به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس پژوهش پشتوانه‌ای قابل اتکا و مهم برای اعتبار بخشی به موضوعات قابل پژوهش است، خواه این پژوهش در خصوص یک پدیده اجتماعی باشد، یا یک دوره تاریخی، در خصوص فرد باشد یا یک ملت و کشور، پژوهش درست و دقیق می‌تواند زوایای مختلف موضوع را به روشنی بیان کند و در اختیار طیف گوناگونی از مردم قرار دهد.
دفاع مقدس به‌عنوان یکی از برهه‌های سرنوشت‌ساز تاریخ ایران اسلامی با طی کردن هشت سال سخت و با اندوخته و تجربه فراوان جایگاه خاصی در حوزه‌های پژوهشی دارد. این دوران پر افتخار از جنبه‌های مختلف الهام‌بخش آثار و تولیدات بسیاری در حوزه‌های ادبی، اقتصادی، سیاسی، نظامی و امنیتی، اجتماعی و ... شده است که می‌تواند به‌عنوان الگو در اختیار نسل‌های بعدی این سرزمین قرار گیرد. با توجه به اهمیت و ضرورت پژوهش و نیز جایگاه هشت سال دفاع مقدس در تاریخ ایران پیوند این دو می‌تواند میراث گرانبهایی را بر جای گذارد.
از این رو مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس با همکاری خبرگزاری دفاع مقدس در سلسله نشست‌هایی با نویسندگان و پژوهشگران حوزه دفاع مقدس به تبیین جایگاه پژوهش در آثار مکتوب دفاع مقدس پرداخته‌اند. در یکی از این نشست‌ها فرزانه قلعه قوند، معاون پژوهشی موسسه پیام آزادگان همراه با حجت الاسلام سعید فخر زاده، پژوهشگر صحبت کرد که در ادامه گزیده‌ای از اظهارات این بانوی فعال در حوزه دفاع مقدس در پاسخ به این سوال که در حوزه دفاع مقدس و مقاومت چه ضرورتی به انجام پژوهش است را از نظر می‌گذرانید:
نیازمند بازخوانی آثار دفاع مقدس هستیم
ضرورت پژوهش به موضوع بازخوانی برمی‌گردد. لازم است بعد از گذشت چندین دهه از جنگ یک بار دیگر آثار را بازخوانی کنیم. این بازخوانی برای استقلال ماست. بازخوانی جریانی که انقلاب اسلامی را محکم کرد و برای آن ایستادگی کردیم. الان مهم‌ترین وظیفه ما حفظ استقلال است و باید راه‌هایی را که احتمال دارد دشمن از آنها نفوذ کند، ببندیم. چه به لحاظ جنگ سخت و چه به لحاظ جنگ نرم. همه می‌دانند خطر جنگ نرم به مراتب بیشتر است، چون برای جنگ سخت توان نظامی خوبی داریم و شرایط با سال‌های شروع جنگ تحمیلی قابل مقایسه نیست. آن زمان ما بدون تجهیزات و حتی بدون آموزش نیروی انسانی و خیلی کمبود‌های دیگر، با طوفانی عجیب رو به رو شدیم که تا چشم باز کردیم دیدیم دشمن داخل کشور ما هستند. با این وجود مقاومت کردیم و پیروز شدیم، اما این جنگ نرم است که باعث می‌شود بی اینکه دشمن داخل خاک ما شود استقلال خود را از دست بدهیم. پس به بازخوانی جنگ برای حفظ استقلال خودمان نیاز داریم.
معتقدم برای این باید اسناد و مدارک داشته باشیم و به آنها تکیه کنیم که بتوانیم فرصت‌ها را تقویت کرده و تهدید‌ها را از بین ببریم. تهدید تنها از مرزهای خارج نیست و کسانی که نسبت به انقلاب تعهد ندارند نیز خارجی تلقی می‌شوند. تهدیدات باید شناخته شوند و این مبارزه با تهدیدات با تکیه بر اسناد و مدارک صورت می‌گیرد.
صدور انقلاب با تکیه بر اسناد و پژوهش امکان پذیر است
لازم است ما با تکیه بر اسناد و پژوهش‌ها، دستاورد‌های دفاع مقدس را به جهان معرفی کنیم. معرفی دستاورد‌های دفاع مقدس به جهان برای تمدن سازی است. ما از ابتدای انقلاب زیاد در مورد «صدور انقلاب» شنیده‌ایم. انقلاب را که نمی‌توانیم در یک جعبه‌ای بپیچیم و صادر کنیم، باید این را از طریقی که تأثیرگذار باشد معرفی کنیم.
