ایرج قانونی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره مزایای رعایت کپی‌رایت اظهار کرد: رعایت کپی‌رایت بسیار خوب است، چرا که از عرضه ترجمه‌های تکراری و موازی از یک اثر در بازار نشر جلوگیری می‌کند و باعث می‌شود ترجمه‌ای که مترجم آن کپی‌رایت را رعایت کرده است، بدون تردید نسبت به ترجمه‌های دیگر بازار که این قانون را رعایت نکرده‌اند، دقیق‌تر باشد و با استقبال خوب علاقه‌مندان و کتاب‌دوستان مواجه شود.
وی ادامه داد: به دلیل رعایت نشدن کپی‌رایت در کشور ماست که وقتی یک اثر خارجی جایزه می‌گیرد، همه مترجمان ما برای ترجمه آن خیز برمی‌دارند و متأسفانه ترجمه‌هایی هم که از آن اثر ارائه می‌شود، کتاب اصلی را زخمی می‌کنند. یعنی گاهی اوقات دیده می‌شود کتاب خارجی، عنوان و محتوای بسیار خوبی دارد اما به دلیل این‌که مترجم با زبان فارسی اُنس نداشته است و به عبارت دیگر، مترجم سلیقه زبانی خوبی ندارد، محتوای کتاب اصلی نیز آن‌گونه که باید و شاید ارائه نمی‌شود.
این مترجم و پژوهشگر با بیان این‌که مترجمان ما باید بیش از گذشته اطلاعات خود را از زبان فارسی ارتقا دهند و در این زمینه بیشتر فعالیت کنند، ادامه داد: البته ناگفته نماند که اگر رعایت کپی‌رایت در ایران الزامی شود، باز ما با مشکل زخمی شدن کتاب‌ها مواجه خواهیم بود، چرا که اغلب مترجمان ما به مشکلاتی اعم از استفاده از لغات بعید و پیچیده کردن متن دچارند. بنابراین پیشنهاد می‌کنم که ضمن رعایت کپی‌رایت، در داخل کشور تیم و ابزارهای نظارتی بر ترجمه‌ها وجود داشته باشد.
قانونی ادامه داد: البته در این بین، اگر می‌خواهیم ترجمه دقیق‌تر و جامع‌‌تری از کتاب خارجی ارائه شود، در کشور مؤلف اصلی کتاب نیز باید این ابزارهای نظارتی وجود داشته باشد. چرا که اصلاً مؤلف خارجی، زبان فارسی بلد نیست بنابراین از کجا می‌تواند مطمئن شود که کتابش به‌درستی و با همان محتوا در کشوری دیگر انتشار یافته است.
ناشر ایرانی استطاعت مالی ندارد
وی با اشاره به دیگر موانع رعایت کپی‌رایت در ایران، اظهار کرد: مترجم ایرانی هیچ‌گونه امکان مالی ندارد. به عبارت بهتر، مترجم سرمایه‌ای جز علم و دانش ندارد. از طرف دیگر، کپی‌رایت یک بحث مالی است و باید ناشر آن را بخرد. ناشر ایرانی نیز استطاعت مالی ندارد تا زمینه ترغیب مترجم ایرانی برای حرکت در این مسیر را فراهم کند. از این گذشته، خرید رایت یک فرایند زمان‌بر است؛ فرایند یافتن ناشر و مؤلف اصلی کتاب و برقراری تعامل با آنها، صحبت کردن با آنها و توجیه کردن آنها، توضیح و تفسیر شرایط اقتصادی و نشر کشور برای آنها بسیار طولانی و هزینه‌بر است.
این مترجم و پژوهشگر توضیح داد: مترجم معمولاً حدود 2 یا 3 سال برای ترجمه یک اثر زمان صرف می‌کند. سپس کتاب ترجمه شده برای کسب مجوز زمان زیادی را باید منتظر بماند. همچنین در قراردادهایی که میان ناشر و مترجم داخلی منعقد می‌شود، ناشر مقرر می‌کند که چند وقت بعد از این‌که کتاب چاپ شد، حق‌الترجمه و حق کپی‌رایت را پرداخت می‌کند. در چنین شرایطی تصور کنید آیا مؤلف اصلی برای گرفتن سهم خود، این همه مدت صبر می‌کند و فرض بر این‌که صبر کرد، آیا مبلغ ناچیزی که دریافت می‌کند، او را راضی می‌کند؟
بیش از گذشته به فرهنگ کشور اهمیت داده شود
وی بیان کرد: کشورهای غربی وقتی متمول می‌شوند، روی فرهنگ مملکت‌شان کار می‌کنند و دولت و مؤسسات خیریه در این زمینه آنها را حمایت می‌کند اما متأسفانه در ایران بیشتر رغبت به سمت راه‌اندازی فروشگاه‌های ورزشی متعدد وجود دارد. به نظرم پیش از الزامی کردن کپی‌رایت در کشور، باید بیش از گذشته به فرهنگ کشور پرداخت و بودجه‌ها را به منظور ارتقای سطح فرهنگ مردم به این سمت هدایت کرد. اگر مشکلات بخش فرهنگی کشور حل شود به صورت خودکار جامعه به رعایت کپی‌رایت رغبت نشان می‌دهد و اعتماد دنیای غرب بیش از گذشته برای همکاری با ایران فراهم می‌شود.
ایرج قانونی، مترجم و پژوهشگر حوزه فلسفه است که تا کنون بیش از 10 عنوان کتاب از ترجمه‌های وی منتشر شده است. «شرح انتقادی فلسفه لایبنیتس به ضمیمه قطعات برجسته»، «کتاب‌های آبی و قهوه‌ای: تمهیدات پژوهش‌های فلسفی»، «درباره روح هایدگر و این مسئله» و «نقد ساختار اندیشه» از جمله کتاب‌هایی است که در کارنامه علمی و پژوهشی وی دیده می‌شود.
شنبه ۱۲ تیر ۱۳۹۵ - ۰۹:۵۰
نظر شما