اسماعیلی در برنامه کلان پیشنهادی خود در حوزه فرهنگ به پایین بودن نسبت کتابخانه‌های عمومی به جمعیت کشور، فقدان نیروی متخصص و حرفه‌ای در بخش عرضه کتاب و همچنین کتابخانه‌ها،  غفلت از آموزش آن‌ها  و نبود برنامه‌ریزی مناسب، هماهنگ و یکپارچه در جریان فرهنگی کشور به‌ویژه در امر کتابخانه‌های عمومی و کتابخوانی را از‌‌جمله آسیب‌های حوزه کتاب و کتابخوانی برشمرده بود که نیازمند تحول است.  
 
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در جریان نطق خود در جلسه رای اعتماد در مجلس شورای اسلامی بر پرهیز وزارت متبوع خود در تصدی‌گر  و حل مشکلات معیشتی هنرمندان واصحاب رسانه تاکید کرد و در برنامه‌های پیشنهادی خود بر اصلاح قانون تاسیس نهاد کتابخانه‌های عمومی و ضرورت بازنگری آن، گسترش خدمات و برنامه‌های کتابخانه‌‌ای در روستاها از طریق گسترش خدمات پیشخوان‌های کتاب در کتابخانه‌های عمومی، گسترش کتابخانه‌های سیار، به روز‌رسانی منابع کتابخانه‌ها مطابق با نیاز‌های بومی و اجتماعی کاربران و رفع موانع قانونی در ایجاد کتابخانه‌های دیجیتال در حوزه کتاب تاکید کرده بود.
 
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌عنوان رئیس هیات امنای نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور از همان ابتدا بر حل مشکلات ساختاری و حقوقی نهاد کتابخانه‌های عمومی تاکید داشت؛ به‌طوری که در آخرین سخنرانی خود در همایش مدیران کل کتابخانه‌های عمومی کشور در 29 و 30 مردادماه در پارک شهر گفت: «باید برای هر استان اطلسی از پراکندگی، ظرفیت‌ها و کمبودهای کتابخانه‌های عمومی تهیه شود تا پیش از هر سفر استانی مورد توجه قرار گیرد؛ چراکه معتقدیم گسترش کتابخانه‌های عمومی از مهمترین ابزارهای کاهش آسیب‌های اجتماعی به شمار می‌رود. » اسماعیلی در این همایش تاکید کرد: «در سفرهای اخیر، بودجه قابل توجهی به توسعه و تجهیز کتابخانه‌ها اختصاص یافته و امیدواریم برنامه منسجم برای توسعه کتابخانه‌های عمومی  در سراسر کشور تدوین شود.»
 
براساس جدید‌ترین آمار ارائه شده از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور تا خرداد‌ماه امسال؛ در حال حاضر ۳۷۲۰ باب کتابخانه عمومی شامل ۲۷۳۲ باب کتابخانه نهادی، ۸۵۴ باب کتابخانه مشارکتی، ۲۷ باب کتابخانه مستقل و ۱۰۷ باب سالن مطالعه در سطح کشور وجود دارد. طبق آمارهای ارائه شده (تا پایان اسفند ماه ۱۳۹۹)، استان اصفهان، با 208 باب کتابخانه شهری و روستایی، بیشترین تعداد کتابخانه را در کشور دارد و استان‌های فارس با (194 کتابخانه)، تهران با (165)، خراسان رضوی با (139)، همدان با (118)، آذربایجان شرقی با (115)، کرمان با (101) و استان یزد (101) به‌ترتیب در جایگاه بعدی از نظر تعداد کتابخانه‌های فعال کشور قرار داشتند.
 
 مهدی رمضانی که با حکم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی 24 آذرماه؛ سرپرست نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و اردیبهشت‌ماه به‌عنوان دبیرکل این نهاد منصوب شد؛ هشتم تیرماه امسال در جمع کتابداران استان تهران گفت: «امسال نخستین‌بار در ردیف بودجه، مبلغ  قابل قبولی برای خرید تجهیزات کتابخانه‌ای در نظر گرفتیم، موضوعی که تاکنون وجود نداشته است. در مورد کتاب نیز همین اتفاق افتاد و بودجه مناسبی برای خرید کتاب اختصاص یافت که براساس کتاب‌های پرامانت و مورد توجه کتابداران بوده است.»
 
