خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)_ندا موحدی‌پور(مروج کتاب‌خوانی و داور جام باشگاه‌های کتاب‌خوانی کودک و نوجوان):بیش از 5000 باشگاه در 80 شهر و 20 روستا ثبت خودشان را اعلام کرده‌­اند. طرح جام باشگاه‌­های کتابخوانی کودک و نوجوان سراسر کشور دومین دوره خود را پشت سر می­‌گذارد. این طرح از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي طراحی و با مشارکت افراد و سازمان­‌های مردم نهاد فعال شده است.

قرار بوده هر باشگاه با دست کم 12 نفر و یک تسهیل‌گر بزرگسال کار خودش را شروع کند. در مدرسه، کلاس درس، کتابخانه کانون پرورش فکری، کتابخانه نهاد، مسجد، پارک، کافی شاپ، کنار دریا و رودخانه، در هر مکان و هر زمانی که خودشان انتخاب می‌کنند بنشینند، بایستند و هر طور که دوست دارند درباره کتاب­‌ها باهم گفت­‌و­گو کنند. پرسش کنند. بخندند. کتاب را دوست داشته باشند یا نداشته باشند.

قرار بوده دست­کم، نفری یک کتاب در این باشگاه بخوانند و برای خرید کتا‌ب­ها به لیست کتا‌‌‌ب‌­های انتخاب شده از سوی مراجع مختلف که کتا‌ب‌­های کودک را با سلیقه‌ها و نظرات مختلف بررسی می‌­کنند، مراجعه کنند. قرار بوده کتابفروش­‌ها هم به این لیست سری بزنند و از آن با خبر شوند. و احتمالا خودشان هم شروع کنند به بررسی که چرا جایزه شهید فهمیده به کتاب "الف" اهدا شده، چرا داوران لاک پشت پرنده کتاب "ب" را با ارزش دانسته­‌اند، چرا شورای کتاب کودک کتاب "ج" را مناسب دانسته، چرا کتابک کتاب "د" را معرفی کرده و چرا جایزه پروین اعتصامی به کتاب "ه" تعلق گرفته و ... هر کدام از این مراجع با چه معیارهایی به کتاب و ادبیات کودک می­‌نگرند و آن را با کیفیت و مناسب اعلام می­‌کنند. قرار بوده کتابفروشان هم بخشی از فعالان و مشارکت­‌کنندگان در این بررسی باشند. از گرفتن نظرات مشتریان تا توجه و تقویت فروش کتاب­‌هایی که ارزش خوانده شدن دارند.

در این طرح کتابفروشان  با حمایت وزارت ارشاد می­‌توانستند کتاب­های با تخفیف 50 درصد در اختیار اعضاء باشگاه قرار دهند.

قرار بوده اعضاء باشگاه بهترین کتابی که دوست داشته‌­اند را در فیلم 50 ثانیه‌­ای معرفی کنند و به نویسنده‌­ای که مورد علاقه­‌شان بوده یا حرفی با او داشته­‌اند، نام‌ه­ای بنویسند. حدود 500 فیلم و 900 نامه از کلیه باشگاه­ها برای داوری ارسال شده است.

با این حساب دست­کم 65000 نفر در باشگاه­‌ها و اگر در هر شهر و روستا یک کتابفروش به این طرح پیوسته باشد، 100 نفر و با توجه به مستندات باشگاه‌­ها نویسندگان، سازما‌ن­ها و نهادهای دیگری نیز با فعالیت‌­های باشگاه‌­ها همراه شده‌­اند که باید آ‌ن‌ها را هم به این آمار اضافه کرد. از مربیانی که راهنمایی‌­رانندگی، تامین­اجتماعی و کل مدارس شهر و روستا را درگیر فعالیت­‌های‌شان کرده‌­اند تا آن‌هایی که آرام و بی‌­صدا در حیاط منزل یا کتابخانه­‌ای کوچک به بحث و گفت‌­وگو پرداخته­‌اند. اعداد و آمار که فوق­العاده­‌اند. آمار نشان می­‌دهد موافق یا مخالف، فعال یا منفعل، افراد بسیاری با زوایای گوناگون این طرح آشنا و درگیر شده‌­اند.

