احمد ذوعلم، مدیر آژانس ادبی دایره مینا در گفت‌و‌گو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)؛ درباره دستاوردها و توافق‌های انجام شده در هفتادوسومین دورهه نمایشگاه کتاب فرانکفورت بیان کرد: تقریبا با 30 ناشری که در این رویداد بین‌المللی حضور داشتند، جلساتی را برگزار کردیم. شرکت‌کنندگان در این نمایشگاه، عمدتا ناشر بودند اما با یکسری آژانس‌های ادبی هم مذاکراتی صورت گرفت.

مدیر آژانس ادبی دایره مینا عنوان کرد: مذاکراتی که در این قبیل نمایشگاه‌ها انجام می‌شود معمولا منجر به خرید و فروش رایت کتاب و حتی دریافت نمایندگی منعقد نمی‌شود، نمی‌شود. در این نمایشگاه‌ها ممکن است یک ناشر بخواهد کتابی را داشته باشد و اطلاعات آن در اختیارش قرار بگیرد. در واقع بعد از نمایشگاه کتاب و در مذاکرات بعدی است که این صحبت‌های اولیه، به نتیجه می‌رسد.

وی با بیان این که آژانس‌های ادبی در نمایشگاه‌های کتاب خارجی دو فعالیت را پیگیری می‌کنند؛ عنوان کرد آژانس‌ها در وهله اول، مذاکره برای اخذ نمایندگی ناشران را در دستور کار قرار می‌دهند و ناشران نیزبه دو صورت با آژانس ها همکاری می‌کنند.

ذوعلم توضیح داد: در این بخش از فعالیت‌ها، انتقال نمایندگی در قالب عقد قرداد و همکاری میان ناشران و آژانس‌های ادبی انجام می‌شود و بخش دیگر؛ مذاکره با ناشران در راستای واگذاری حق انتشار کتاب‌ است؛ یعنی کتاب‌هایی که ناشران می‌خواهند از طریق آژانس‌های ادبی به آن‌ها معرفی و عرضه می‌شود.

وی افزود: ناشران گاهی درباره فروش آثاری که دارند و می‌خواهند در بازارهای دیگر عرضه کنند هم با آژانس‌های ادبی مذاکره می‌کنند. در واقع این بخش شامل مذاکره برای خرید و فروش رایت و ترجمه آثاری است که در اختیار یک آژانس ادبی قرار دارد.

ذو علم درباره فعالیت آژانس‌های ادبی در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب گفت: در واقع آژانس‌های ادبی در نمایشگاه‌های بین‌المللی برای بازاریابی کتاب‌هایی که از طریق رایت هولدر(صاحبان حق) که خیلی از اوقات ناشران و گاهی اوقات نویسندگان هستند؛مذاکره می‌کنند.

مدیر آژانس دایره مینا افزود درباره مذاکراتی که پیش از نمایشگاه کتاب فرانکفورت با ناشران آلمانی داشته‌اند، گفت: این آژانس پیش از برگزاری نمایشگاه، با ناشران و آژانس‌های ادبی ارتباط‌هایی را برقرار کرده است و همکاری‌هایی در این زمینه شکل گرفته است.

وی افزود:‌ معمولا در این قبیل نمایشگاه‌ها، قرار‌ها و ملاقات‌ها ،از قبل هماهنگ شده است. برخی ناشران به دلیل قطعی نبودن حضورشان در نمایشگاه امکان هماهنگی قبلی با آن‌ها وجود ندارد یا به هر دلیلی برقراری ارتباط پیش از برگزاری نمایشگاه؛ با این دسته از ناشران یا بسیار سخت است یا اصلا امکان آن وجود ندارد. بنابراین این گروه از ناشران یا آژانس‌ها را می‌توان در طول برگزاری نمایشگاه ملاقات کرد.

مدیر آژانس دایره مینا با بیان این که برای انعقاد قراداد نهایی هم نیازی به حضور فیزیکی نیست، عنوان‌کرد: در واقع این مذاکرات اگر پیش برود برای انعقاد قراداد نهایی؛ از طریق امضای اکترونیک اقدام می‌شود و نیازی به حضورفیزیکی برای انعقاد قردادهای نهایی نیست.

