به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، عید غدیر، عید الله اكبر و عید آل محمد(ص) و ارزشمندترین و والاترین عید اسلامى ‏است. هیچ روزى در طول سال، فرخنده‌‏تر و مبارك‏‌تر از این روز مقدس نزد شیعیان اهل‏ بیت(ع) نیست. امام صادق(ع) می‌فرماید: «إِنَّ یَوْمَ الْغَدِیرِ بَیْنَ الْأَضْحَى وَ الْفِطْرِ وَ الْجُمُعَةِ کَالْقَمَرِ بَیْنَ الْکَوَاکِبِ...»؛ روز عید غدیر خم در میان سه عید فطر، قربان و جمعه، مانند درخشندگى ماه در میان ‏ستارگان است. چه تعبیر ظریفى امام دارد كه عید غدیر را تشبیه به ماه كرده است و دیگر اعیاد را به ستاره؛ زیرا در این روز بزرگ بود كه خداوند اعلام كرد: «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكُمُ الإِسْلاَمَ دِينا»؛ (امروز دین را بر شما تكمیل كردم و نعمتم را بر شما به اتمام رساندم)، نعمت ‏بزرگ اسلام كه از هر نعمتى ارزنده ‏تر و گرانبهاتر است، كامل نمی‌شود جز با ولایت على(‏ع). به جهت بررسی اين واقعه سرنوشت‌ساز تاريخی با حجت‌الاسلام سيد مصطفی ميرلوحی، نویسنده کتاب «شرحی بر خطبه غدیر»، عضو هيأت علمی دانشگاه امام صادق(ع) و عضو هیئت مدیره بنیاد بین‌المللی غدیر گفت‌وگويی انجام داده‌ايم كه شرح آن در ادامه آمده است.
 
شما پیش از این هم در حوزه اهل بیت(ع) قلم زدید، چه شد که تصمیم گرفتید، در ارتباط با خطبه غدیر بنویسید؟
یکی از آداب غدیر خم که بزرگترین عید اسلامی به شمار می‌آید، سنت خطبه‌خوانی است. همان کاری که حضرت محمد(ص) در سفر حجة‌الوداع که به اسامی دیگری هم مثل «حجة‌البلاغ» و «حجة‌الکمال» شناخته شده که در روز 18 ذی‌الحجه، یعنی دقیقاً 70 روز قبل از رحلت پیامبراکرم(ص) در حضور صد و چند ده هزار جمعیت به امر الهی امیرالمؤمنین(ع) را به امامت مسلمین و ولایت مؤمنان معرفی کرد.
 
بعد از این حادثه هر سال طبق سنت اسلامی و سنت ائمه(ع)، شیعیان در این ایام، خطبه غدیر را می‌خوانند و جملاتی را که پیامبر اکرم(ص) در این خصوص ادا کردند را به گوش دیگران می‌رسانند چرا که حضرت محمد(ص) در این خطبه فرمودند: «فَلْیُبَلِّغِ الْحَاضِرُ الْغَائِبَ وَ الْوَالِدُ الْوَلَدَ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ»؛ (حاضران باید این پیام را به غائبان و پدران هم به فرزندانشان، ابلاغ کنند...)، یعنی همه مسلمانان تا روز قیامت لازم است به فرزندانشان مسئله غدیر را بیاموزند و اعلام کنند و لازمه اعلام غدیر هم خواندن خطبه رسول الله(ص) است. همانطور که خدای متعال در آیه شریفه غدیر به پیامبر(ص) فرمود: «يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكافِرين‏»؛ (اى پيامبر آنچه از سوى پروردگارت به تو نازل شده ابلاغ كن كه اگر چنين نكنى رسالت او را انجام نداده‌اى و خدا تو را از مردم مصون مى‌دارد.) پیغمبر(ص) هم به مسلمانان گفته «فَلْیُبَلِّغِ الْحَاضِرُ الْغَائِبَ...»؛ همه حاضران به غائبان و پدر و مادرها به فرزندان تا قیامت ولایت علی(ع) را ابلاغ کنند. پس اگر ما از فرمایش پیامبر(ص) اطاعت می‌کنیم باید به فرمایش رهبر معظم انقلاب اسلامی در ایام غدیر و مخصوصاً در دهه دوم ماه ذیحجه که دهه ولایت نامیده شده و مخصوصاً در روز عید غدیر، سنت خطبه‌خوانی را زنده کنیم.
 
