کتاب «نارتنامه»، حماسه پهلوانان اوستیا، با ترجمه مریم شفقی و بازنویسی سامان اصفهانی منتشر و راهی بازار شده است.
زالینا کانوکوا در پیشگفتار آغازین کتاب با یادی از دانشمند زبانشناس آسی، پروفسور
و.ای. آبایف، مینویسد: «دانشمند بزرگ اوستیایی، آبایف، تاکید میکند که نارتها نمونهای از جهان افسانهای و شگفتانگیزی است که با نیرویی ساده و قدرتمند نگاشته شده که برای ما نزدیک و قابل فهم است و ما ناگزیر به ادای احترام به نبوغ شاعرانه مردمان خالق آن هستیم. نارتها اسطورهای است اشباع شده از زندگی و تاریخ... .»
همچنین مقدمه کتاب با جستاری به قلم دکتر میرجلالالدین کزازی با عنوان «شاهنامه و نارتنامه» آغاز شده است. در جستار آغازین کتاب میخوانیم: «... این رزمنامه آبشخوری است ارزشمند، در شناخت سرگذشت اوستاییان که در گذار روزگاران، برجای مانده است و به گونهای افسانه رنگ، باز گفته آمده است و سرانجام، در دفتری، گردآورده شده است. با بررسی و کندوکاو در آن، بر پایه دانشها و دیدگاههایی گوناگون چون:
اسطورهشناسی و نمادشناسی و باورشناسی و در متن نخستین آن که به زبان آسی نوشته شده است، زبانشناسی تاریخی و در زمانی که دانشهاییاند که زمینههای دیرین-شناسی فرهنگی و تباری را فراهم میسازند، میتوان به نکتههایی نازک و ناب و نوآیین دست یافت و رازهایی نهفته و تاریک را بر آفتاب افکند؛ نیز شاید گرههایی فروپیچیده و کور را فراگشود، به ویژه در آنچه به پیوند دیرینه تبارشناختی و فرهنگی و تاریخی اوستاییان با ایرانیان باز میگردد... .»
ترجمه روسی «نارتنامه» شامل دورهای سه جلدی است: جلد نخست به زبان آسی، جلد دوم به زبان روسی و جلد سوم شامل توضیحات و منابع بازگفتها و افسانههاست.
مریم شفقی در برگردان پارسی این مجموعه حماسی، توضیحات آمده در جلد سوم نسخه روسی را به صورت زیر نویس در ذیل هر افسانه آورده است. این دادهها و توضیحات میتوانند آبشخور علمی شایستهای شوند برای پژوهشگران اسطورهشناسی، قفقازشناسی و زبانشناسی در زبان آسی که متاسفانه امروزه جزو زبانهای مُرده ایرانی به حساب میآید، در حالیکه نزدیک به پانصد هزار نفر در اوستیای شمالی و اوستیای جنوبی به آن گویش میکنند. آسیان در گذر پستی بلندیهای تاریخ و دشواری روزگاری که پشت سر گذاشتهاند، اعم از جنگهای ایران و روس و جدایی این سرزمین از ایران، حمله مغول و فرار آنان به کوههای قفقاز و سکونت گزیدن در کوهستان به مدت سه قرن، کوشیدهاند فرهنگ و زبان مادری خویش را پاس دارند و اما از دست تقدیر، این دورافتادگی موجب حفظ و نگاهداری و بکر شدن فرهنگ و تمدن ایشان که شاخهای از تمدن ایرانی است، شد.
سامان اصفهانی، شاعر و پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی، درباره سویههای ادبی این کتاب اشاره کرده است: ساختار کلی این متن بر پایه بازگفتهای گوناگون از یک رویداد یا داستان است که در فرمهای بینامتنیِ متنوعی روایت میشود. در بازنویسی این کتاب کوشش شده است که متن سویههای ادبی پررنگتری بیابد و به فضای زبانی آن دوران با رنگ و بویی ایرانی شبیهتر باشد اما در پرداخت نحوی و واژگانی زبان ادبی کتاب هم همچنان که از ساختهای آرکائیکتر بهره گرفتهام، مرزی میانین هم مراعات شده که متن با زبان پارسی امروز هم روزآمدی داشته باشد.
این مجموعه حماسی شامل حدود یکصد افسانه اوستیایی میشود که به کمک همکارای اوستیایی گزینش شده است. در میان آنها میتوان از «پیدایش نارتها»، «درخت نارتها»، «اوریزماگ، هامیتس و شّتانا»، «شّتانای نارت»، «نارت اوریزماگ و فرزند بی نام او»، «نارت شُشلان»، «اوریزماگ پیر و باتراز»، «نارتها خانه عمومی نارتها را بنا کردند»، «ترانه ستایش باتیرادز خُرد، فرزند هامیتس»، «چگونه نارتها هلاک گشتند» و برخی دیگر افسانهها را نام برد که برای خواننده ایرانی جالب خواهد بود.
«نارتنامه»، حماسه پهلوانان اوستیا، به شمارگان 500 نسخه، در 540 صفحه و با قیمت 77هزار تومان از سوی نشر ترنگ راهی بازار کتاب شده است.
نظر شما