دوشنبه ۷ آذر ۱۴۰۱ - ۱۱:۳۸
«جامه‌ک»؛ زلال، صمیمی، موجز

مهدی آرمانی، شاعر و منتقد ادبی ایلامی درباره مجموعه شعر کردی «جامه‌ک» سروده «رضا موزونی» نوشت: «سهل‌الوصول بودن معنا و دریافت‌های ادبی را می‌توان از ویژگی‌های این مجموعه برشمرد.»

خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)در ایلام - مهدی‌آرمانی: «مجموعه‌شعر «جامه‌ک» اثر رضا موزونی از شاعران و پژوهشگران کرمانشاهی است که نشردیباچه در ۱۰۰۰نسخه آن‌ را منتشر کرده است. از آثار منتشر شده موزونی در حوزه شعر و داستان می‌توان به «یەێ شەو ئەگەر بچیدن»، «چراخ»، «ترانه‌های سرزمین مادری»، «یخی که عاشق خورشید شد»، «عشق و رنج و بلوط» و… اشاره کرد.
 
موزونی شاعری کُردی سراست که فعالیت‌های پژوهشی‌اش بیشتر بر ادبیات عامه تمرکز دارد. عنوان مجموعه شعر اخیر او، «جامه‌ک» (که معادل واژه فارسی آیینه است) می‌تواند با خود معانی چندگانه‌ای را به ذهن متبادر سازد و همان‌گونه که شاعر در مقدمه کتاب در قالب نثر ادبی کُردی عنوان کرده و گریزی که بر گذشته و امروز داشته و حسرتی که همواره پیدا و پنهان است، ماندگاری را در «کەلیمە و وشە» می‌داند و اشاراتی هم به میرایی و ناپایداری ارباب زر و زور دارد و با یادآوری خاطرات نوستالژیک گذشته «مانگا هۊل، مەڵک جەمشێر و…» همزیستی دیرینه‌اش را با «کەلیمە و وشە و مەتەڵ» مرور و تو را نیز در این سیر با خودش همراه می‌کند که بسان جامەکی است که گاه دلتنگی خودش را در آن می‌بیند و تو نیز می‌توانی خودت را در آن به تماشا بنشینی!
 
از زاویه‌ای دیگر «جامەک» می‌تواند نمادی از زلالی و صمیمیت اشعار مجموعه باشد که به نظر می‌رسد این وجه از شعر از برجستگی بیشتری برخوردار است. اشعار این مجموعه شامل غزل، مثنوی و تازه‌سرودهایی است که از حیث ساختار و فضا‌سازی و ایجاد موسیقی و ریتم قابل توجه است که می‌توان در این میان به شعر «ماسی ئاو شەتەیلەگە، مشت دنیا پۊچ بۊ، جەنگەڵ رەنگین خوەشد بوو» اشارە کرد.
 
شاعر در مجموعه شعر «جامەک» با عنوان کردن عبارت «چەن پەرە دە باخ: چراخ و چەن پەرە دە باخ» «یەێ شەو ئەگەر بچیدن» که در سال‌های ۸۰ تا ۹۰ و ۷٤ تا ۸۰ سروده شده‌اند، گریزی هم بر دو مجموعه شعرش می‌زند و این گریز خود فرصتی برای خواننده فراهم می‌سازد که قیاسی از این اشعار هم به طور ضمنی داشته باشد.
 
بیشتر اشعار منتشر شده در مجموعه حاضر در قالب غزل است که با احتساب غزل‌های گذشته شاعر، ۳۲ غزل در کتاب آورده شده و به ترتیب فراوانی، مثنوی‌ها، تازه‌سروده‌ها و دو بیتی اشعار گردآوری شده در این مجموعه‌اند. شاعر در سروده‌ها بیشتر به درونمایه و انتقال مفاهیم اهتمام داشته و سهل‌الوصول بودن معنا و دریافت‌های ادبی را می‌توان از ویژگی‌های این مجموعه برشمرد و با مرور و خوانش این اثر می‌توان عناصر طبیعی را از مصالح و معماری این مجموعه دانست.
 