نگاهی به آمار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارشاد در حوزه کتابخانه‌ها
براساس جدول بودجه مصوب و عملکرد معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از دی‌ماه تا خرداد‌ماه 1401 این وزارتخانه برای حمایت از نشر و ترویج کتابخوانی در مجموع امسال 126،500 میلیون ریال هزینه کرده است که ازجمله این بخش‌ها می‌‌توان به بخش کمک به خرید کتاب برای تقویت کتابخانه‌ها و موسسات فرهنگی و پژوهشی غیردولتی، کمک به خرید کتاب و تقویت کتابخانه‌های عمومی تحت پوشش نهاد کتابخانه های عمومی کشور  و کمک به توسعه فرهنگ کتابخوانی با اولویت مناطق کمتر توسعه‌یافته و نیز کمک به برگزاری مراسم، جشنواره‌ها، نشست‌‌ها، هفته کتاب و مسابقات کتابخوانی اشاره کرد. 
 
اسماعیلی به‌عنوان نماینده تام‌‌الاختیار رئیس‌حمهور در آستانه یک‌سالگی دولت در یک رشته توئیتی که به تازگی و در آستانه هفته دولت منتشر شده؛ نوشت:«قبل از یک سالگی دولت، ۳۱ سفر استانی، با بیش از ۷ هزار میلیارد بودجه برای اتمام زیرساخت‌های فرهنگی که بعضاً بیش از ۲۰ سال طول کشیده بود، به پایان رسید.» به گفته وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی «در قالب سفرهای استانی، رئیس جمهور تاکنون‌ در حوزه زیرساخت‌های فرهنگی، حدود 5 هزار میلیارد تومان مصوبه داشته است.» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در جریان 31 سفر استانی خود به استان‌های مختلف کشور از برخی کتابخانه‌های کشور بازدید کرد. به‌مناسبت هفته دولت تلاش می‌کنیم ماحصل این بازدید‌ها را روایت کنیم.

تعیین تکلیف کتابخانه لرستان بعد از 20 سال
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در 11 امین سفر استانی هیأت دولت به استان لرستان از اختصاص ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل تالار مرکزی هنر خرم‌آباد و همچنین مبلغ ۶۰ میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل پروژه‌های کتابخانه‌ای استان ازجمله کتابخانه مرکزی این استان خبر داد. براساس وعده‌ها قرار است، فاز نخست کتابخانه مرکزی خرم‌آباد در هفته دولت به بهره‌برداری برسد.
 
فاز نخست کتابخانه مرکزی خرم آباد هم‌اکنون ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته و قرار است تا پایان شهریورماه  امسال به بهره‌برداری برسد. این کتابخانه که در زمینی به مساحت 8 هزار متر مربع و در دو فاز  در حال اجراست و تاکنون ۱۸ میلیارد تومان برای ساخت آن هزینه شده است در فاز اول شامل کتابخانه، سالن مطالعه، بخش نابینایان و ناشنوایان وکلاس‌های مربوط به کتابخانه و فاز دوم شامل بخش اداری و سالن آمفی تئاتر است. استان لرستان اکنون ۱۸ هزارمتر مربع فضای کتابخانه‌ای دارد که با بهره برداری از این طرح فضای کتابخانه‌ای استان به ۲۶ هزار متر مربع خواهد رسید. ساخت کتابخانه مرکزی خرم‌آباد که احداث آن ۲۰ سال طول کشیده، با مصوبه سفر رئیس‌جمهور به لرستان و تزریق اعتباربه آن  امسال در فاز نخست آماده بهره برداری شده است.
 
محمد‌مهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی جمعه سوم تیرماه 1401 امسال در جریان سفر به استان همدان در مراسم کلنگ‌زنی ساخت کتابخانه عمومی شماره 2 شهر قروه درگزین شرکت کرد. زمین اختصاص پیدا کرده به این کتابخانه ۹۰۰ مترمربع است که رایگان و در مرکز شهر در اختیار اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان همدان قرار گرفته است.