وقتی مستندات فعالیت­‌های باشگاه‌­ها را که با اشتیاق و انگیزه تسهیل‌گران گره خورده، ورق می‌­زنیم. وقتی فیلم­‌ها را که چقدر با کیفیت‌­تر شده­‌اند می‌­بینیم و نامه­‌های جسورانه بچه­‌ها را می­‌خوانیم، باید از همه دست­اندرکاران این طرح و فعالان آن تشکر کنیم که علی­رغم همه‌­ی نقص‌­هایی که هر طرحی بر روی کاغذ دارد، اجرا شد و حالا وارد مرحله­‌ی دیگری می­‌شود.

عموما کارکرد جایزه‌­ها، ایجاد اشتیاق و انگیزه و هم­چنین امکان دیده شدن برای فعالان حوزه­ای مشخص است. از طرفی دیگر دیده شدن کارها و بروز آ‌‌ن‌ها سبب می‌شود تا توجه به معیارها و سنجه‌­های کار کیفی هم مورد ارزیابی مجدد قرار بگیرد.

از این بابت نیز، طرح توانسته است اشتیاق برانگیزد و فعالان این حوزه را بر آن دارد تا از گوشه و کنار ایران خلاقیت و روش‌­های خود برای ترویج کتابخوانی را به اشتراک بگذارند.

و در داوری نیز از ابتدا تاکید بر خوانده شدن کتاب‌­های با کیفیت، ایجاد فضای گفت­‌وگو و مشارکت و میزان حس تعلق بچه‌­ها به هویتی با نام باشگاه کتابخوانی بوده است.
 
داستان جایزه­‌ها در جهان نشان می­‌دهد که آن‌ها آسیب‌­هایی هم می­‌زنند. جایزه‌­ها سبب شده­‌اند، طرح­‌ها و کارها شبیه به‌­هم و یکسان شوند. جایزه­‌ها تبدیل شده‌­اند به فضایی که آدم‌­ها را معروف کنند و اعتبار بدهند. جایزه‌­ها چارچوبی می­‌سازند و افراد را به فعالیت درون آن تشویق می‌­کنند.

اما در کنار همه‌­ی این‌ها، آنچه که بتواند نام جایزه را بهانه نگه دارد و به کارکردهای جریان ساز آن اضافه کند، می‌­تواند باشگاه­‌ها را وارد سطح دیگری کند.

مسلما فعال­ شدن نهادهایی مانند آموزش و پرورش، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و نهاد کتابخانه‌­های عمومی کشور در کنار این طرح می‌­تواند سطح کیفی آن را ارتقاء دهد. اما هدف این طرح از ابتدا تاکید بر "تسهیل‌گران" بوده است. این افراد با هر نقش و شغل اجتماعی، اعلام کرد‌‌ه‌­اند که یک کتا‌ب‌­دوست هستند و می‌خواهند کتاب­دوستی را با بچه‌­ها زندگی کنند. پس آن‌ها هستند که باشگاه­‌ها را ادامه خواهند داد:
یک تسهیل‌گر خودش چه می­‌خواند، چگونه مسیر خواندنش را طراحی می‌­کند، چگونه خواندنش را به چالش می­‌کشد، پرسش­‌هایش را چگونه سروسامان می‌­دهد، چقدر فیلم و تیاتر می‌­بیند، چقدر به موزه می‌­رود، چقدر موسیقی گوش می­‌کند، چقدر با دیگر تسهیل‌گران درباره پرسش­‌هایش حرف می­‌زند و ...

از طرف دیگر، بانیان جایزه هم همان­طور که توانستند هم­وندان گوناگونی را هم­چون نویسندگان، ناشران، کتابفروشان، مروجان کتابخوانی، مراجع انتخاب کتاب کودک مناسب و تسهیل‌گران را دور هم جمع کنند تا ارتباطات معنادارتری داشته باشند، با انتشار باکیفیت آثار باشگاه‌­ها شامل روایت­‌های تسهیل‌گران، نامه و فیلم‌­های بچه­‌ها فضایی را برای تغذیه بیشتر این هم­وندان فراهم خواهند کرد. و با معرفی گروه‌­ها و فعالیت‌­های دیگری که از یکدیگر یاد بگیرند و ایده بدهند، به استمرار این جریان کمک خواهند کرد.