سنت‌های دیگر نیز مانند اطعام در روز عید غدیر سفارش شده و در روایات آمده است که اگر یک مؤمن را در روز عید غدیر اطعام کنید، مخصوصاً اگر فقیر باشد، ثواب اطعام یک میلیون پیغمبر و صدیق و شهید را دارد. عیدی دادن، لباس نو به بچه‌ها پوشاندن و اطعام فقرا از سنت‌های پیغمبر(ص) است که باید در عید غدیر بیش از همیشه مورد توجه قرار گیرد، همچنین مؤمنان باید در این عید اظهار شادی کنند برخلاف برخی عبادات مثل نماز شب که در روایات آمده در خلوت در نیمه‌های شب سر بر مهر بگذارید و با خدا راز و نیاز کنید، درباره عید غدیر سفرش شده در اجتماع‌ها حضور یابید و شادی کنید.  
 
جریان نوشتن کتاب «شرحی بر خطبه غدیر» نیز این گونه بود که پس از چندین جلسه سخنرانی  درباره شرح خطبه غدیر پیغمبر(ص) که از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد، مجموع این سخنرانی‌ها به همت بنیاد بین‌المللی غدیر گردآوری و چاپ شد که در استان‌های مختلف مورد استقبال قرار گرفت و در حال حاضر چاپ هفتم آن به اتمام رسیده است.
 
با توجه به اهمیت این روز بزرگ هریک از ما باید سعی کنیم در ابلاغ خطبه غدیر بصورت کتاب و در فضای مجازی با هشتگ «من غدیری‌ام» یا با ترویج عکسی که پیامبر(ص) دست امیرالمؤمنین(ع) را بالابرد و گفت: «هرکه من مولای او هستم، علی مولای اوست» و به هر طریقی که امکان دارد، عشق و محبت خود را به حضرت امیرالمؤمنین(ع) اظهار کنند و به زبان‌های فارسی، عربی، اسپانیولی، اردو، پشتو و ... این ندا و فریاد محبت و عشق به امیرالمؤمنین(ع) را نشان دهند در اینصورت آن عید غدیری که حقایق ولایت حضرت علی(ع) را نمایان می‌کند، یعنی ظهور مهدی آل محمد(عج) محقق خواهد شد.


 
این کتاب چه ویژگی ممتازی نسبت به کتاب‌های دیگر که به این موضوع پرداخته‌اند، دارد؟
مطالب زیادی در رابطه با غدیر وجود دارد، اما بنظر می‌رسد بهترین اقدام برای معرفی غدیر، عین جمله رسول الله(ص) است. مردم این گونه هستند که اگر کلام خود پیغمبر(ص) را بشنوند تأثیر بسیاری برروی آنها خواهد داشت، لذا بجای اینکه تحلیل و بحث‌های خودم را برای مردم بگویم، عین کلام پیغمبر(ص) را آورده‌ام و این تأثیرش بیشتر است و کسی که این کتاب را می‌خواند، احساس می‌کند در صحرای غدیر ایستاده و پیغمبر(ص) بالای منبر رفته‌اند و به امر الهی، حضرت علی(ع) را معرفی می‌کنند و در این خطبه حدود 40 بار پیغمبر(ص) می‌گویند: «مردم، من علی(ع) را منصوب نکردم، بلکه خدا او را معرفی کرده و من فقط وظیفه دارم ابلاغ کنم». پس مسأله ولایت علی بن ابیطالب(ع) یک مسأله الهی است، یعنی تصمیم پیغمبر(ص) نیست، بلکه امر خداست و همانطور که خدا پیغمبر(ص) را مبعوث کرده، حضرت علی(ع) را هم به امامت منصوب کرده است و این نکته مهمی است که اکثر مردم از آن غافلند.
 
معمولاً کارهای پژوهشی در پاسخ به یک نیاز و خلأ شکل می‌گیرد. در زمینه‌ خطبه غدیر چه خلأیی وجود داشت که باعث شد این کار شکل بگیرد؟
خلأیی که در حوزه دانشگاهی و تحقیقاتی در زمینه غدیر خم وجود داشت این بود که مشاهده می‌شد که خیلی از جوانان و حتی برخی از اساتید و محققان تصور می‌کنند که مسأله امامت در مکتب اهل بیت(ع) یک مسأله مردمی و زمینی است، یعنی تصور می‌کنند مردم امام را انتخاب می‌کنند و سعی بر این بود که با استفاده از خطبه غدیر و آیات قرآن ثابت کنیم که امامت جایگاه الهی دارد و همان خدایی که در غار حرا پیامبر(ص) را به نبوت مبعوث کرد، همان خدا، امامان دوازده گانه را برای خلافت و جانشینی رسول الله(ص) تعیین کرده است و نقطه ضعف در این بود که باور نمی‌کردند، خطبه‌های پیامبر(ص) و آیات قرآن، تصریح دارند به اینکه امامت، جایگاه الهی دارد، بنابراین درباره این خطبه بحث شد تا این جایگاه روشن شود و همگان بدانند که ائمه(ع)، خلیفة‌الله هستند و انتخاب امام، کار مردم نیست و حتی پیغمبر(ص) هم در این زمینه نقشی ندارد و ایشان فقط حضرت علی(ع) را معرفی کرده است.

