دو کتاب پیشین با نام «مردم‌شناسی اقوام و ایلات ایران» و «مردم‌شناسی جامعه تهران قدیم» و گفتارهایی درباره خانه و خانواده و سنت‌های خانوادگی هر دو مجموعه در سال 1399 از سوی انتشارات ادبی و تاریخی بنیاد موقوفات محمود افشار منتشر شد.
«مردم‌شناسی دانش پزشکی در فرهنگ ایران» نوشته علی بلوکباشی در برگیرنده 17 گفتار است که در 7 بخش و 23 فصل تنظیم و تدوین شده است. گفتارها در بخش‌های هفتگانه با عنوان‌های «پزشکی عامه در ایران»، «گیاهان دارویی مقدس»، «آب‌های درمان‌بخش»، «بادها و روح‌‌بادهای بیماری‌زا»، «داغ و داغ‌گذاری»، «چشم زخم یا چشم بد» و «معرفی و نقد و آثار» آمده‌اند. 15 گفتار از این مجموعه از مقالات دانشنامه‌ای نگارنده در دبا (دایره‌المعارف بزرگ اسلامی) است که در 6 مجلد آن درج شده‌اند.
در گفتارهای این کتاب کوشش شده تا به مباحث گوناگون سنت پزشکی عامه با درنظرگرفتن آمیختگی‌ها و پیوستگی‌هایش با پزشکی سنتی و بده‌بستان‌های میان هر دو سنت پزشکی بپردازد و تا آنجا که ممکن است امر طبابت و درمان را آن گونه که در میان مردم در پاره‌فرهنگ‌های جوامع شفاهی و سنتی رایج بوده و هست، شرح و توضیح می‌دهد.
در بخش‌های هفتگانه کتاب، شماری از بیماری‌ها و رنجوری‌های کالبدی و روانی انسان و روش‌های کوناگون پیشگیری و درمان در گذشته و امروز بر پایه تجربه‌های بومی و محلی در فرهنگ‌ها و آموزه‌های طبی از سنت پزشکی قدیم با ارجاع به داده‌های تاریخی مورد بحث قرار گرفته‌اند.
در برخی از مباحث فصل‌های گوناگون کتاب مشاهده می‌شود که بسیاری از مردم ایران هنوز به کاربرد فرهنگ جادویی باور دارند و در سبب‌شناسی یا شناخت علت پدیداری بیماری‌های تن و روان، روش و پیشگیری از بروز مرض و راه‌های دفع عوامل بیماری‌زا از تن و روان بیمار، به اعمالی خردستیز و خرافی و جادویی دور از مفاهیم عقلانی و در دانش پزشکی دست می‌یازند.
نقل این مطالب به همان گونه‌ای که مردم به آنها باور داشته و در کار طبابت و درمان به کار می‌برده‌اند، بدون اظهار نظر در درستی یا نادرستی آنها و فقط به سبب هویت وجودیشان به مثابه عناصری از فرهنگ مردم در جوامع شفاهی و سنتی گذشته ایران و آگاهی از ماهیت فرهنگ پزشکی عامه آورده شده‌اند.
کتاب «مردم‌شناسی دانش پزشکی در فرهنگ ایران» به قلم علی بلوکباشی در 416 صفحه، به شمارگان یک هزار و 100 نسخه از سوی انتشارات بنیاد موقوفات محمود افشار به چاپ رسید.
نظر شما