به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ آبان ماه سال ۱۳۹۵ نقطه  آغازی در شکل گیری یکی از کاربردی‌ترین طرح‌های ترویج کتابخوانی در ایران بود؛ طرحی تحت عنوان همیار کتاب - همراه قلم که از کارگروه های انتشارات آبتین رسانه هنر و با مدیریت، ابتکار و اهتمام آزاده آبتین (فاطمه علی پور) مدیرمسئول این انتشارات پا به عرصه وجود گذاشت.

این طرح که در سه سال نخست به صورت پایلوت در استان البرز به اجرا در آمد در بهمن ماه سال ۹۸ طی مراسمی رسمی با حضور انبوه مردم و مسئولان در سالن همایش های اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان البرز  به طور رسمی رونمایی شد تا از این پس به مدد همیاران کتاب آرمان افزایش سرانه مطالعه کشور به میزان ۵ دقیقه طی یک پروسه ده تا پانزده ساله محقق شود.

در این میان بهره‌گیری از تکنولوژی، بازی‌های رایانه ای کتاب محور و طراحی المان‌های شهری داستانگو از دیگر برنامه‌های طرح همیار کتاب - همراه قلم برای افزایش سرانه مطالعه در کشور است.

از طرفی طرح همیار کتاب - همراه قلم علاوه بر نقش آفرینی در حوزه ترویج کتابخوانی؛ برنامه گستره‌ای را  نیز در راستای تولید محتوای فرهنگی ، کشف و پرورش استعدادهای ادبی، حمایت از نویسندگان نوقلم در نظر گرفته است که این عوامل خود  باعث برتری و مزیت‌های مضاعف این طرح نسبت به سایر طرح‌های ترویج کتابخوانی در ایران همچون جام باشگاه‌های کتابخوانی شده است؛ مقوله ای که اسباب گفتگوی خبرنگار ما با آزاده آبتین مبتکر و مجری طرح همیار کتاب همراه قلم را فراهم آورده است.

 
خانم آبتین  لطفا در ابتدا درخصوص  چگونگی شکل گیری طرح همیار کتاب - همراه قلم توضیحاتی بفرمایید.
در آبان ماه سال نود و پنج انتشارات آبتین رسانه هنر با هدف ترویج فرهنگ مطالعه نسبت به توزیع تعدادی کتاب در مدارس استان البرز و برپایی مسابقه کتابخوانی اقدام کرد؛ در این فرآیند و در ارتباط مستمر با دانش آموزان در مرحله بعد از آنها خواسته شد تا به خلق داستان‌هایی براساس تخیل و ایده های خود بپردازند که نتیجه  آن ارسال آثار خلاقانه متعدد از جانب کودکان و نوجوانان البرزی و کرجی بود.
 
به این ترتیب استان البرز و شهر کرج را باید خواستگاه طرح همیار کتاب دانست.
همینطور است اما همزمان با اجرای طرح در استان البرز با کودکان ، نوجوانان و کتاب دوستان  و استعدادهای ادبی زیادی  از طریق فضای مجازی ارتباط برقرار شد و نتیجه آن کشف و پرورش ده ها استعدادادبی از سراسر کشور بود - به این ترتیب طرح همیار کتاب- همراه قلم  با مقوله ای کشف و پرورش استعدادهای ادبی و تولید محتوای ادبی آغاز به کار کرد این طرح با بخش دوم طرح (همراه قلم) و با تمرکز بر کشف استعدادهای ادبی تا مرحله چاپ کتاب ، تولید کتاب صوتی و حتی تولید انیمیشن آغاز شد و سپس مقوله همیار کتاب به آن افزوده شد ؛ هرچند که البته این دو حوزه از یکدیگر قابل تفکیک نیست چرا که فردی که وارد حوزه تولید محتوا می شود بی تردید به یک فعال حوزه کتابخوانی تبدیل می شود که علاوه بر مصرف محتوای ادبی - فرهنگی خود به تولید  محتوا نیز اقدام می کند.

این تولید محتوا به طور مشخص شامل چه مواردی می شود؟
تولید محتوا از ایده‌های همیاران در ابتدا تنها شامل کتاب می شد اما هم اکنون از این ایده های خلاقانه کتاب صوتی ، انیمیشن و عروسک نیز تولید می شود و در آینده چه بسا همین ایده های خلاقانه و جذاب امکان تولید در قالب فیلم و سریال را نیز داشته باشند.

