از حقوق ناشر خارجی در داخل ایران حمایت کند و اگر ناشر دیگری قصد انتشار آن اثر را در ایران داشت مانع از این کار شود؛ تحقق این مهم در ایران امکانپذیر نیست چرا که اصلاً ایران به این قانون نپیوسته است و الزامی نیست، عملاً ناشر پایبند به رعایت کپیرایت نمیتواند هیچ دفاعی از ناشر خارجی داشته باشد و بهنوعی دستش کوتاه و زبانش قاصر است.
وی ادامه داد: رعایت کپیرایت مستلزم پرداخت هزینههای سنگین است. به طور مثال ناشر پایبند و معتقد به رعایت کپیرایت، باید حق ناشر خارجی را پرداخت کند. ناشر داخلی مجبور میشود این هزینه را در بالا بردن قیمت کتاب جبران کند. در چنین شرایطی وقتی ناشر داخلی میبیند که چندین ناشر داخلی دیگر که کپیرایت را رعایت نکردهاند و در نتیجه هزینهای را متقبل نشدهاند، این کتاب را با قیمت پایینتر عرضه میکنند و وقتی متوجه میشود که خوانندگان پول اضافه بابت حق رایت کتاب پرداخت نمیکنند و به خرید کتابهای ارزانقیمت تمایل دارند، از این کار منصرف میشود.
رعایت کپیرایت مستلزم مقید بودن به سلسله آداب و اصول است
حسینزادگان با بیان اینکه انتشارات ققنوس تاکنون با انتشارات سورکامپ، گالیمار و راپلیژ به منظور رعایت کپیرایت وارد مذاکره شده است، توضیح داد: برخی ناشران خارجی به رعایت کپیرایت از سوی ایران دید اقتصادی دارند. بنابراین باید ناشر داخلی هزینهای پرداخت کند اما برخی دیگر رویکرد فرهنگی دارند و فقط برایشان کسب اجازه از سوی ایران کفایت میکند. بنابراین، انتشارات ققنوس در جریان مذاکرات با انتشارات خارجی در اغلب موارد با توصیف وضعیت کتاب در ایران، آنها را توجیه و در نتیجه هزینه کمتری به عنوان حق ناشر خارجی پرداخت میکند.
مدیر انتشارات ققنوس افزود: از دیگر مشکلات ایران در مسیر رعایت کپیرایت میتوان به مسأله ارسال پول (به عنوان حق ناشر خارجی) اشاره کرد. در دولت پیشین به دلیل تحریم، امکان پرداخت این حق از طریق بانکها وجود نداشت و برای ناشران خارجی این مسأله قابل هضم نبود در نتیجه در اغلب موارد از همکاری با ایران منصرف میشدند.
وی با اشاره به دیگر دلایل رعایت نشدن کپیرایت از سوی برخی ناشران داخلی، گفت: رعایت کپیرایت مستلزم مقید بودن به یک سلسله آداب و اصول است که متأسفانه برخی ناشران ما به دلیل سنتی بودن شیوه فعالیتشان، از این موضوع آگاهی ندارند. از طرف دیگر به جز صرف هزینه، این فرایند بسیار زمانبر است و شاید از حوصله برخی ناشران داخلی خارج باشد. بنابراین در اغلب موارد از گام گذاشتن در این عرصه منصرف میشوند.
ارائه آموزشهای لازم از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
حسینزادگان تأکید کرد: معتقدم دولت باید رعایت کپیرایت در کشور را الزامی کند و به دنبال آن آموزشهای لازم برای برقراری ارتباط دو سویه با ناشران خارجی را ارائه دهد. در این زمینه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نقش مؤثری دارد و میتواند با تأسیس دفتری در محل این وزارتخانه سهم بهسزایی در ارائه قوانین و آموزشهای لازم داشته باشد.
مدیر انتشارات ققنوس افزود: ناگفته نماند، کشور ما هنوز در بحث رعایت کپیرایت داخلی مشکلات زیادی دارد چه برسد به اینکه بخواهد رعایت کپیرایت در سطح بینالمللی را الزامی کند. بنابراین لازم است کارگروهی متشکل از اعضای اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تعاونی توزیعکنندگان کتاب و نیروی انتظامی تشکیل شود تا بتواند برای حفظ و رعایت کپیرایت داخلی اقدامهای لازم را انجام دهد.
نظر شما