 
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در جریان این سفر با اشاره به توسعه عدالت فرهنگی در کشور و تازه تاسیس بودن شهرستان درگزین و نیاز این شهر به فضای فرهنگی، بر تاسیس کتابخانه عمومی و مجتمع فرهنگی دیگر  در این استان تأکید کرد. اسماعیلی در جریان سفر به استان همدان از کتابخانه عمومی شهدای گمنام رزن بازدید کرد. این کتابخانه در دهه فجر سال گذشته افتتاح شده بود. اسماعیلی در جریان سفر به همدان از بهرام قربانی، کتاب‌رسان همدانی تجلیل کرد. معلمی که بیش از 30 سال با موتور، کتاب را به روستاهای رزن و درگزین استان همدان می‌برد.» کتابخانه مرکزی اهواز و تامین بودجه برای بازسازی آن
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در جریان سفر فرودین‌ماه  امسال خود به استان خوزستان از کتابخانه مرکزی اهواز بازدید کرد. اسماعیلی با تاکید بر این‌که کتابخانه مرکزی اهواز آبرو و اعتبار خوزستان است و باید تعمیر و بازسازی آن در اولویت قرار بگیرد؛ قول بازسازی این کتابخانه را در همان سفر داد.
 
کتابخانه مرکزی اهواز ۱۲ سال پیش به‌عنوان یکی از نخستین کتابخانه های مرکزی استانی در کشور به بهره‌برداری رسید اما  به دلیل تامین نشدن اعتبار بازسازی این کتابخانه در سال‌های اخیر، وضعیت بهره‌برداری از این کتابخانه با مشکل مواجه شده است. در این سفر بر ارتباط علمی کتابخانه‌های خوزستان با عراق تاکید شد.
سفر به کرمان تا قول تجهیز کتابخانه فاطمه‌ها
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، دوشنبه 24 مرداد‌ماه امسال؛ در سفر به استان کرمان به صورت سرزده از کتابخانه مرکزی (ملی)  این استان دیدن کرد.همچنین در این سفر اسماعیلی از کتابخانه عمومی فاطمه الزهرا (س) شهرستان رودبار جنوب استان کرمان نیز بازید کرد. در 21 مرداد ماه امسال نیز؛ اسماعیلی از کتابخانه «فاطمه ها» واقع در روستای دهکهان شهرستان کهنوج از توابع استان کرمان بازدید کرد. کتابخانه‌ای که  در سال 1389 به دست فاطمه میرشکاری، فاطمه شجاعی و فاطمه جعفری تاسیس شد . این کتابخانه اکنون 650 نفر عضو دارد. کتابخانه‌ای با 10 هزار جلد کتاب و ساختمانی خیر ساز برای فعالیتش؛ در این سفر وعده داده شد؛ تجهیزات سخت افزاری( رایانه، دستگاه تهویه و نرم افزار ثبت اعضا و کتاب ها) تهیه و در اختیار این کتابخانه قرار داده شود. 
 
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی9 دی‌ماه سال گذشته  در سفر به  استان قم  از پروژه در حال ساخت کتابخانه مرکزی مرکز استان بازدید کرد.کتابخانه مرکزی قم، بزرگترین و مجهزترین کتابخانه عمومی استان است که از محل اعتبارات سفر رهبر معظم انقلاب مدظله العالی به قم احداث شده و در خیابان امام خمینی(ره)  این شهر واقع است.
 

در بازدید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از کتابخانه مرکزی قم ۱۵۰ میلیارد ریال برای تکمیل و تجهیز کتابخانه مرکزی قم اختصاص پیدا کرد. بنا به گفته مسئولان اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان قم، همه فعالیت‌هایی که باید از سوی این اداره انجام می‌شد، شامل تجهیز منابع، تزئینات و آماده‌سازی فضای داخلی کتابخانه، به سرانجام رسیده است. استان قم با  25 باب کتابخانه نهادی، 16 کتابخانه شهری و 9 کتابخانه روستایی و در مجموع با داشتن  18432 متر زیربنای کتابخانه‌ای در این استان، 30 امین استان کشور از نظر داشتن  کتابخانه عمومی فعال است و افتتاح کتابخانه مرکزی در این استان یک ضرورت است.
 
احداث کتابخانه مرکزی قم در زمینی به مساحت 2426 مترمربع از سال 1391 آغاز شده است. مخزن این کتابخانه در 4 طبقه به مساحت ۸۵۰ مترمربع طراحی شده و دارای ظرفیت ۶۰ هزار نسخه کتاب است. این کتابخانه دارای بخش‌های سالن مطالعه، کودک و نوجوان، ناشنوایان، سالن نشریات، سالن کنفرانس و کلاس‌های آموزشی است. 
 
