خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): ملیسا معمار- در طول‌ سال‌هایی که خبرنگار بودم در نشست‌ها و جلسات مختلفی شرکت کردم، جلساتی که در یک چیز مشابهت داشتند و آن هم صدای هیاهوی جمعیت و حاضران در جلسه بود که منتظر شروع برنامه بودند و قبل از ورود به سالن شنیده می‌شد. اما این‌بار که برای شرکت در جلسه رفتم هرچه به سالن نزدیک‌تر شدم صدایی نمی‌شنیدم بسیار تعجب کردم و قبل از اینکه وارد سالن شوم از برگزار کننده همایش پرسیدم: «آیا برنامه برگزار نمی‌شود؟» او پاسخ داد که همه آمده‌اند و تا دو دقیقه دیگر شروع می‌کنیم. با تعجب وارد سالن شدم و دیدم همه بدون سروصدا نشسته‌اند و با اشاره با هم صحبت می‌کنند و با چشم‌هایشان مرا که تازه وارد شده بودم دنبال می‌کردند. سالن پر بود از چشم‌هایی که می‌شنیدند.
 
حس معنوی و آرامش‌بخش حاکم در سالن سبب شده بود خستگی کار را فراموش کنم و سعی کرده‌ام من هم مثل آنها در سکوت ببینم، بشنوم و بیندیشم. همایش «یار بی‌صدا» ویژه ناشنوایان در عصر ششمین روز هفته کتاب (30 آبان 1397) با حضور نیکنام حسین‌پور،مدیر عامل موسسه خانه کتاب، هادی بهداد، سیدمحمدحسن صافی، هومن صفاری، زهره میرعارفی و جمعی از ناشنوایان و کم‌شنوایان با تلاوت متفاوت و زیبا از قرآن که از سوی یکی از حاضران ناشنوا در سرای کتاب موسسه خانه کتاب،‌شروع شد. تابه‌حال اینقدر در کلمات قرآن دقیق نشده بودم و این تلاوت متفاوت برایم بسیار تفکر‌برانگیز بود.
 
هیچ ابزاری نتوانسته جای کتاب را بگیرد
نیکنام حسینی‌پور، مدیرعامل موسسه خانه‌کتاب، نخستین سخنران این همایش بود. او هم مانند من از این جلسه لذت برده بود و به اصطلاح حالش خوب شده بود. او خطاب به حاضران از حال خوشش گفت و به شعار بیست‌وششمین دوره هفته کتاب اشاره و اظهار امیدواری کرد همیشه حال خوش خواندن در آنها برقرار باشد.
 
حسینی‌پور با بیان اینکه شما ناشنوا نیستید بلکه جامعه آگاهی هستید و ما نمی‌توانیم ناشنوایی را معلولیت حساب کنیم، گفت: بسیاری از افرادی که در جامعه حضور دارند و ناشنوا نیستند هم کتاب نمی‌خوانند. ما تلاش می‌کنیم به شما کمک کنیم در حوزه کتابخوانی پیش بروید. البته در حوزه کتاب‌های صوتی و الکترونیکی اقداماتی در معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام شده است. واقعیت این است که هرچه انسان داناتر باشد، توانایی او بالاتر می‌رود به‌همین دلیل شما را به مطالعه بیشتر کتاب دعوت می‌کنم.
 
مدیرعامل خانه کتاب در ادامه به افزایش حضور مردم در دنیای مجازی اشاره کرد و گفت: علی‌رغم اینکه دنیای مجازی زندگی ما را بسیار تحت تاثیر قرار داده است اما هیچ ابزاری نتوانسته جای کتاب را بگیرد. ما هفته کتاب را پشت‌سر گذاشتیم و فردا روز آخر آن است که روز کتابگردی نامیده شده است. شعار محوری ما این است که همه افراد جامعه به کتابفروشی‌های محله‌شان بروند و با خرید کتاب از کتابفروشان حمایت کنند تا بتوانند راهی را که شروع کرده‌اند، ادامه دهند و دلگرم شوند.
 
پایین بودن دایره لغات، ناشنوایان را از کتاب خواندن گریزان کرده است
هومن صفاری، دیگر سخنران این جلسه بود که به‌عنوان دبیر انجمن ادبی ـ فرهنگی شعر و داستان ناشنوایان سخن گفت و به سال‌هایی اشاره کرد که ناشنوایان در جشنواره‌های حوزه کتاب دیده نمی‌شدند و افزود: دو سال است که به همت خانم میرعارفی مبحث کتابخوانی و داستان‌نویسی برای ناشنوایان باز شده است که مبحثی ضروری است. مشکل بیشتر ناشنوایان عدم ارتباط است چون آموزش درست ندیده‌اند و کلمات کامل در ذهن‌شان نیست. آنها در برقراری ارتباط شکست می‌خورند و به انزوا کشیده می‌شوند.
 
او در ادامه بیان کرد: راه‌حل این مسأله کتاب‌خواندن است. چون ناشنوایان قادر به تماشای تلویزیون و یا گوش دادن به رادیو نیستند به همین دلیل دایره لغاتشان کم است و چون معنای کلمات و جملات کتاب را متوجه نمی‌شوند از کتاب خواندن، گریزانند. البته کم‌کم باید در این زمینه فعالیت کنند و اگر می‌خواهند مواردی مانند حقوق برابر اجتماعی را در جامعه مطرح کنند باید از این فرصت استفاده کنند و کتابخوانی صحیح را آموزش ببینند.
 
کتابخوانی ناشنوایان را در بروز استعداد و برقراری ارتباط یاری می‌دهد
هادی بهداد، معاون فرهنگی سازمان بهزیستی دیگر سخنران این نشست بود که به اهمیت توانایی برقراری ارتباط ناشنوایان با جامعه اشاره کرد و گفت: در این زمینه موضوع مهم این است که این ارتباط دوطرفه است و جامعه هم باید با ناشنوایان ارتباط برقرار کنند و این نیاز یک طرفه نیست. جامعه اگر می‌خواهد به‌عنوان جامعه‌ای پیشرفته شناخته شود، باید استعدادهای درون خود را شناسایی کند. در این زمینه امیدواریم سازمان بهزیستی بتواند با کمک سایر سازمان‌های مربوطه استعدادهای ناشنوایان در کشور را شناسایی کرده و به دیگران نشان دهد.
 
او در ادامه به نقش ناشنوایان در این زمینه اشاره کرد و گفت: ناشنوایان هم باید برای شناسایی خودشان در جامعه تلاش کنند و اینجا است که نقش داستان‌خوانی و کتابخوانی مشخص می‌شود که می‌تواند ناشنوایان را در بروز استعدادهایشان و برقراری ارتباطات یاری دهد.
 
اهمیت شناخت اخلاق مطالعه در ناشنوایان
برگزاری کنفرانسی با حضور کوکب طاهباز و فریده شیرژیان که فعالیت‌هایی را در زمینه داستان‌نویسی و مناسب‌سازی کتاب برای ناشنوایان انجام داده بودند، از دیگر برنامه‌های این همایش بود.
 
کوکب طاهباز که 27 سال سابقه تدریس به ناشنوایان را در کارنامه‌اش دارد در این مراسم به مشکلات خواندن و اخلاق مطالعه در ناشنوایان اشاره کرد و گفت: قبل از اینکه بخواهیم کتابی را برای ناشنوایان مناسب‌سازی کنیم باید اخلاق مطالعه در آن‌ها را بشناسیم. اکثر ناشنوایان به‌دلیل داشتن دایره لغات کم از کتاب‌هایی با نوشته‌های زیاد می‌ترسند به همین دلیل اکثر ناشنوایان از رشد اجتماعی و عاطفی کمتری برخوردارند و عقب‌ماندگی کلامی دارند که آن‌ها را از مطالعه دور می‌کند.
 
