به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) کتاب «انتقاد دینی و سیاسی در قرآن و سنت» نوشته محمد حسن موحدی ساوجی از سوی انتشارات دانشگاه مفید روانه بازار نشر شده است. انتقاد به عنوان یکی از مهمترین مظاهر آزادی بیان در حوزه‌های مختلف از جمله در حوزه دین سطح قابل بررسی است. انتقاد پذیری یک مکتب یا نظام سیاسی در عرصه‌های نظری و عملی می‌تواند محک مناسبی برای سنجش مردمی بودن آن مکتب یا نظام و احترام آن به آزادی‌ها و حقوق بنیادین انسانی به شمار آید.

در بخشی از کتاب می‌خوانیم: «هر چند ممکن است این مفهوم در نگاه نخست با مفاهیم دیگری همچون عیب‌جویی، مخالفت، آزادی بیان، امر به معروف و نهی از منکر و مشورت شباهت داشته باشد اما مستقل از آنهاست و حدود ویژه خود را دارد و بر این اساس لازم است نقاط افتراق و اشتراک با آن مفاهیم یادشده تبیین شود. از سوی دیگر انتقاد گاه در حوزه‌های صرفاً نظری و به ویژه دینی تحقق می‌یابد و گاه در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی نمایان می‌شود که می‌تواند از سوی متدینان به یک دین یا مکتب و موافقان یک نظام سیاسی و حاکمان آن و یا منتقدان آن صورت پذیرد. همچنین منتقد گاه در چارچوب پذیرفته شده گام برمی‌دارد و گاه از این چارچوب به حقوق انتقاد شونده تعرض می‌کند. در همه شکل‌های فوق نگاه قرآن و سنت قابل بررسی است و حدود و محدودیت‌های انتقاد کنندگان و انتقاد شوندگان یا حقوق آنان نیازمند تعریف و تبیین است. همچنین مباحث دیگری چون مبانی حق یا تکلیف بودن انتقاد از منظر قرآن و سنت، نگاه قرآن و سنت درباره انتقاد در دو حوزه دین، چگونگی ساز و کارهای انتقاد و نیز تضمین‌ها و مصونیت‌های پیش بینی شده برای منتقد بر اساس قرآن و سنت آورده شده است.»

در این کتاب بیان و فرضیه‌های زیر مطرح شده است:
1. با توجه به مبانی کتاب و سنت انتقاد با دو حیثیت، هم حق و هم تکلیف به شمار می‌آید.
2. انتقاد حوزه‌های مختلف زندگی بشر را در بر می‌گیرد و به ویژه در دو حوزه دین و سیاست مورد توجه قرآن و سنت معصومان قرار گرفته است.
3. از آموزه‌های کتاب و سنت می‌توان استفاده کرد که اسلام در تعامل فعال با عقل و تجربه بشری در حوزه‌های مختلف بر اصل انتقاد دارای برنامه است. اصول امر به معروف و نهی از منکر و النصیحه المسلمین و نیز توجه به رضایت عامه در مشروعیت از جمله ساز و کارهای پیش بینی شده در کتاب و سنت است.
4. از منظر کتاب و سنت به نظر می‌رسد منتقد در مرحله اختیار اجرا و عمل از مصونیت برخوردار است. هرچند در حوزه تشریع الهی در برابر خداوند مسئول است و نباید از مرزهای شریعت فراتر رود.

ساختار کتاب
مباحث این کتاب مشتمل بر سه فصل است؛ فصل اول به مبانی و کلیات اختصاص دارد که در آن حجیت سیره معصومان، نقش عرف و زمان و مکان در استنباط قوانین اسلامی و مفهوم انتقاد و اهمیت آن بررسی می‌شود و در فصل دوم به انتقاد دینی و به عبارت دیگر انتقاد در حوزه الهیات و پرداخته و در آن ادله جواز انتقاد دینی، حقوق منتقدان دینی و حدود انتقاد دینی بررسی می‌شود. فصل سوم هم به انتقاد سیاسی اقتصادی یافته است، در این فصل ادله حق انتقاد سیاسی، حقوق منتقدان سیاسی و ساز و کارهای انتقاد سیاسی و حدود انتقاد سیاسی بحث شده است. در پایان کتاب نتایج تحقیق و پیشنهادهایی درباره آن ارائه می‌شود.

کتاب «انتقاد دینی و سیاسی در قرآن و سنت» نوشته محمد حسن موحدی ساوجی با شمارگان ۳۰۰ جلد، در ۲۴۶ صفحه به بهای ۴۵ هزار تومان از سوی انتشارات دانشگاه مفید منتشر شده است.