یک آزاده هر لحظه می‌جنگد
بخش قابل توجهی از دوران دفاع مقدس به ویژه عرصه‌ای که خود من در آن کار می‌کنم، یعنی بخش اسارت، هم مولفه‌های لازم برای معرفی و صدور انقلاب از دریچه آن را دارد. لازم است نکته‌ای را بگویم که شاید کمتر گفته شده، بله، نفس اسارت افتخار نیست و کسی موافق این نیست که اسیر بشود، اما دلایل و چرایی به اسارت رفتن راحت به دست نمی‌آید، لایه‌های زیرپوستی زیادی وجود دارد که از بحث این جلسه خارج است. اسارت در تمام دنیا تعریف متفاوتی با تعریف اسارت در فرهنگ ما دارد. موید این موضوع همة اتفاقاتی است که در اسارت افتاد و اسرا را تبدیل به آزاده کرد. ما در جنگ‌های دیگر اسارت را مساوی با ذلیل شدن می‌بینیم، اما در صدر اسلام و مثلا اسارت حضرت زینب (س) آنچه می‌بینیم افتخار است، زبان گویای اسلام است، کسی است که یک تنه پیام عاشورا را به جهان مخابره کرد. پس اینجا می‌شود عزت.
متأسفانه در مقطعی افرادی معتقد بودند نباید به اسارت زیاد پرداخت، چون اسارت افتخار نیست، بنابراین با یک تفکر نادرست این بخش مهم از دفاع مقدس را کنار گذاشتند و همیشه عنوان شد هشت سال دفاع مقدس. من همیشه به این عنوان اعتراض دارم. چون ما هشت سال دفاع مقدس نداشتیم، چرا هشت سال؟ وقتی که اسرای ما ۲ سال بعد از قطعنامه در اسارت بودند و اتفاقاً دفاع و مقاومت در خاک دشمن سخت‌تر است؛ چرا که بدون سلاح هستند.
شناساندن این جایگاه وظیفه پژوهش است که سبک زندگی ما در اسارت را به گفتمان تبدیل کند. اینکه یک بچه ۱۴ ساله چگونه در اسارت به کمال می‌رسد. جانباز وقتی به خانواده برگشت همه او را تیمار کردند، ولی یک آزاده برای زنده ماندن هر لحظه را می‌جنگد.
نیازمند پژوهش زیاد هستیم نه خروجی زیاد
ما در عرصه پژوهش دفاع مقدس نیازمند پژوهش زیاد هستیم نه خروجی زیاد. اینکه به غنای محصولات فرهنگی بیافزاییم، نسل امروز، نسل چرایی‌هاست و نسل این نیست که همه چیز را به راحتی قبول کند. یک زمانی ما ۱۶ _ ۱۷ سال سن داشتیم و اگر چیزی از انقلاب به ما می‌گفتند می‌پذیرفتیم، اما امروز نوه ۹ ساله من اینگونه نیست و برای هر حرفی از من دلیل می‌خواهد. امروز با پیشرفت علم دسترسی به رسانه‌ها زیاد شده است و بچه‌های امروز با گذشته فرق زیادی دارند؛ بنابراین من باید دستم پر باشم و به چرا‌ها پاسخ دهم. اگر در پاسخگویی بمانم باخته‌ام و تمام دفاع مقدس را هم با خودم پایین می‌کشم. آنگاه بی اختیار به سمت تحریف می‌روم. نباید از این امر سرسری عبور کنیم و باید کار پژوهش را جدی بگیریم.
در عرصه پژوهش و کتاب‌های این حوزه گاهی کتاب‌هایی تشویق می‌شوند که تنها قهرمان داستان واقعی است و همه مطالب دیگر درباره او دارای اشکال است.. شهیدی هست و واقعیست، اما تمام شاخ و برگ‌ها دروغ است. کتابی را داوری کردم که مربوط به بحث اسارت بود و دقیقا همین اشکال را داشت، بالاخره من تا حدودی آقای ابوترابی را می‌شناسم، وقتی مطالب را درباره ایشان خواندم، دیدم اصلا چنین اتفاقاتی نیفتاده. اتفاقا آن کتاب جزو برگزیده‌ها نیز شد. این واقعاً افسوس دارد؛ لذا ما باید اعتبار سنجی نسبت به کار‌هایی که آماده می‌شود داشته باشیم، اگر نخواهیم اعتبار سنجی کنیم خود ما که از اهالی دفاع مقدس هستیم اولین ضربه را به آثار دفاع مقدس وارد می‌کنیم.