ذوعلم درباره تاثیر متعهد نبودن ایران به مساله کپی‌رایت گفت: مساله کپی‌رایت هر چند وقت یکبار در مذاکرات بین‌المللی مطرح می‌شود و این مساله که ایران به قوانین کپی‌رایت مقید نیست در مذاکرات ما خلل ایجاد می‌کند؛ یعنی باعث می‌شود برخی ناشران کلا با ایران همکاری نکنند یا به سختی حاضر به توافق شوند.

وی با اشاره به این که مساله کپی رایت خرید و فروش آثار ایرانی را در بازارهای بین‌المللی با مشکل رو‌به‌رو کرده است؛ عنوان کرد: رعایت نکردن قانون کپی رایت هر دو وجه خرید و فروش آثار ما را تحت شعاع قرار می‌دهدو طبعا یکی از مشکلاتی که باعث می‌شود ایران نتواند در صحنه بین‌المللی آثار خود را عرضه کند، همین مساله است.

ذوعلم اظهار کرد: ایران در طول این سال‌ها بسیار کمتر از ظرفیت واقعی خود در سطح بازارهای جهانی کتاب حاضر شده است زیرا در بسیاری از بازارهای بین‌المللی به دلیل رعایت نکردن قانون کپی رایت، آثار ایرانی با مشکل رو‌به‌رو بوده است. 

مدیر آژانس ادبی دایره مینا درباره سابقه حضور در بازارهای بین‌المللی گفت: از ابتدای سال 98 که آژانس ادبی دایره مینا تاسیس شد تاکنون در نمایشگاه‌های بین‌المللی مختلفی حضور پیدا کردیم؛ البته پیش از آن هم سابقه حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی مختلف را داشتیم.

وی با بیان این که در طول این دو سال از طریق آژانس ادبی دایره مینا درنمایشگاه‌های بین‌المللی مختلفی حضور پیدا کردیم؛ عنوان کرد: ما سابقه حضور در نمایشگاه‌های خارجی مختلفی مانند نمایشگاه‌های کتاب فرانکفورت، مسکو، باکو، نمایشگاه کتاب بلگراد و بغداد را داریم و امسال هم توانتستیم درنمایشگاه کتاب فرانکفورت حاضر شویم.  

درباره تاثیر کرونا بر نمایشگاه کتاب فرانکفورت گفت: نمایشگاه کتاب فراکفورت؛ امسال بسیار کوچک‌تر شده بود وبسیاری از ناشران خودشان در نمایشگاه حاضر نشده بودند. از طرف دیگر؛ تعداد سالن‌هایی که افراد حاضر در نمایشگاه می‌توانستند در آن حضور پیدا کنند؛ کاهش پیدا کرده بود.

وی ادامه: امسال با کوچک شدن و همچنین کاهش تعداد غرفه‌ها؛ تعداد شرکت‌کنندگان کم‌ شده‌بود. علاوه بر مساله کاهش مساحت غرفه‌ها و تعداد شرکت‌کنندگان امسال، خود نمایشگاه کتاب فرانکفورت هم محدودیت‌هایی برای حضور در غرفه‌ها تعیین کرده بود.

ذوعلم با بیان این که تعداد شرکت‌کنندگان و تعداد غرفه‌ها نسبت به سال گذشته نصف شده بود، تاکید کرد: امسال هیچ کدام از شرکت‌کنندگان و حتی غرفه‌داران بلیط‌های پنج روزه کامل برای ورود به نمایشگاه کتاب فرانکفورت را نداشتند و به صورت روزانه این بلیط‌ها را تهیه می‌کردند. 

وی افزود: نمایشگاه کتاب فرانکفورت به صورت روزانه هم بازدید‌کنندگان محدودی داشت، زیرا بیشتر از یک تعداد مشخص بلیط برای نمایشگاه کتاب فروخته نمی‌شد؛ بنابراین همه این اتفاقات باعث‌شد ابعاد نسبت به سال‌های گذشته، در خوشبینانه‌‌ترین حالت، نصف شود.

هفتاد و سومین نمایشگاه کتاب فرانکفورت عصر سه‌شنبه ۲۷ مهر در دو بخش حضوری و مجازی، با رعایت پروتکل‌های بهداشتی افتتاح شد و چهارشنبه 28 مهر ماه کار خود را آغاز کرد. کشور کانادا مهمان ویژه این‌دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت است.