به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) رابطه دین و قدرت در طول تاریخ فراز و فرودهای زیادی داشته است. دین در جوامع دیندار، فینفسه از قدرتی تعیین کننده برخوردار است. حال در برخی جوامع برای این قدرت، حق انحصاری در نظر گرفته میشود و حکومت را تنها از آنِ آن می‌دانند و در جوامعی دیگر نه. اما در اصل اینکه در جوامعی با مردمان دیندار، دین نقش مهمی در قدرت ایفا می‌کند ولو آن جامعه دارای دولتی سکولار باشد، تردیدی وجود ندارد.
نمونه عینی و دمِ دستی آن کشور آمریکا است. در ایالات متحده حکومتی عرفی و سکولار بر سریرِ قدرت قرار دارد اما در عین حال مسیحیت و آموزه‌های آن عنصری تعیین کننده در مناسبات قدرت محسوب میشود. از انجیل به دست گرفتن ترامپ جمهوری خواه در روزهای کرونایی گرفته تا جواب هیلاری کلینتون در برابر این سئوال که «موثرترین کتاب زندگی شما کدام است؟» آری خانم کاندیدا موثرترین کتاب در طول زندگیاش را «کتاب مقدس» معرفی کرد!
بنابراین قدرت دین در هر جامعه‌ای لزوما وابسته به نوع حکومت آن جامعه نیست بلکه میزان زنده بودن دین در یک جامعه در تعیین قدرت آن دین موثر است.
اما این نسبت ـ دین و قدرت ـ در مورد دین اسلام از حساسیت به مراتب بالاتری برخوردار است. چه اینکه از نگاه برخی جامعه شناسان سیاسی و این دین از پتانسیل بیشتری برای به دست آوردن برخوردار است.
محمد شحرور (2019-1938) از روشنفکران جهان عرب و نویسندهای اهل کشور سوریه بود که در این حوزه (نسبت دین و قدرت) در جهان اسلام صاحب شهرت است که به تازگی از او کتابی به همین نام به فارسی ترجمه شد.
«دین و قدرت؛ خوانشی نو از حاکمیت» کتابی است که دیالکتیک دین و قدرت را در متن مفهوم حاکمیت بررسی می‌کند و می‌کوشد از این مفهوم ریشه‌دار در میراث دینی مسلمانان خوانشی نو عرضه کند. نویسنده برای برآوردن این مهم مراحل تحول و تکامل مفهوم حاکمیت را از عصر خوارج تا به امروز ـ عصر اسلام سیاسی و جریان‌های سلفی ـ بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که خوانش ایدئولوژیک از حاکمیت چگونه بر دیدگاه اسلامگرایان تندرو، همانند ابوالاعلی مودودی و سید قطب تاثیر گذاشته است؛ کسانی که حاکمیت قراردادی را در تقابل با حاکمیت الهی می‌پندارند و از این‌رو نه تنها تکفیر دولت‌های غربی و کشتار شهروندان آنها را جایز می‌شمرند بلکه دولت‌های حاکم بر کشورهای مسلمان را هم به علت وضع قانون تکفیر کرده و مسلمانان را به سبب پیروی از قوانین موضوعه می‌کشند. زیرا باور دارند حقِ قانونگذاری تنها از آنِ خداست. در خوانشِ شحرور با سه نوع حاکمیت روبه‌رو می‌شویم؛1- حاکمیت الهی، 2- حاکمیت بشری و 3- حاکمیت الهی – بشری.
از مهمترین سرفصل‌های این کتاب می‌توان به ویژگی رسالت محمدی، مفهوم حکم تشریعی در قرآن، خاتمیت، جهان شمولی، مجازات‌های جسمانی، مجازات اعدام، بریدن دست، مجازات زنا، سلطه جامعه، سلطه پدر و مادر و ... اشاره کرد.
«دین و قدرت؛ خوانشی نو از حاکمیت» نوشته محمد شحرور با ترجمه عبدالله ناصری و سمیه سادات طباطبایی در 532 صفحه به بهای 90 هزار تومان از سوی انتشارات مروارید منتشر و در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.
خبرنگار: عظیم محمود آبادی
سه‌شنبه ۲۷ خرداد ۱۳۹۹ - ۰۹:۰۹
نظر شما