دفاع مقدس به‌عنوان یکی از برهه‌های سرنوشت‌ساز تاریخ ایران اسلامی با طی کردن هشت سال سخت و با اندوخته و تجربه فراوان جایگاه خاصی در حوزه‌های پژوهشی دارد. این دوران پر افتخار از جنبه‌های مختلف الهام‌بخش آثار و تولیدات بسیاری در حوزه‌های ادبی، اقتصادی، سیاسی، نظامی و امنیتی، اجتماعی و ... شده است که می‌تواند به‌عنوان الگو در اختیار نسل‌های بعدی این سرزمین قرار گیرد. با توجه به اهمیت و ضرورت پژوهش و نیز جایگاه هشت سال دفاع مقدس در تاریخ ایران پیوند این دو می‌تواند میراث گرانبهایی را بر جای گذارد.
از این رو مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس با همکاری خبرگزاری دفاع مقدس در سلسله نشست‌هایی با نویسندگان و پژوهشگران حوزه دفاع مقدس به تبیین جایگاه پژوهش در آثار مکتوب دفاع مقدس پرداخته‌اند. در یکی از این نشست‌ها فرزانه قلعه قوند، معاون پژوهشی موسسه پیام آزادگان همراه با حجت الاسلام سعید فخر زاده، پژوهشگر صحبت کرد که در ادامه گزیده‌ای از اظهارات این بانوی فعال در حوزه دفاع مقدس در پاسخ به این سوال که در حوزه دفاع مقدس و مقاومت چه ضرورتی به انجام پژوهش است را از نظر می‌گذرانید:
نیازمند بازخوانی آثار دفاع مقدس هستیم
ضرورت پژوهش به موضوع بازخوانی برمی‌گردد. لازم است بعد از گذشت چندین دهه از جنگ یک بار دیگر آثار را بازخوانی کنیم. این بازخوانی برای استقلال ماست. بازخوانی جریانی که انقلاب اسلامی را محکم کرد و برای آن ایستادگی کردیم. الان مهم‌ترین وظیفه ما حفظ استقلال است و باید راه‌هایی را که احتمال دارد دشمن از آنها نفوذ کند، ببندیم. چه به لحاظ جنگ سخت و چه به لحاظ جنگ نرم. همه می‌دانند خطر جنگ نرم به مراتب بیشتر است، چون برای جنگ سخت توان نظامی خوبی داریم و شرایط با سال‌های شروع جنگ تحمیلی قابل مقایسه نیست. آن زمان ما بدون تجهیزات و حتی بدون آموزش نیروی انسانی و خیلی کمبود‌های دیگر، با طوفانی عجیب رو به رو شدیم که تا چشم باز کردیم دیدیم دشمن داخل کشور ما هستند. با این وجود مقاومت کردیم و پیروز شدیم، اما این جنگ نرم است که باعث می‌شود بی اینکه دشمن داخل خاک ما شود استقلال خود را از دست بدهیم. پس به بازخوانی جنگ برای حفظ استقلال خودمان نیاز داریم.
معتقدم برای این باید اسناد و مدارک داشته باشیم و به آنها تکیه کنیم که بتوانیم فرصت‌ها را تقویت کرده و تهدید‌ها را از بین ببریم. تهدید تنها از مرزهای خارج نیست و کسانی که نسبت به انقلاب تعهد ندارند نیز خارجی تلقی می‌شوند. تهدیدات باید شناخته شوند و این مبارزه با تهدیدات با تکیه بر اسناد و مدارک صورت می‌گیرد.
صدور انقلاب با تکیه بر اسناد و پژوهش امکان پذیر است
لازم است ما با تکیه بر اسناد و پژوهش‌ها، دستاورد‌های دفاع مقدس را به جهان معرفی کنیم. معرفی دستاورد‌های دفاع مقدس به جهان برای تمدن سازی است. ما از ابتدای انقلاب زیاد در مورد «صدور انقلاب» شنیده‌ایم. انقلاب را که نمی‌توانیم در یک جعبه‌ای بپیچیم و صادر کنیم، باید این را از طریقی که تأثیرگذار باشد معرفی کنیم.
