اسدالله احمدی، درباره موضوع و محور اصلی کتاب «دست‌های خالی پاهای خونین»، گفت: این کتاب به حوادث بعد از پیروزی انقلاب تا شروع جنگ تحمیلی و زمانی که منطقه مرزی استان کرمانشاه به اشغال دشمن درمی‌آید، برمی‌گردد. در واقع سعی کرده‌ایم در این کتاب حوادثی را که بعد از پیروزی انقلاب در طی تقریباً یک سال و نیم رخ می‌دهد، مطرح کنیم. البته حوادث بسیار زیاد است و معتقدم آنچه در این کتاب مطرح‌شده جای کار زیادی دارد.
وی با بیان اینکه حوادث مطرح‌شده در کتاب بر دو بخش است، افزود: یک بخش حوادثی است که توسط ضدانقلاب انجام شده که عمدتاً از طرف سلطنت‌طلب‌ها حمایت می‌شدند و خط می‌گرفتند و فرماندهی می‌شدند و در این منطقه ایجاد ناامنی کرده بودند. بخشی هم به ارتش عراق برمی‌گردد که تحت فرماندهی حزب بعث و شخص صدام حسین، اقداماتی را حتی ماه‌ها قبل از شروع جنگ آغاز کردند که در 31 شهریور تجاوز سراسری را شروع و شهرهایی مثل قصر شیرین، نفت شهر، سرپل ذهاب، گیلان غرب، سومار را اشغال کردند. البته از شهرهای سرپل ذهاب و گیلان غرب به عقب رانده شدند.
این نویسنده با یادآوری اینکه فعالیت خود را به‌عنوان راوی از منطقه غرب و جبهه میانی شروع کرده است، بیان کرد: دلیل اینکه این منطقه برای موضوع این کتاب انتخاب شد، تسلطی بود که بنده بر آن منطقه داشتم و از طرفی کارهایی که قبلاً در این زمینه انجام داده بودم. طی سال‌های 1360 و 1361 با حضور در منطقه قصرشیرین با اهالی آن مصاحبه‌هایی را انجام داده بودم که برای نوشتن این کتاب منبع بزرگی محسوب می‌شد.
«دست‌های خالی پاهای خونین» چکیده بیش از100 نوار مصاحبه
احمدی درباره منابعی که راویان از منطقه غرب جمع‌آوری کرده‌اند، اظهار کرد: بیش از 100 نوار مصاحبه با افراد نظامی و غیرنظامی و بومی در این دوران داریم که در مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس نگهداری می‌شود. طرح اولیه کتاب «دست‌های خالی پاهای خونین» از پیروزی انقلاب تا پایان جنگ بود. به علت گستردگی موضوعاتی که این طرح داشت دستخوش تغییراتی شد و هم منطقه عملیات و هم بازه زمانی که موردنظر بود محدودتر و تبدیل به این کتاب شد.
تشابه اقدامات سلطنت‌طلبان در غرب و داعش در سوریه و عراق
وی اقدامات خرابکارانه و ضد مردمی گروه‌هایی که در منطقه غرب دست به ناآرامی و همکاری با دشمن بعثی زده بودند را مشابه اقدامات داعش در سوریه و عراق دانست و افزود: وابستگان به سلطنت‌طلبان در این منطقه بعد از پیروزی انقلاب، اموال هرکسی که حاضر به همکاری نبود را غارت می‌کردند و آنها را به قتل می‌رساندند و منطقه وسیعی از غرب استان کرمانشاه از اسلام‌آباد تا منطقه مرزی را کاملاً ناامن کرده بودند. در مصاحبه‌ای که با شهید بروجردی داشتیم، ایشان وصف ناامنی منطقه را این‌گونه می‌گفت که اگر کسی از ماهی‌دشت که تقریبا 25 کیلومتری کرمانشاه است، عبور می‌کرد، دیگر به عراق رفته بود، به علت ناامنی منطقه و کمین‌هایی که آنها می‌زدند. وقتی سپاه و نیروهای انقلابی وارد عمل می‌شوند، این اقدامات کاهش می‌یابد، ولی به سمت مین‌گذاری می‌روند. حتی در مسیرهایی که مردم عادی از آن عبور می‌کردند.
نویسنده کتاب «دست‌های خالی پاهای خونین»، با اشاره به تهاجم ارتش بعثی عراق به قصر شیرین، گفت: موقعیت جغرافیایی قصرشیرین همانند خلیجی است که اطرافش خاک عراق است. با شروع جنگ، قصرشیرین از اول مهر مورد تهاجم قرار می‌گیرد. باید این را گفت که قبل از حمله دشمن، مدت‌ها شهر را با توپخانه می‌زدند و با ایجاد ناامنی عده قابل‌توجهی از مردم، شهر را ترک می‌کنند، اما کماکان عده‌ای در شهر باقی می‌مانند. لذا در شرایطی عراق می‌آید و جاده‌های منتهی به قصر شیرین را می‌بندد و شهر را محاصره می‌کند که حدود دو هزار نفر از مردم قصرشیرین در شهر و در روستاهای اطراف هم هستند.