آیا ایده‌های خام تعدادی کودک و نوجوانی که دوره های آموزشی  خاصی هم ندیده اند قابلیت تبدیل به کتاب یا سایر اقسام تولید محتوا همچون انیمیشن یا فیلم را دارند؟
همیاران کتاب و همراهان قلم تنها کودک و نوجوان نیستند بلکه از کودک هفت ساله تا افراد هفتاد یا هشتاد ساله را شامل می شوند و در این زمینه می‌توان نمونه های موفق زیادی را ذکر کرد که با به پیوستن به طرح همیار کتاب و بهره گیری از یک سری آموزش های مقدماتی و راهنمایی مستمر در رده های مختلف سنی موفق به چاپ کتاب یا تولید سایر انواع محتوا شده اند.

اما شما به پرسش من در خصوص کیفیت این محتوای تولیدی پاسخ ندادید ؟ آیا واقعا یک کودک هفت هشت یا ده ساله آنقدر دانش و تجربه دارد که بتواند به عنوان یک نویسنده کتاب چاپ کند؟
کودکان و نوجوانان سرشار از خلاقیت و ایده های نو هستند و حتی از نظر خلاقیت ، فضای ذهنی و ایده پردازی از بسیاری از نویسندگان حرفه ای و بزرگسال که برای کودکان کتاب می‌نویسند جلوتر هستند اما بدون تردید آنها از نظر فنی و تکنیکی دارای ضعف‌هایی هستند که این مساله به مرور زمان و با کمک کارشناسان طرح همیار کتاب - همراه قلم مرتفع می شود

آنچه مطرح کردید این شائبه را مطرح می سازد که کارشناسان طرح همیار کتاب - همراه قلم به جای کودکان و نوجوانان داستان پردازی می کنند و در نهایت کتابها به نام آنها منتشر می شود.
خیر به هیچ عنوان چنین نیست ؛ همانطور که گفته شد ایده پردازی  ، خلاقیت و داستان پردازی و حتی در  بسیاری موارد  تصویر گری  متعلق به کودکان و نوجوانان طرح  همیار کتاب - همراه  قلم است و کارشناسان تنها آنها را از ویرایشی و نگارشی اصلاح می کنند و به اصل و محتوای مطالب وفادار هستند.

آیا تصویر گری کودکان از استاندارد لازم برای ایجاد ارتباط با دیگر کودکان بر خوردار است؟
بله ؛ البته همه کودکان و نوجوانان توانایی تصویرگری ندارند ودر چنین شرایطی از مشارکت کودکان و نوجوانان توانمند در این حوزه بهره گرفته می شود؛ البته گاهی اوقات نیز از تصویرگر حرفه‌ای استفاده می شود اما مساله اصلی بهره گیری از تصویر خلاقانه ذهنی کودکان و نوجوانان است که البته در ابتدا برای ثبت آنها به عنوان تصاویر کتاب با مشکل مواجه بودیم اما خوشبختانه امروزه این موضوع در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی امری  پذیرفته شده است.
 
آیا روند حمایت از این استعدادها مستمر است یا پس از مدتی رها می شوند؟
به طور معمول اغلب این استعدادها پس از چاپ نخستین کتاب ؛ به نگارش کتاب دوم و سوم هم اقدام می کنند و مادامی که افراد علاقه مند باشند می توانند از حمایت های معنوی طرح همیار کتاب - همراه قلم برخوردار شوند.

افزون بر آنچه گفته شد طرح همیار کتاب - همراه قلم در خصوص حمایت از استعدادهای ادبی جوان و بزرگسال چه برنامه‌ای دارد؟
برپایی انجمن های ادبی، کارگاه‌ها، دوره ها و ورکشاپ های نویسندگی و شعر در کنار فراخوان های فصلی در خصوص جمع آوری آثار نویسندگان و شاعران نوقلم از مهمترین فعالیت های طرح همیار کتاب - همراه قلم در حوزه حمایت از استعدادهای ادبی نوجوان ، جوان و بزرگسال است.
گویا حاصل این فراخوان های ادبی تدوین و گردآوری چند مجموعه ادبی در قالب شعر و چکامه ، داستان کوتاه و غیره بوده است.
بله این فراخوان ها ی ادبی که منجر به جمع آوری آثار گروهی از شاعران و نویسندگان و در نهایت  نشر کتاب هایی به صورت جمعی می شود از یک سو به شدت هزینه های چاپ و فرآیند تولید کتاب را پایین می آورد و برای نویسندگان به صرفه است و  از طرفی به آشنایی ، تبادل اندیشه ، همکاری های بعدی نویسندگان و شاعران نوقلم بایکدیگر منجر می شود که این مساله ضمن افزایش فروش و بازدید کتاب های منتشر شده باعث تسریع در فرآیند شناخته شدن و تثبیت  فرد  به عنوان یک نویسنده حرفه ای در آینده خواهد شد.
 