او با بیان اینکه کودکان ناشنوا معمولا مجبورند کمتر از فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی استقبال کنند، گفت: اگر فعالیت‌های جمعی کتاب به فعالیت‌های فردی تبدیل شود برای ناشنوایان مفید‌تر خواهد بود. همچنین ناشنوایان نیاز به زبانی ویژه برای درک متن و به مهارت ارتباطی تسهیل‌گر نیاز دارند.
 
ناشنوایان با قصه‌گویی در موزه فضای جدید آموزشی را تجربه می‌کنند
فریده شیرژیان، داستان‌نویس، نیز در این مراسم به ارایه گزارشی از سه تجربه قصه‌گویی نمایشی که از سال 1393 آغاز شده پرداخت و گفت: همانطور که فکر می‌کنیم چگونه قصه‌ای را بنویسیم باید فکر کنیم که قصه نوشته شده چه سرنوشتی پیدا می‌کند. امروزه قصه‌ها در تعامل با هنر به شکل دیگری خوانده می‌شوند و زمینه‌هایی برای بیشتر شنیده‌شدن‌شان فراهم شده است مانند قصه‌ها در تئاتر موزه که نوعی قصه‌گویی از طریق اشیاست. به تعداد موزه‌هایی که در ایران وجود دارد، می‌توان برای قصه‌نویسی ایده پیدا کرد. قصه‌گویی در موزه کمک می‌کند ناشنوایان فضای جدید آموزشی را تجربه کنند.
 
ناشنوایان باید نوشتار را جایگزین گفتار کنند
زهره میرعارفی، دبیر جشنواره ناشنوایان نیز با بیان اینکه زبان شاید اولین ابزاری باشد که ما برای برقرار ارتباط از آن استفاده می‌کنیم، گفت: اما زبان تنها وسیله نیست، ابزارهای دیگری هستند که می‌توانند جایگزین گفتار شوند و آن هم نوشتار است. ما می‌توانیم بسیاری از حس‌هایمان را در نوشتن نشان دهیم و آن را جایگزین کنیم. به همین دلیل من تلاش کردم با کلاس‌های داستان‌نویسی کمک کنم نوشتار و آشنایی با مفاهیم انتزاعی برای ناشنوایان آسان‌تر شود و آن‌ها در این کلاس‌ها به من ثابت کردند که می‌توانم این کار را انجام دهند.
 
توجه به مناسب‌سازی برای ناشنوایان
حامد عابدین‌زاده، رئیس هیأت‌مدیره انجمن ناشنوایان نیز در این جلسه اظهار امیدواری کرد: جامعه ناشنوایان بتوانند در آینده توانمندی‌های‌شان را نجات دهند و به مناسب‌سازی برای ناشنوایان توجه شود. کسی که در زبان اشاره مشکل دارد نمی‌تواند در آموزش به ناشنوایان موفق باشد.
 
معصومه مزینانی، مدیرعامل موسسه مهاش، نیز در این نشست به ارائه توضیحاتی درباره فعالیت‌های این موسسه پرداخت و گفت: ما فعالیتمان را از سال 1377 آغاز کردیم. پیش‌زمینه‌ای نیاز است تا فردی به کتاب‌خوانی جذب شود. فرد کم شنوا نیاز دارد خانواده آگاهی داشته باشد و براین اساس موسسه مهاش دغدغه‌اش را در این زمینه قرار داده است.
 
ناشنوایان باید مطالبه‌گر باشند
سیدمحمدحسن صافی، نماینده معاون توانبخشی بهزیستی، نیز در این نشست به مناسب‌سازی فیزیکی و فرهنگی اشاره کرد و گفت: تجهیزات و مسائلی که مربوط به حوزه سخت‌افزار است به نحوی تامین می‌شود ولی در حوزه فرهنگ شاهد اقدامات قوی نبودیم. خوشبختانه امروزه در حوزه مناسب‌سازی فرهنگی به نقطه خوبی نزدیک شده‌ایم. موضوع بسیار مهمی که مطرح شده این است که ناشنوایان باید مطالبه‌گر باشند تا بتوانند سازمان‌های دیگر را نسبت به حقوق‌شان واقف کنند.