به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) بحث در مورد شکل حکومت و نحوه رابطه دولت با ملت از جمله موضوعاتی است که در قرن اخیر همواره مورد توجه فیلسوفان و نظریه‌پردازان سیاست بوده است. این که هر شیوه حکمرانی مشروعیت خود را از کدام نهاد دریافت می‌کند، در تکثرهای اعتقادی و فرهنگی جهان معاصر محل تردیدی را برای انتخاب بهترین شیوه حکمرانی در میان نظریه پردازان و متفکران اجتماعی و سیاسی فراهم کرده است.
حسین یزدی نویسنده کتاب «جمهوری؛ حکومت مطلوب، مدل مطرود: نقش عقلانیت در طرح نظریه نظارت» به بررسی نظریه نظارت در ساحت حکومت پرداخته است. نویسنده همانطور که در مقدمه کتاب اشاره می‌کند در جامعه دینی با دین اسلام، نسبتی که حکومت لازم است برای سامان خود برقرار کند متفاوت با جهان غرب است: «نکته در اینجاست که با توجه به مقوله‌های حکومت و تعالیم انبیا و عنصر غیبت امام دوازدهم عج که هر سه امری واقعی می‌باشند عملا با نسبت یه موضعی عقل(حکمرانی بشری و دستاوردهای غیرقابل انکار آن در جهش مثبت زندگی مادی انسان) و دین(بعثت انبای برای ارتقای معنوی بشر و دستاوردهای فرهنگی و معنوری عظیم و غیرقابل تردید آن) و کلام(علت ختم نبوت و پایان بعثت انبیا) مواجه هستم. نادیده گرفتن هر یک از این موراد و بی توجهی به ابعاد مادی و معنوی انسان تحلیل حکمرانی مطوب را ناقص می‌سازد».
او در بخش دیگر مقدمه می‌نویسد: «این جانب معتقد است در مسئله حکومت، در کنار دو نظریه حکومت فقیه و سکولاریسم نظریه و راه سوم علمی و با مبنا و پرقدرتی-از لحاظ استدلال- وجود دارد که البته میانه این دو راه نیست، بلکه راه سومی است که مختصات واقع‌گرایی بیشتری دارد. نگارنده امیدوار است توانسته باشد مبانی و نتایج نظریه نظارت را که از ترکیب دموکراسی و نظارت فقیه تشکیل شده است، در حد مقدور بر اساس آرای متفکران بزرگ گذشته تببین نموده و راهی برای بحث و گفت و گو در این مسئله گشوده باشد.»
نویسنده با پیش گرفتن جنبه استدلالی و تحلیلی به جای جنبه توصیفی در فصل اول با عنوان «علت ختم نبوت» قدرت عقل با دین خاتم را مورد توجه قرار داده است. اعلام ختم نبوت، دو اشکال بر ختم نبوت و پاسخ به آن، پاسخ روشنفکران به ختم نبوت، بررسی نظرات اقبال لاهوری و عبدالکریم سروش، فلسفه ختم نبوت و ظهور اجتهاد در اسلام از جمله مباحث مورد توجه در این فصل است.
در فصل دوم با عنوان «حکومت؛ دوگانه عرفی و تاسیسی شرعی» نویسنده تلاش می‌کند برخی مباحث اصلی مانند زیربنا بودن کلام نسبت به فقه در مسئله حکومت دینی عصر غیبت، حکومت دینی دوراهی عرفی و تاسیسی شرعی، نقطه ابتنای حکومت دینی بر انتظام امور جامعه، حقوق ذاتی انسان‌ها را در آرای متفکران اسلامی مورد واکاوای قرار دهد.
«نظریه نظارت» عنوان فصل سوم و پایانی کتاب است که بخش عمده‌ای از حجم این اثر را نیز به خود اختصاص داده است. یزدی در این فصل از نتایج دو فصل گذشته بهره برده و به صورت منسجم به بررسی موصوعاتی چون نسبت حکومت دینی با خاتمیت و عصر غیبت، امکان شرعی برپایی حکومت دینی در عصر غیبت، شکل حکومت: ترکیب دموکراسی و نظارت فقیه، ولایت فقها در امور حسبیه، حکم وضعی و .. پرداخته است. نویسنده توضیح می‌دهد در کنار آخوند خراسانی و میرزای نائینی شاخص ترین فقیه معاصر که معتقد به نظریه نظارت بوده است، شهید مطهری است که آرای روشنی در این مسئله دارد. یزدی تاکید می‌کند که بر اساس نظریه نظارت، حکومت دینی به جای ابتنا و بنیان‌گذازی بر صلاحیت حاکم، سنگ بنایش بر اصل انتظام امور گذاشته شده است، این نقطه عزیمت اصلی در این بحث است که صلاحیت راس قدرت سیاسی فرع بر آن و فرع بر تشکیل حکومت خواهد بود.
کتاب «جمهوری؛ حکومت مطلوب، مدل مطرود» به قلم حسین یزدی در 200 صفحه، شمارگان 500 نسخه و قیمت 40 هزار تومان توسط انتشارات طرح نو در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.
شنبه ۹ مرداد ۱۴۰۰ - ۰۸:۳۹
نظر شما