اسرار زمان
کتاب «اسرار زمان» نوشته کارلو رولی فیزیک‌دان نظری برجستۀ ایتالیایی و از بنیان‌گذاران نظریۀ گرانش کوانتومی حلقه‌ای است. این نظریه می‌کوشد در کنار نظریۀ رقیب و اثرگذار دیگری به نام نظریۀ ریسمان توصیف جدیدی از جهان هستی ارائه دهد و دو نظریۀ موفق فیزیک در قرن بیستم، یعنی نظریۀ نسبیت عام اینشتین و مکانیک کوانتومی را با هم آشتی دهد.
گفتنی است، رولی در کتاب «اسرار زمان» به بررسی مفهوم پیچیده زمان می‌پردازد و بینشی نو و انقلابی درباره آن ارائه می‌دهد. او ابتدا دیدگاه‌های موجود دربارۀ زمان را که به ارسطو و نیوتن بازمی‌گردد را معرفی می‌کند و به ویژگی‌های آنها می‌پردازد. در نهایت، او معتقد است نگاه ما نسبت به زمان حاصل عدم اطلاع کامل ما از وضعیت جهان هستی است و چه‌بسا زمان چیزی جز محصول این ناآگاهی و عدم اطلاع نباشد. در این صورت زمان مفهومی خیالی خواهد بود که پس از برپای داشتن نظریۀ نهایی باید آن را چون نردبان ویتگنشتاین کنار گذاشت. انتشارات فاطمی کتاب «اسرار زمان» را با اجازۀ ناشر ایتالیایی و یادداشت اختصاصی کارلو رولی بر ترجمۀ فارسی آن منتشر می‌کند.
فیزیک کوانتومی از زمان پیدایش خود تا کنون که بیش از صد سال با آن فاصله داریم همچنان یکی از اسرارآمیزترین پایگاه‌های فکری بشر و درعین حال از موفق‌ترین آن‌هاست. به قول ریچارد فاینمن، فیزیک‌دان بزرگ آمریکایی، هرکسی بگوید فیزیک کوانتومی را می‌فهمد در واقع بر نادانی خود صحه گذاشته است. اما با وجود اینکه مبانی فلسفی فیزیک کوانتومی همچنان در هالۀ ابهام است و با شهود ما سر سازگاری ندارد، این نظریه در توصیف جهان اطراف و به‌ویژه پدیده‌های ریزمقیاس از دقت بی‌نظیری برخوردار است و هنوز هیچ آزمایش یا مشاهده‌ای در ردّ آن ارائه نشده است.
نویسندگان (تیبو دامور و متیو برنیا ) در این کتاب مصور داستانی، شخصیت داستان را به سفر تخیلی در زمان می‌برند و او با یکایک بنیان‌گذاران نسل اول فیزیک کوانتومی دیدار می‌کند و از هریک از آنها چیزهایی می‌آموزد. فیزیک‌دانانی چون پلانک، اینشتین، بور، هایزنبرگ، شرودینگر، بور، دوبروی و در نهایت اِوِرِت.
گفتنی است، سبک کتاب داستانی و کمیک است و نویسنده‌ها شیوه ارائه آسان و شهودی مطالب را برگزیده‌اند که به فهم مفاهیم عمیق فیزیک کوانتومی کمک می‌کند.
حیوانات و حشرات و جانوران دیگر در فرایند تکامل روش‌های خیره‌کننده‌ای را برای دفاع و تهاجم به وجود آورده‌اند که هرکدام از آنها برای خود داستانی جذاب و خواندنی است. داگلاس جی املن (نویسنده) در عین حال به تکامل سلاح در انسان‌ها نیز توجه می‌کند و آن را از دوران پارینه‌سنگی تا عصر جدید پی می‌گیرد. او نشان می‌دهد چگونه تکامل سلاح در انسان‌ها و حیوانات شباهت‌های جالب و گاه تکان‌دهنده‌ای دارد.
کتاب علاوه بر اطلاعات مفید و خواندنی خود، خواننده را با روش تحقیق علمی آشنا می‌کند و به او می‌آموزد دانشمندان چگونه کار می‌کنند و به نتایج دقیق و نفس‌گیر خود دست می‌یابند. از طرف دیگر نظریۀ تکامل را سرلوحۀ خود قرار می‌دهد و به وجوه متعدد آن در زمینۀ سلاح می‌پردازد.