رنج کوچ اجباری جنگ‌زدگان
احمدی با بیان اینکه ساختار کتاب براساس حوادث و موضوعاتی است که در قصرشیرین اتفاق افتاده، ادامه داد: این کتاب 6 فصل دارد؛ فصل اول به سابقه تاریخی قصر شیرین و چرایی عنوان قصرشیرین بر این شهر و بیان حوادث گذشته اشاره دارد. در فصل دوم به حوادث شروع انقلاب و پیروزی انقلاب و در فصل سوم به حوادث بعد از پیروزی انقلاب، در فصل چهارم به تهاجم عراق و در فصل پنجم به رفتار ارتش عراق و خروج مردم از قصر شیرین می‌پردازد. فصل پایانی هم شامل ضمایم است.
وی از فصل پنجم به‌عنوان نقطه اوج کتاب «دست‌های خالی پاهای خونین» نام برد و توضیح داد: فصل پنجم به حوادثی برمی‌گردد که بعد از محاصره شدن قصر شیرین و ورود عراقی‌ها به شهر رخ می‌دهد. طبق اطلاعاتی که ما داریم تا 20 روز بعد از اینکه عراق وارد شهر می‌شود، گروه‌گروه مردم را بیرون می‌کنند. یکسری حوادث در بین راه بین نیروهای خودی و دشمن رخ می‌دهد که این حوادث، حوادث غمگین کتاب هستند. هر گروهی که از شهر بیرون می‌شدند، داستانی برای خودش دارد که در کتاب مطرح شده است.
این پژوهشگر دفاع مقدس درباره وجه‌تسمیه کتاب نیز اظهار کرد: در زمان تدوین کتاب، قریب به 20 عنوان را انتخاب کردم. آخرین عنوانی که به آن رسیدم «رد پاهای خونین» بود. در همین حین در بخشی از کتاب آمده «وقتی مردم در قصرشیرین بودند و عراقی‌ها به آنها مسلط می‌شوند، فرمانده عراقی می‌گوید هرکسی صدام را می‌خواهد وسایلش را بردارد و به عراق برود. اگر خمینی را می‌خواهد باید دست‌خالی و پای‌برهنه برود. مردم این را نمی‌پذیرند» به خاطر همین عنوان «دست‌های خالی» را انتخاب کردیم.
احمدی افزود: در مورد بخش دوم این عنوان هم باید بگویم عنوان رد پاهای خونین که بنده انتخاب کرده بودم، منبعث از متنی بود که گفته‌های اغلب افراد بود. آنها می‌گفتند «وقتی مردم را از قصر شیرین بیرون می‌کنند، کفش مناسبی نداشتند و اغلب بعد از مدتی پیاده‌روی پاهایشان تاول می‌زند و تاول‌ها خونی می‌شود». یکی از مصاحبه‌شونده‌ها می‌گوید «ما از مسیری که عبور می‌کردیم ردهای خونینی بود که روی جاده بود.» به همین خاطر بخش دوم عنوان کتاب یعنی «پاهای خونین» را از این بخش برگزیدم.
نویسنده کتاب «دست‌های خالی پاهای خونین» با بیان اینکه محتوای کتاب «دست‌های‌خالی پاهای‌خونین» بکر است، گفت: تابه‌حال کتابی به این شکل نوشته نشده، البته در مورد منطقه غرب کشور کتاب‌هایی منتشر شده که اکثرا خاطره‌محور هستند، اما به‌صورت مشخص راجع به مردم منطقه و به این شکل ندیده‌ام و فکر می‌کنم به‌نوبه خود کم‌نظیر باشد.
وی درباره منابع مورداستفاده برای تدوین این کتاب، بیان کرد: زمانی که قرار شد این کتاب را در سال 1392 بنویسم، از منابع مختلف استفاده کردم ازجمله اسناد و نوارهای ضبط‌شده که خیلی از مصاحبه‌ها را خودم طی سال 60 و 61 انجام داده بودم. چون می‌دانستم در فصل پنج خلأ داریم، برای تحقیقات تکمیلی به قصرشیرین رفتم و با افراد دیگری که در آن روزها آنجا حضور داشتند، مصاحبه کردم. پایان این کار سال 1398 بود که به زیر چاپ رفت.
جلد دوم کتاب در دست تدوین است
احمدی در پایان از تدوین جلد دوم کتاب «دست‌های خالی پاهای خونین» خبر داد و گفت: وقتی پیروزی انقلاب تا شروع جنگ را مطرح می‌کنیم، باید بگوییم که بعد از جنگ هم چه اتفاقاتی افتاد. در جلد دوم قصد داریم به این موضوع بپردازیم. البته در جلد اول، نقش مردم و حوادث مرتبط با مردم پررنگ است و عمدتا هم در این حوادث مستقیما مردم نقش‌آفرین هستند، ولی در جلد دوم به مباحث نظامی پرداخته می‌شود که نیروی انقلابی و نظامی مثل سپاه و ارتش درگیر هستند.
نظر شما