تا اینجا بیشتر در خصوص بخش همراه قلم و حمایت از استعدادهای ادبی سخن گفته شد لطفا در خصوص اقدام های همیاران کتاب در ترویج کتابخوانی نیز صحبت بفرمایید.
همیاران کتاب پس از عضویت در طرح ؛ ضمن دست کم ۵ دقیقه مطالعه در طول شبانه روز نسبت به تشکیل حلقه یا خانواده کتابخوان در زیر مجموعه خود اقدام می کنند و برای آن نامی انتخاب می کنند و سپس دو زیر مجموعه یا دسته در ذیل آن تشکیل می دهند و به این ترتیب  به صورت زنجیره ای در ترویج فرهنگ مطالعه ، اشتراک گذاری کتاب و کشف استعدادهای ادبی می کوشند.

 آیا این طرح در ترویج کتابخوانی از روش های دیگری نیز بهره می برد؟
طرح همیار کتاب یکی از طرح هایی است که نه تنها با تعصب در برابر تکنولوژی برخورد نکرده که با بهره گیری از آن درصدد جذب آن دسته افرادی است که سطح مطالعه بسیار پایینی دارند و به عبارتی با کتاب مانوس نیستند .
در همین زمینه یکی از اهداف طرح همیار کتاب طراحی و تولید کتاب های صوتی ، انیمیشن ، بازی های کامپیوتری و غیره جهت آموزش مفاهیم فرهنگی  و انتقال محتوا به اشخاصی است که با کتاب ارتباط مشخصی ایجاد نمی کنند.
از طرفی در همین رابطه طراحی المان های شهری داستانگو می تواند نقطه عطفی در ایجاد شهرها و جوامع دوستدار کتاب باشد.
به این ترتیب طرح همیار کتاب - همراه قلم برای ایجاد شهرها و جوامع دوستدار کتاب هم برنامه ی ویژه ای دارد
بله احداث هزار کتابخانه خیرساز در نقاط مختلف ایران  ، استقرار یا تردد کارشناسان طرح همیار کتاب - همراه قلم جهت کشف ، پرورش و آموزش استعدهای ادبی در شهر ها یا روستاهای هدف و در نهایت طراحی و نصب المان های کتاب محور و داستانگو از مهم‌ترین اهداف طرح در جهت ایجاد شهرهای دوستدار کتاب و اندیشه است.

آیا می توان به نمونه ملموسی از اجرای طرح همیار کتاب - همراه قلم در یک شهر یا منطقه اشاره کرد؟
همانطور که گفته شد طرح همیار کتاب چه به صورت تشکیل جلسه های حضوری که به علت بیماری کرونا بسیار محدود شده و چه در فضای مجازی در استانهای مختلف در حال اجراست اما به صورت متمرکز و با آموزش های مستمر و حرفه ای می توان از شهر شاهدشهر شهرستان شهریار به عنوان نخستین شهری اشاره کرد که با همت مهندس حامد سلمانی شهردار فرهنگ دوست این شهر به طرح همیار کتاب - همراه قلم پیوسته است و ماحصل این مساله کشف و پرورش ده نویسنده و حدود بیست انیمیشن ساز کودک و نوجوان است که با چاپ کتاب ها و تولیدات انیمیشنی خود مسبب رونق تولید محتوا و توسعه فرهنگی شاهدشهر در سطح منطقه شده اند.

در پایان چه توصیه برای شهروندان در جهت ترویج فرهنگ کتابخوانی و مطالعه دارید.
المان بصری طرح همیار کتاب - همراه قلم پنجه دست به نشانه دعوت از شهروندان به دست کم پنج دقیقه مطالعه در شبانه روز است که به همین سبب از شهروندان خواهشمندم ضمن پیوستن به طرح همیار کتاب - همراه قلم ؛ نسبت به معرفی یک کتاب و دعوت از دیگر شهروندان به دست کم ۵ دقیقه مطالعه در طول شبانه روز بکوشند و با تهیه ویدئوهایی این مساله را بازنشر دهند.