کتابخانه مرکزی یزد وسیلی که به آن آسیب زد
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در جریان سفر 14 بهمن‌ماه سال گذشته از کتابخانه مرکزی یزد بازدید کرد.  کتابخانه مرکزی یزد در زمینی به وسعت ۹ هزار متر مربع و با زیربنای 7 هزار و ۷۹۰ متر مربع در پنج طبقه ساخته شده است و دارای بخش‌های‌ گوناگون مخزن کتاب‌های کودک، نوجوان، نشریات، علم، نابینایان، ناشنوایان، نسخ خطی، چاپ سنگی و سربی ، کلاس آموزشی، کلاس آموزشی مبتنی بر رایانه، تالارهای مطالعه، تالار محققان، اتاق مطالعۀ گروهی، نگارخانه، اتاق‌های  مطالعۀ ویژه (VIP) ، تالار کنفرانس و بخش مدیریت پایگاه‌های اطلاعاتی است.

   
همه کانون‌‌های فرهنگی کشور صاحب کتابخانه می‌شوند
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در چهارمین سفر خود به آذربایجان شرقی با حضور در شهرستان ملکان از مجتمع فرهنگی و هنری این شهرستان بازدید و اظهار امیدواری کرد طرح این مجتمع در آینده‌ای نزدیک تکمیل شود. اسماعیلی در این سفر وعده داد: «براساس برنامه‌ریزی‌های مبتنی بر عدالت فرهنگی، تمام ۱۰ هزار کانون فرهنگی هنری مساجد کشور تا پایان دولت سیزدهم صاحب کتابخانه می‌شوند.» در این سفر همچنین عملیات ایجاد کتابخانه مرکزی ملکان آغاز شد؛ این کتابخانه به گفته مسئولان در زمینی به مساحت ۲ هزار و ۲۵۰ مترمربع و زیربنای یک هزار و ۲۰۰ مترمربع با اعتبار ۱۰ میلیارد تومان قرار است، احداث ‌شود.
   اختصاص بودجه برای تکمیل پروژه دالقرآن و کتابخانه سرخه
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی 19 خردادماه امسال در سفر به شهرستان سرخه استان سمنان، از پروژه دارالقرآن و کتابخانه این شهرستان که از سوی فرد خیری در حال احداث است؛ بازدید کرد. این دارالقرآن و کتابخانه در سه طبقه در دست احداث بوده و تاکنون 65 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. یک طبقه از این ساختمان به دارالقرآن و دو طبقه دیگر به کتابخانه اختصاص دارد و تکمیل آن نیازمند تامین 30 میلیارد ریال اعتبار است. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این سفر ۳ میلیارد تومان برای تکمیل بنای دارالقران و کتابخانه سرخه اختصاص داد.
 
تامین بودجه توسعه کتابخانه‌عمومی عباس اقبال آشتیانی
در جریان سفر دی‌ماه سال گذشته وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به استان مرکزی نیز  اسماعیلی از طرح توسعه کتابخانه عباس اقبال آشتیانی بازدید کرد. این کتابخانه تنها کتابخانه شهر آشتیان است که با توجه به نیاز موجود، طرح توسعه این کتابخانه در دهه فجر سال 99 کلنگ‌زنی شده بود. این پروژه تاکنون به همت یک خیر۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته و مقرر شده که ۵۰ درصد مابقی از محل اعتبارات استانداری مرکزی تامین شود. در جریان سفر اسماعیلی به این استان مقرر شد؛ مشکل بودجه این کتابخانه از محل اعتبارات استانداری پرداخت شود.
 
قول تامین و تکمیل کتابخانه مرکزی ارسنجان  بعد از 10 سال
وزیر فرهنگ‌ؤ ارشاد اسلامی (21 مهرماه) با سفر به استان فارس  و حضور در محل احداث کتابخانه عمومی شهرستان ارسنجان استان فارس قول داد کتابخانه مرکزی ارسنجان پس از 10 سال؛ به اتمام برسد. کتابخانه‌ای که  10 سال پیش با اهدای  زمینی از سوی شورای شهر و شهرداری برای ساخت  این کتابخانه  هنوز در حد کرسی‌چینی باقی مانده است. این کتابخانه برای تکمیل به 5 میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.

قول افتتاح کتابخانه مرکزی ساری تاپایان 1401
محمدمهدی اسماعیلی پنجشنبه 25 اذرماه سال گذشته با سفر به  استان مازندران و شهر ساری و بازدید از کتابخانه مرکزی این شهرستان،  قول داد مشکل ۲۰ میلیارد تومان اعتبار برای ساخت کتابخانه مرکزی ساری را رفع کند. پروژه کتابخانه مرکزی ساری از سال ۸۷ در زمینی به مساحت دو هزار متر مربع و زیربنای ۷ هزار و ۶۰۰ متر آغاز شده است و تاکنون 75 درصد پیشرفت فیزکی داشته است. بر اساس وعده رمضانی، دبیر کل نهاد کتابخانه‌های عمومی  کشور؛ کتابخانه مرکزی ساری تا پایان امسال تکمیل و تجهیز می‌شود.
 