آیا نویسندگان به وظایف خود در برابر نشر خطبه غدیر عمل کرده‌اند؟
در این زمینه باید بگوییم که نویسندگان و حتی رسانه‌ها آن طور که باید و شاید به وظیفه خود عمل نکرده‌اند. در اولین سال رهبری، رهبر معظم انقلاب اسلامی بود که اولین بار خطبه غدیر را در سیمای جمهوری اسلامی ایران خواندم و بعد پیشنهاد دادم که در دهه ولایت این خطبه را مثلاً 10 قسمت کنند و روزی 10 دقیقه با ترجمه از شبکه‌های صدا و سیما پخش کنند تا جوانان با خطبه غدیر آشنا شوند که این آشنایی موجب می‌شود خیلی از شبهات به ذهنشان وارد نشود.
 
اینکه پیغمبر(ص) فرمودند هرکه صدای مرا شنید و این پیغام به گوشش رسید واجب است به گوش دیگران برساند، خیلی مطلب مهمی است، یعنی همانطور که پدر و مادر وظیفه دارند اسم خوب برای فرزندان انتخاب کنند، به تغذیه آنها رسیدگی کنند، آموزش دهند و ... یکی از وظایف نیز این است که به فرزندان خود خطبه غدیر را بیاموزند. روزنامه‌ها، خبرگزاری‌ها و تریبون‌ها نیز باید در این زمینه تبلیغات مناسب داشته باشند، به گونه‌ای که همگان را ترغیب کنند که هرکدام از مؤمنان و افراد جامعه یک خطبه غدیر را در منزل داشته باشد و آن را بخوانند.



مهمترین کتب کلامی در اثبات ولایت بلافصل علی بن ابیطالب(ع) چیست؟ 
یکی از بهترین کتاب‌ها که در زمینه معرفی امیرالمؤمنین(ع) وجود دارد، مجموعه «الغدیر» اثر علامه امینی است که 50 سال پیش رحلت کردند و از بزرگترین مدافعان امامت و ولایت بودند و کتاب دیگر که در دفاع از غدیر و امیرالمؤمنین(ع) نگاشته شده است، کتاب «عبقات الانوار» اثر مرحوم علامه میرحامد حسین است که در بیش از 10 مجلد در دفاع از حضرت علی(ع) و غدیر نوشته شده است، البته کتاب‌های بسیاری در این باره نوشته شده اما این دو از بهترین کتاب‌ها هستند.
 
چرا الغدیر از معتبرترین کتب در اثبات تشیع است؟
11 جلد از کتاب «الغدیر» چاپ شده و 11 جلد دیگر بصورت دست‌نویس مانده که  بخاطر دچار شدن علامه امینی به بیماری سخت، آماده چاپ نشد و یادداشت‌های ایشان 50 سال است که مانده است. اهمیت این کتاب در این است که علامه امینی ده‌ها سال در کتابخانه‌های کشورهای مختلف اسلامی از یمن، بحرین، حجاز، مراکش، مغرب، هند، ترکیه و ... بدنبال منابع دست اول می‌گشت و کار مهم ایشان، آن طور که خودشان فرمودند این بوده که 10 هزار کتاب از منابع اهل سنت را بررسی کرده‌اند و ایشان بر اساس هزاران کتاب اهل سنت ثابت می‌کنند که این اجتماع عظیم در روز عید غدیر گرد هم آمده‌اند و در حجةالوداع همراه پیامبر(ص) بوده‌اند و نزدیک ظهر، پیامبر(ص) خطبه را خوانده و فرموده‌اند: «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ، فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ» و علامه امینی این موارد را از کتب اهل سنت ثابت کرده است به گونه‌ای که وقتی کتابش را به مصر، شام و دیگر کشورهای اسلامی فرستاد، بسیاری از علمای اسلامی نامه و تقدیر نوشتند و بعضی امرا و علمای حوزوی بیان کردند که تاکنون این مقدار اسناد دست اول و مستند که اهل سنت نقل می‌کنند که پیغمبر(ص) حضرت علی(ع) را از طرف خدا به امامت برگزیده‌اند، ندیده بودیم و ما بصیرت پیدا کردیم.
 
کار علامه امینی یک کار ارزشمند و جهانی بود و مهم این است که کوچکترین توهینی در این کتاب به کسی نشده است، اما واقعیت‌ها را بیان کرده و به این ترتیب «الغدیر» وسیله وحدت بین امت اسلامی شد، بنابراین در ایام غدیر باید به گونه‌ای رفتار کنیم که اهل سنت هم محبتشان به امیرالمؤمنین(ع) جلب شود، زیرا راه وحدت بین شیعه و سنی و همه امت‌های اسلامی محبت امیرالمؤمنین(ع) و حضرت فاطمه زهرا(س) است.