دایناسورها، موجوداتی که 65 میلیون سال پیش منقرض شده‌اند و امروزه نوادگان آنها یعنی پرنده‌ها را بر شاخه‌های درختان می‌بینیم، موضوع کتاب‌ها، فیلم‌ها و آثار هنری متعددی بوده‌اند و با توجه به ویژگی‌های شگفت‌آورشان همچنان ذهن انسان‌ها را به خود مشغول می‌دارند.
امروزه دیرینه‌شناسی جانوران ماقبل تاریخ به‌ویژه دایناسورها رشتۀ فعال و جذابی است و سالانه هزاران فسیل کوچک و بزرگ در سراسر جهان کشف می‌شود. نویسندۀ کتاب یعنی استون ال. بروساتی که خود متخصص این رشته است در این کتاب مفصل و در بیش از 300 صفحه داستان دایناسورها از زمان پیدایش آنها تا انقراض دردناک‌شان بر اثر برخورد شهاب‌سنگی به زمین را روایت می‌کند.
این اثر برای متخصصان و دانشجویان نیز حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. ما علاوه بر آشنایی با انواع دایناسورها و تقسیم‌بندی علمی آنها با روش علمی دیرینه‌شناسی و دستاوردهای پژوهشگران این رشته آشنا می‌شویم و این ویژگی اصلی کتاب است که آن را فراتر از یک کشکول علمی به یک متن درسی و آموزشی بدل می‌کند.
جیم الخلیلی نویسندۀ کتاب، فیزیک‌دان و علمی‌نویس خوش‌قریحه‌ای است که برنامه‌های مستند علمی هم در تلویزیون اجرا می‌کند. او در این کتاب به سراغ متخصصان رشته‌های مختلف علمی رفته و دربارۀ آیندۀ حوزۀ کاری آنها و دستاوردهای واقعی که در آیندۀ نزدیک محقق خواهند از آنها مقاله گرفته است.
گفتنی است، ساختار کتاب عبارت از جستارهای متخصصان به‌روز جهان دربارۀ مباحث گوناگون است.جیم الخلیلی عنوان فرعی کتابش را چنین انتخاب کرده: «دانشمندان کشف‌های بزرگ آینده را پیش‌بینی می‌کنند و از تأثیر دستاوردهای فعلی بر دنیای ما می‌گویند.»
این کتاب داستانی تکان‌دهنده و شرح حماسه‌ای علمی است که دورانی بیش از 30 سال در اتحاد جماهیر شوروی را در بر می‌گیرد. لی الن دوگتکین، لیودمیلا ترات (نویسندگان کتاب) و دیگر دانشمندانی که شرح‌شان در کتاب آمده طی یک پروژۀ طولانی‌مدت و جانفرسا توانستند روباه‌های وحشی را اهلی کنند و طبق نظریۀ تکامل برخی از این صفات را به نسل دیگر روباه‌ها منتقل کنند.
لازم به ذکر است، کتاب علاوه بر شرح این داستان علمی جالب به دشواری‌های کار علمی و مشکلات دانشمندان در دوران شوروی سابق می‌پردازد و ما را با نظریه‌های و روش علمی منحصربه‌فرد این پروژه آشنا می‌کند.
مرثیۀ یک ریاضیدان
لاکهارت، نویسندۀ کتاب از لذت‌های یادگیری ریاضی می‌گوید و اینکه چگونه مدرسه این لذت‌ها و عشق به یادگیری و کنجکاوی و تمرین کردن شیوه‌های نو را در بچه‌ها نابود می‌کند.
روبرت پی. کریس، نویسندۀ کتاب معادلات شگفت‌انگیز: دستاوردهای شگرف در علم از فیثاغورث تا هایزنبرگ درباره این اثر نوشته است؛ مرثیۀ یک ریاضیدان استدلالی جذاب است که هرکس که به آموزش ریاضی علاقه‌مند است باید آن را بخواند. قول می‌دهم که آنها از خواندن کتاب لذت خواهند برد، چه با همۀ آنچه که لاکهارت نوشته موافق باشند چه موافق نباشند.
نظر شما