عمده‌های وزن‌های به کار گرفته شده از اوزان عروضی رایج و اوزان دوری است که گاه به‌صورت ترکیبی از دوری هجایی خودنمایی می‌کند و از دیگر ویژگی‌های غزل‌های این مجموعه می‌توان به ایجاز و پرهیز از اطناب و پراکنده‌گویی اشاره کرد.
 
از بیت‌های زیبای این مجموعه شعری می‌توان به این دست ابیات اشاره کرد:
 
چ فەرخێ کەێ، ک داخ دڵ، لە کوو لوو لوو وەرەق بەیمن
لە هوورە سەێ قولی یا گەر، لە شمشاڵ شوانێگەو
خوەشیمان وەڵنگ زەردێگە، گڵارێژانە وا بەێدەێ
ئەگەر ئەورە، ئەگەر وەفرە، ئەگەر وارانە وا بەێدەێ
دلخوەشیەێڵ ئیمە، جوور کەڵ کۊیەیلە
لە مشت شاچمەیل گوڵەێ پەڕان نیەدەر چوو
هەر سان ژان ک خریا، پاو دەس م شەل کرد!
سان نووا، وە ساڵم، لە ناو پەڵان نیەدەرچوو
لەو ژێر زڵف شوورە ئاهو لە گەل بڕیدن
برقەێ مل رەنگین چۊ میل برنەودە
لە ئەو ڕووژەێل و سالەێلە، م بۊم و ماسی ماچێ
لە بان لێو خوەم مرد و لە قەێ لێو ت ئازا بۊ
تام ماچ داڵگم‌ها قەێ گوپم
تام زنج و عەترخاڵ و گوڵوەنی
دووسی من و ت دووسی پایز و وەڵنگ وا بۊ
چێشتێ ئەگەر وە جی مەن، یەێ چەن گلە گڵا بۊ
لەێ شەو تیەریک زوڵفە دی چۊ جەمەو بکەیمن
ملوانکێ ک بڕیا، ڕشیا لە یەک جیا بۊ
 
همچنین می‌توان به شعری که برای نوجوانان سروده شده «جەنگەڵ ڕەنگین خوەشد بوو» اشارە کرد:
 
مناڵەگان هەسەڵ ڕەسی
مەتەڵ مەتەڵ مەتەڵ ڕەسی
 
کۊەیەیلەگان سەنگین سەنگین
دارەیلەگان، رەنگین رەنگین
 
کیەنیەیلەگان، هەنین هەنین
لەقین، خوەنین،خەنین، ژەنین
 
ماڵ خاڵووان وە شاڵێەو
وە نەخش بان باڵێەو
 
خرەنگز وە ماچ چز چزێ
وە شەۊ رەنگین قرمزێ
 
 

و بیت‌های زیبای دیگر کە در این اثر می‌توان مشاهده کرد. شاعر از اوزان شعری محدودی در ساخت غزل‌ها بهره برده و در مواردی اندک از قواعد عروضی عدول داشته است که می‌توان به ارکان عروضی مستفعلن و مفاعلن اشاره کرد که شاعر این دو رکن را در پاره‌ای از ابیات در مقابل هم قرار داده است.
 
لە تۊکە تۊک وەفر شەو، چەوە ڕێد لە تەم وسم
زانم ک دی نیەتیەیدنەو! زانم، وەلێ م هەم وسم
هە چۊ کەپوو، لە شوون ت، لە کۊچەگان م هەر دەوم
ئڕا وەناکەگەێ دڵد، چۊ وەێ لە بان چەم وسم
بەو خاکەگەێ منالی بێەیمنە یەکا هەم
شاێەد دو دڵ وە تەنیا، لەو ژێرێە پێا بۊ
هزار نامە نۊسام، وەلێ وە پێد نێامان

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها