به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «تولدت مبارک» که راضیه جمالی‌نژاد و نازنین صابری بهداد، نویسندگی و منیره منصوری، تصویرگری و سعید دین‌پناه گرافیک آن را برعهده داشته‌اند، شامل داستان‌ها و ایده‌هایی برای برگزاری جشن تولد است که در دو بخش اصلی تدوین شده در بخش اول، بر اساس محتوای اصلی هر خاطره، اعم از شیوه دعوت از مهمان‌ها، تدارک هدیه‌ها، بازی‌ها و محتوای گفت‌وگوهای خانوادگی و واکنش بچه‌ها، پس از مصاحبه با حدود سیصد مادر ایرانی و غیرایرانی، مادران شهدای مدافع حرم و مادران شهدای دفاع مقدس به تدوین داستان‌ها پرداخته شده و در ادامه، برای تبیین نگاه و هدف کتاب، یادداشتی تأمل‌گونه درباره تولد نوشته شده است.
 
کتاب «کشتی نجات» نیز که به همت خانه‌ همبازی و توسط انتشارات «راه یار» برای ارائه به مربیان و مادران طراحی و منتشر شده، به‌طور ویژه متناسب با ایام محرم و صفر و البته همراه با قابلیت استفاده در سایر ایام آماده شده است و بازی‌ها و داستان‌هایی را به مخاطب خود معرفی می‌کند تا لحظات حضور مربی یا مادر را در کنار کودکان در مکان‌هایی مانند هیأت‌ها، مجموعه‌های فرهنگی ـ تربیتی، کلاس‌ها و... پربار کند.

در ادامه گفت‌وگو با مریم حلاج، محقق و مصاحبه‌‌کننده کتاب‌های «تولدت مبارک» و «کشتی نجات» را می‌خوانید.
 
توضیح مختصری در رابطه با موضوع و محتوای دو کتاب «کشتی نجات» و «تولدت مبارک» و نحوه نگارش آن‌ها بفرمایید.
آثار مذکور را با تقویت مبانی علمی و نظری، مطالعه آثار مختلفی که وجود دارد و تلفیق نتایج آن‌ها با فناوری‌های مختلف، به بروز و ظهور رساندیم. در حوزه تولید آثار دو فرایند به‌کار برده می‌شود، در فرآیند تولید علم از جزء به کل که شامل کتاب‌های تجربه‌نگاری است، مثل کتاب «تولدت مبارک» که در این فضا با توجه به نیاز مردم؛ یعنی با رصد کتاب‌ها، توجه به مبانی نظری و نیازهای مردم، موضوعاتی انتخاب می‌شود و موضوع که نهایی شد، یک‌سری مطالعات محتوایی ناظر به آن انجام می‌شود و برای این مسأله وارد مصاحبه مردمی می‌شویم و در این مرحله برای مخاطب شرایطی درنظر نمی‌گیریم. در مصاحبه مردمی، با اقداماتی که مخاطبان انجام دادند آشنا می‌شویم. شیوه‌های مورد استفاده را با مبانی نظری تطبیق می‌دهیم در نهایت یک مواجهه بین عرصه عمل و نظر به‌وجود می‌آید که منجر به تولید علم کاربردی می‌شود.
 
مبانی نظری در قالب روایت‌های داستانی، بازنویسی و در قالب کتاب منتشر می‌شود و این فرایند کار واحد تجربه‌نگاری است. ازجمله آن‌ها می‌‎‌توانیم به کتاب‌های «تولدت مبارک»، «پرچمدار کوچک من» و غیره اشاره کرد. در رویکرد از کل به جزء، مبانی نظری را به دانش کاربردی نزدیک می‌کنیم و خروجی آن، دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی و یا تولید کتاب‌های کودک و نوجوان است.
 


کتاب «تولدت مبارک» در حوزه تجربه‌نگاری قرار می‌گیرد و دست مخاطب بزرگسال را پر می‌کند. کتاب «کشتی نجات» نیز در حوزه کودک و نوجوان نگاشته شده و تجربه‌نگاری نیست. مخاطب آن مربیان و والدینی هستند که با کودکان 9 تا 12 سال سروکار دارند و داستان بازی‌هایی است که واقعه‌های تاریخی معاصر مانند انقلاب و دفاع مقدس را که از واقعه عاشورا اثر گرفته‌اند در قالب داستان روایی برای کودکان و نوجوانان روایت می‌کند و وقتی وارد فضای بازی می‌شوند، مفاهیم برای آن‌ها بیشتر جا می‌افتد.
 
نوشتن از دفاع مقدس برای کودک و نوجوان چه ضرورتی دارد که تصمیم گرفتید برای این گروه سنی از جنگ بگویید؟
در این آثار مشخصا به موضوع جنگ پرداخته نشده و در برخی بخش‌ها به موضوع دفاع مقدس اشاره شده است. مثلا در کشتی نجات به‌عنوان موقعیتی برای پیشبرد اهدافش از قیام عاشورا استفاده می‌کند. ضرورت تدوین اثر نیز این است که ما معمولا سطح قیام‌ عاشورا را برای فرزندانمان شرح می‌دهیم و آن‌ها کمتر وارد لایه بعدی که هدف قیام عاشوراست می‌شوند. کتاب «کشتی نجات» کودکان و نوجوانان را با مفاهیم این قیام مانند مبارزه با استکبار، حماسه، شجاعت و ایستادگی آشنا می‌کند و همچنین می‌خواهیم بگوییم مابه‌ازای آن در دنیای معاصر چه اتفاقاتی رقم خورده است.
 
داستان و موضوع عاشورا و قیام امام حسین(ع) برای فرزندان امروز دورتر از انقلاب اسلامی و دفاع مقدس است و ما برای آشنایی کودکان و نوجوانان با مفاهیم عاشورا می‌توانیم با مطرح کردن موضوعاتی مانند ممنوعیت پیاده‌روی اربعین در زمان صدام، اتفاقاتی که در یمن افتاد و سایر موقعیت‌هایی که مردم نسبت به آن‌ها واکنش نشان دادند و به پا خاستند که همگی از قیام عاشورا الگو می‌گیرند، باید به فرزندان خود بیاموزیم که سکوت نکنند و در مسیر حق و حقیقت حرکت کنند.

این کتاب با طراحی 12 بخش مجزا در قالب داستان‌بازی براساس وقایع تأثیرگرفته از عاشورا در جهان اسلام به ارتباط هرچه بیشتر کودکان و نوجوانان با مفهوم قیام امام حسین (ع) کمک می‌کند. در هر بخش، مربی بعداز آشنایی با اهداف و واقعه به تعریف داستان و اجرای بازی می‌پردازد. در همه ابن بخش‌ها بازی مکمل ماجرای داستانی است و بچه‌ها با نقش گرفتن در متن واقعه وارد قصه می‌شوند. محتوای کتاب به نحوی است که باخلاقیت والدین و مربیان می‌تواند پاسخگوی نیاز نوجوانان تا سن‌ 16 سالگی نیز باشد.
 


جنگ معمولا چهره خشنی دارد و گفتن از آن برای بچه‌ها مشکلات خاص خود را دارد. به‌عنوان یک نویسنده برای طرح این موضوع در کتاب برای کودکان با چه موانع و سختی‌هایی مواجه بوده‌اید؟
نکته‌ای که وجود دارد این است که کودکان در فضای واقعی زندگی می‌کنند. این‌که بخواهیم فرزندانمان را ایزوله کنیم که هیچی نبینند و نشنوند تا جهان امن آن‌ها به‌هم نخورد، کار منطقی نیست. ما در نهایت نمی‌توانیم همه محرک‌ها را حذف کنیم و ناخودآگاه با اتفاقات مختلف مواجه می‌شویم. نمونه کوچک آن دعواکردن کودکان با یکدیگر است. همین موارد هم به نوعی جهان امن کودک را به‌هم می‌زند، ولی این مهم است که به فرزندمان بیاموزیم اگر این مسئله وجود دارد، ما چه اقدامی باید انجام دهیم و انتقال نوع نگاه به کودکان و نوجوانان خیلی مهم است.
 
نحوه روایت مسئله جنگ برای کودکان و نوجوانان باید به چه صورت باشد؟
این‌که مخاطب نوجوان باشد یا خردسال، خیلی مهم است. مثلا درمورد کتاب «کشتی نجات»، چون مخاطب آن کودکان 11 تا 12 سال هستند، موضوع جهان امن درمورد آن‌ها زیاد مهم نیست و از طرفی مباحث خشن در این کتاب گفته نشده و به همین دلیل مشکلی برای کودکان ایجاد نمی‌کند.
 
بازخوردی هم از انتشار آثاری که به تازگی در حوزه کودک و نوجوان منتشر کرده‌اید در میان مخاطبان داشتید؟
حجم بازخوردهای مثبت خیلی زیاد بوده است. درمورد کتاب «کشتی نجات» که در ایام محرم و صفر به چاپ رسید، هم‌اکنون به چاپ سوم رسیده و این نشان‌دهنده جذابیت اثر برای مخاطب است. البته گاهی مربیان نیز خلاقیت‌هایی برای تبلیغ اثر به‌کار برده‌اند. انتقادهایی نیز بوده که بیشتر مربوط به شیوه نوشتاری آن است که سعی کردیم آن‌ها را برطرف کنیم. درمورد کتاب «تولدت مبارک» هم بازخوردهای خوبی دریافت شده است.