یک آزاده هر لحظه می‌جنگد
بخش قابل توجهی از دوران دفاع مقدس به ویژه عرصه‌ای که خود من در آن کار می‌کنم، یعنی بخش اسارت، هم مولفه‌های لازم برای معرفی و صدور انقلاب از دریچه آن را دارد. لازم است نکته‌ای را بگویم که شاید کمتر گفته شده، بله، نفس اسارت افتخار نیست و کسی موافق این نیست که اسیر بشود، اما دلایل و چرایی به اسارت رفتن راحت به دست نمی‌آید، لایه‌های زیرپوستی زیادی وجود دارد که از بحث این جلسه خارج است. اسارت در تمام دنیا تعریف متفاوتی با تعریف اسارت در فرهنگ ما دارد. موید این موضوع همة اتفاقاتی است که در اسارت افتاد و اسرا را تبدیل به آزاده کرد. ما در جنگ‌های دیگر اسارت را مساوی با ذلیل شدن می‌بینیم، اما در صدر اسلام و مثلا اسارت حضرت زینب (س) آنچه می‌بینیم افتخار است، زبان گویای اسلام است، کسی است که یک تنه پیام عاشورا را به جهان مخابره کرد. پس اینجا می‌شود عزت.
متأسفانه در مقطعی افرادی معتقد بودند نباید به اسارت زیاد پرداخت، چون اسارت افتخار نیست، بنابراین با یک تفکر نادرست این بخش مهم از دفاع مقدس را کنار گذاشتند و همیشه عنوان شد هشت سال دفاع مقدس. من همیشه به این عنوان اعتراض دارم. چون ما هشت سال دفاع مقدس نداشتیم، چرا هشت سال؟ وقتی که اسرای ما ۲ سال بعد از قطعنامه در اسارت بودند و اتفاقاً دفاع و مقاومت در خاک دشمن سخت‌تر است؛ چرا که بدون سلاح هستند.
شناساندن این جایگاه وظیفه پژوهش است که سبک زندگی ما در اسارت را به گفتمان تبدیل کند. اینکه یک بچه ۱۴ ساله چگونه در اسارت به کمال می‌رسد. جانباز وقتی به خانواده برگشت همه او را تیمار کردند، ولی یک آزاده برای زنده ماندن هر لحظه را می‌جنگد.
نیازمند پژوهش زیاد هستیم نه خروجی زیاد
ما در عرصه پژوهش دفاع مقدس نیازمند پژوهش زیاد هستیم نه خروجی زیاد. اینکه به غنای محصولات فرهنگی بیافزاییم، نسل امروز، نسل چرایی‌هاست و نسل این نیست که همه چیز را به راحتی قبول کند. یک زمانی ما ۱۶ _ ۱۷ سال سن داشتیم و اگر چیزی از انقلاب به ما می‌گفتند می‌پذیرفتیم، اما امروز نوه ۹ ساله من اینگونه نیست و برای هر حرفی از من دلیل می‌خواهد. امروز با پیشرفت علم دسترسی به رسانه‌ها زیاد شده است و بچه‌های امروز با گذشته فرق زیادی دارند؛ بنابراین من باید دستم پر باشم و به چرا‌ها پاسخ دهم. اگر در پاسخگویی بمانم باخته‌ام و تمام دفاع مقدس را هم با خودم پایین می‌کشم. آنگاه بی اختیار به سمت تحریف می‌روم. نباید از این امر سرسری عبور کنیم و باید کار پژوهش را جدی بگیریم.
در عرصه پژوهش و کتاب‌های این حوزه گاهی کتاب‌هایی تشویق می‌شوند که تنها قهرمان داستان واقعی است و همه مطالب دیگر درباره او دارای اشکال است.. شهیدی هست و واقعیست، اما تمام شاخ و برگ‌ها دروغ است. کتابی را داوری کردم که مربوط به بحث اسارت بود و دقیقا همین اشکال را داشت، بالاخره من تا حدودی آقای ابوترابی را می‌شناسم، وقتی مطالب را درباره ایشان خواندم، دیدم اصلا چنین اتفاقاتی نیفتاده. اتفاقا آن کتاب جزو برگزیده‌ها نیز شد. این واقعاً افسوس دارد؛ لذا ما باید اعتبار سنجی نسبت به کار‌هایی که آماده می‌شود داشته باشیم، اگر نخواهیم اعتبار سنجی کنیم خود ما که از اهالی دفاع مقدس هستیم اولین ضربه را به آثار دفاع مقدس وارد می‌کنیم.
نظر شما