کتاب حاضر یکی از معتبرترین، جامعترین و اثربخشترین کتابهای موجود در سطح بینالمللی حوزه توانبخشی شناختی است.
در مقدمه این کتاب آمده است: «محیط ما مملو از محرکهای مختلفی است که با کمک گیرندههای حسی دریافت میشوند و سپس مورد پردازش قرار میگیرند. محصول پردازش ردهای حسی «شناخت» نامیده میشود که شامل مفاهیمی همچون توجه، ادراک، حافظه، استدلال، قضاوت، حل مسئله و تصمیمگیری است. مؤلفههای شناخت با کمک زیرساخت مهمی به نام مغز شکل میگیرند. هرچند اساس شکلگیری شناخت مشروط به وجود ساختار سالم مغزی است، همسانپنداری مغز و شناخت تصور درستی نیست. این باور وجود دارد که شناخت، ضمن وابستگی به مغز، از جنس مغز نیست. با این حال، با کمک مغز ماده خام ردهای حسی اولیه چنان پیچیده میشود که متخصصان را مشتاق به واکاوی «سرّ سر» مینماید. برای مطالعه شناخت قطعاً مطالعه مغز مفید است؛ اما شواهد نورولوژیکال لزوماً به معنای شکلگیری مؤلفه شناختی مورد نظر نیستند. «مار»، محقق برجسته روانشناسی شناختی، در این خصوص تعبیر ارزشمندی دارد و آن این است که تکیه بر شواهد مغزی برای بررسی شناخت همانند این است که محققی برای مطالعه چگونگی پروازکردن پرندگان به مطالعه پر پرندهها بپردازد!»
در ادامه نیز تاکید شده است: «ممکن است کارکردهای شناختی انسانها به دلایل مختلف، از جمله آسیبهای احتمالی یا سالمندی، دچار نقصان شوند. در دنیای معاصر، علومی تحت عنوان «توانبخشی شناختی» برای ترمیم، جبران و احیای کارکردهای شناختی شکل گرفتهاند. در نتیجه، توانبخشی شناختی به عنوان یکی از حوزههای مهم علوم شناختی در محافل علمی و تخصصی رشد یافته است. کشور ما در آینده نزدیک با چاله جمعیتی سالمندان مواجه است. بسیاری از سالمندان نیاز به تقویت کارکردهای شناختی دارند. بخشِ عمده نیازمندانِ به توانبخشی شناختی افرادی هستند که به دلیل تصادفات جادهای به توانبخشی کارکردهای شناختی نیاز دارند. دلایل فوق به اضافه دلایل متقن دیگر این ضرورت را به وجود میآورند که در کوتاهترین زمان دانش و مهارت لازم در حوزه توانبخشی شناختی ارائه شود؛ اما متأسفانه هنوز این ضرورت برای تصمیمسازان جامعه علمی و خدماتی ملموس نگردیده است. در کشورهای توسعهیافته این موضوع با سرعت تمام در حال رشد است. مترجم اول این کتاب سعی کرده است که طی فعالیتهای پژوهشی، بهصورت طرحهای پژوهشی و هدایت رسالههای دکتری، یافتههای بنیادی و کاربردی معتبری را در مجلات داخلی و خارجی عرضه کند. معرفی برخی از کتابهای معتبر در حوزه توانبخشی شناختی از جمله فعالیتهای اصلی وی بوده است.»
این کتاب منبع آموزشی مناسبی برای تدریس واحدهای درسی توانبخشی شناختی و سایر دروس مرتبط است. این کتاب را محققان و استادان برجسته دنیا تألیف کردهاند، که در این بین دانشمند پرتوان توانبخشی شناختی، خانم باربارا ویلسون، نقش محوری دارد. اصل کتاب شامل 45 فصل است. در راستای متناسبسازی محتوای کتاب به مثابه منبع درسی دانشگاهی، کتاب به 27 فصل تقلیل یافته است تا دانشجویان به سهولت بتوانند آن را مطالعه کنند.
کتاب حاضر از چند جهت منحصربهفرد است: بهرهمندی از هر دو نگاه آموزشی و مهارتی؛ جامعیت محتوا، به گونهای که اکثر گروههای هدف اصلی را پوشش میدهد؛ روان و قابل فهم بودن کتاب، ضمن اینکه کاملاً تخصصی است؛ بینالمللی بودن و قابلیت استفاده جهانشمول. نویسندگان کتاب بهطـور مستقیم یـا غیرمستقیم دادهها و شواهد لازم را از کشـورهای مختلف جمعآوری کردهاند؛ لذا برخلاف سایر متون درسی محدود به شواهد بهدستآمده از کشور خاصی نیست و سرانجام، امتیاز بهرهمندی از آخرین دستاوردهای پژوهشی.
در پشت جلد این کتاب درج شده است: «افراد زیادی به دلایل مختلف، از جمله سالمندی با آسیب مغزی اکتسابی، دچار نقصان کارکردهای شناختی میشوند. برای احیای کارکردهای شناختی کاهش یافته باید تلاشهایی صورت بگیرد. به هر نوع روش جبرانی، ترمیمی و آموزشی برای احیای کارکردهای شناختی، توانبخشی شناختی میگویند. به رغم بیش از حد به دانش و مهارتهای توانبخشی شناختی، متاسفانه در کشور ما تلاش درخوری صورت نگرفته است، کتاب حاضر یکی از معتبرترین، جامعترین و اثربخشترین کتابهای موجود در سطح بینالمللی است. این کتاب را گروهی از متخصصان این حوزه به رهبری خانم باربارا ویلسون به عنوان یک دستنامه بین المللی به نگارش درآوردهاند. جامعیت و دقت مطالب کتاب کمنظیر ایت. از استادان و دانشجویان محترم درخواست میشود با فراگیری دقیق مطالب، در پاسخگویی به نیازهای واقعی جامعه گام بردارند. گروههایی نظیر سالمندان، افراد مبتلا به آلزایمر، آسیبدیدگان سوانح، بهخصوص تصادفهای جادهای و افراد با آسیب مغزی اکتسابی گروههای هدف این کتاب هستند. در نتیجه، مطالعه کتاب حاضر علاوه بر اساتید و دانشجویان رشتههای مشاوره، روانشناسی و توانبخشی به کلیه علاقهمندان و دستاندرکاران توانمندسازی شناختی توصیه میشود.»
كتاب حاضر برای دانشجویان رشته مشاوره توانبخشی در مقطع کارشناسی ارشد بهعنوان منبع اصلی برای دروس «مشاوره با معلولین جسمی و روانی» و «خانواده و توانبخشی» ترجمه شده است.
نظر شما