خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- مهدی تجلیل؛ نویسنده و پژوهشگر علوم قرآن و حدیث: پیامبر اکرم از بیان خداوند فرمودند: «روزه برای من است و من پاداش آن را می‌دهم.» (حر عاملی ,ج7 ؛ 294 )
خوشا آنان که با قرآن پیوند دوستی می بندند و از چشمه خوشگوار سخن جاودان و آموزه‌های فرو آمده از آسمان که بر قلب مبارک پیامبر (ص) تراویده و فروغ هدایت، شادابی، پویایی و تعالی بر پهنه گیتی گسترانیده، مشتاقانه جام برمی‌گیرند و قرآن‌پژوهی و رهروی در مسیر خوشبختی زندگی این جهان و آن جهانی را سامان می‌بخشند و در ماه پربرکت رمضان در مسیر خودسازی و آمرزش گناهان همواره تلاش می‌کنند؛ ماهی که روزها و شب‌هایش بهترین و ساعاتش بهترین ساعات است.
در این نوشتار مصادیقی چند از آیات روزه در قرآن کریم آمده است.
روزه چیست؟
روزه آن است که آدمی برای انجام فرمان الهی از اذان صبح تا اذان مغرب از چیزهایی که روزه را باطل می‌کند، خودداری نماید.
در کتاب معراج السعادت پیرامون روزه چنین می‌خوانیم:
روزه داشتن: آن است که قوه شهویه مقهور شود و تسلط شیطان کم تر گردد تا نفس قدسی از درجه حیوانیت ترقی نموده و به ملائکه مشتبه گردد و در او آثارتجرد حاصل شود.( نراقی ,ص 660 )
واژه‌شناسی رمضان
کلمه "رمض" به معنای شدت حرارت و سوزاندن است و چون خداوند در این ماه گناهان را می‌سوزاند به این نام نامیده شده است.
آورده‌اند هنگامی که در زبان و ادبیات قدیم، ماه‌ها را اسم‌گذاری می‌نمودند، آن‌ها را با زمان و خصوصیات زمان تطبیق می‌دادند، درخصوص ماه مبارک رمضان، آن‌را رمضان نامیده‌اند، زیرا در ایامی واقع شده بود که گرمای سوزان حاکم بود، این مطلب کنایه از آن است گناهان مسلمانان روزه‌دار توسط خداوند بخشوده و سوزانده می‌شود. (عبدالقادر الرازی، 234)
روزه در قرآن
این واژه در قرآن مجید در 8 سوره و 13 آیه با مشخصات مختلف آن به‌کار رفته است که در این‌جا 3 آیه از 2 سوره قرآن تبیین و تفسیر می‌شود.
آیه اول:
ای کسانی که ایمان آورده‌اید، روزه بر شما مقرر شده است، همانگونه که بر کسانی که پیش از شما بودند، باشد که پرهیزکاری کنید. (بقره، 183)
خداوند در آیه سوره بقره به بیان یکی دیگر از احکام مهم اسلامی که از مهمترین عبادات محسوب می‌شود، می‌پردازد و فلسفه این عبادت انسان‌ساز و تربیت‌آفرین را در جمله کوتاه «شاید پرهیزکار شوید» می‌فرماید. (مکارم شیرازی, 161)
آیه دوم:
ماه رمضان، ماهی است که در آن، قرآن فرو فرستاده شده است، کتابی که مردم راهبرو متضمن دلایل آشکارهدایت و میزان تشخیص حق از باطل است. پس هر کس از شما این ماه را درک کند، باید آن را روزه بدارد و کسی که بیمار یا در سفر است، باید به عدد روزهای دیگر را روزه بگیرد. خدا بر شما آسانی می‌خواهد و برایتان دشواری نمی‌خواهد.... (همان سوره ،185)
از فواید روزه یکی این است که روح انسان را تلطیف، اراده انسان را قوی و غرایز او را تعدیل می‌کند. در حدیثی از امام صادق علیه‌السلام آمده است که فرمودند:
«روزه به این دلیل واجب شده است که میان فقیر و غنی مساوات برقرار گردد و این به خاطر آن است که غنی طعم گرسنگی را بچشد و نسبت به فقیر ادای حق کند. روزه آثار بهداشتی و درمانی نیز دارد، چراکه مواد اضافی و جذب نشده بدن را می‌سوزاند و در واقع بدن را خانه‌تکانی می‌کند.» (مکارم شیرازی، 162 و 163)
آیه سوم:
آن مومنان، همان توبه‌کنندگان، عبادت‌کنندگان، سپاسگزاران، روزه‌داران، رکوع‌کنندگان، سجده‌کنندگان، وادارکنندگان به کارهای پسندیده، بازدارندگان از کارهای ناپسند و پاسداران مقررات خدایند و مومنان را بشارت ده. (توبه ،112)
این آیه در شان ائمه معصومین علیهم‌السلام نازل شده و شاهد بر این مدعا، آن است که خداوند در آیه مذکور، آن‌ها را با صفتی مدح و توصیف می‌نماید که آن صفات در غیر امامان معصوم علیهم‌السلام یافت نمی‌شود. (بروجردی ج 3 ،171).
مرحوم علامه طباطبایی، واژه «سائحون» را به معنای سیر و سیاحت و رفت و آمد در مساجد و جایگاه‌های عبادت می‌داند. (همان جلد ،همان صفحه)
منابع
1- فولاد وند، محمد مهدی. قرآن کریم، دارالقرآن الکریم
2- بروجردی ابراهیم، تفسیر جامع، کتابخانه صدر.
3- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، به تحقیق احمد علی بابائی، دارالکتب السلامیه، 1374
4- نراقی، ملا مهدی، جامع السعادات، موسسه تبلیغ اسلامی, 1312 ش
5- حر عاملی , محمدبن الحسن , وسائل الشیعه , موسسه آل البیت لاحیائ التراث , قم ؛ 1416
6- الرازی، عبدالقادر، مختار الصحاح، موسسه الرساله ناشرون 1421 ق
7- قائم پناه، حُسن روزه در قرآن، مجله رشد آموزش قرآن، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش، 1381ش
شنبه ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۸ - ۱۲:۵۸
نظر شما