کتابخانه مرکزی امام خامنه‌ای شهر سنندج در زمینی به مساحت ۷۹۵ مترمربع در شش طبقه با مجموع مساحت ۳۴۲۰ مترمربع و قابلیت نگهداری ۱۰۰ هزار جلد کتاب، شش آبان ماه سال گذشته با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افتتاح شد.  این کتابخانه حدود ۳۸ هزار جلد کتاب دارد و دارای بخش‌های سالن آمفی تئاتر، سالن جلسات، کلاس آموزشی، نگارخانه، تالار محققین، بخش کودکان، بخش نشریات
و....است.
   
بازدید از قدیمی‌ترین کتابخانه پایتخت 
کتابخانه مرکزی پارک شهر نیز از کتابخانه‌های دیگری بود که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی 13 آبان ماه سال گذشته از آن بازدید کرده است.  قدیمی ترین کتابخانه تهران  که در سال ۱۳۴۰در محل فعلی سفره خانه سنتی واقع در محوطه پارک شهر تهران در منطقه سنگلج، از محله های قدیمی تهران، افتتاح شد و بعد  از توسعه ، نوسازی و بازسازی در سال 98 ،فعالیت مجدد خود را آغاز کرد.
 
کتابخانه مرکزی رشت در انتظار افتتاح
احداث کتابخانه مرکزی رشت  به عنوان بزرگ‌ترین کتابخانه عمومی شمال کشور  با اسکلت بتنی در ۶ طبقه با مساحت هشت هزار و ۲۰۰مترمربع، در سال ۱۳۸۳ آغاز  و از سال ۹۸ به طور جدی وارد فاز عملیاتی شد  و در مرداد ۱۴۰۰ توسط معاون رئیس جمهوری وقت افتتاح شد؛ اما هیچ گاه به بهره‌برداری نرسید. کتابخانه مرکزی رشت که  احداث آن 20 سال طول کشیده و تاکنون بیش از 90 درصد پیشرفت فیزکی داشته است  اما تاسیسات و انشعابات آن هنوز تکمیل نشده است.
 
توجه به احداث کتابخانه  و فعالیت فرهنگی در اماکن مذهبی از جمله مصلی
یکی از شعار‌های وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نهضت بازگشت به مساجد است. چناچه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی «سرمایه‌گذاری در زمینه توسعه فرهنگی مصلی‌ها  را از اهمیت بالایی برخوردار می‌‌داند و معتقد است، مصلا علاوه بر این‌که محلی برای برپایی واجبات دین محسوب می‌شود، مکان مهمی برای پیوند فرهنگ‌ و‌ دین به حساب می‌آید.»
 
وزریر فرهنگ و ارشاد اسلامی در همایش مدیران کل کتابخانه‌های کشور که 29 و 30 مرداد‌ماه برگزار شد، گفت:«مصلی‌هایی که از بودجه عمومی برای توسعه و تجهیز استفاده خواهند کرد، موظف به پیش‌بینی و احداث بخش‌های فرهنگی چون کتابخانه‌های عمومی در مصلی‌ها هستند. زیرا ویژگی ممتاز کتابخانه‌های عمومی نسبت به ساختارهای مشابه، عمومی بودن آن است؛ به این معنا که همه اقشار جامعه با هر سلیقه‌ای بتوانند در آن‌جا حاضر  و از امکانات آن بهره‌‌‌مند شوند.»  براساس قوانین، یکی از شرایط موجود در حوزه صدور مجوز فرهنگی و هنری تک‌منظوره و چند‌منظوره؛ «طراحی و اجرای نظام‌های اطلاع‌رسانی، طراحی سایت، بانک‌های اطلاعاتی یا ایجاد کتابخانه برای سازمان‌ها و مؤسسات در زمینه‌های فرهنگی هنری، علوم قرآنی و معارف اسلامی است که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مجوز صدور و انحلال این مجموعه‌ها را صادر می‌کند. 
 
اگر مشکل تامین و تخصیص اعتبار احداث کتابخانه‌های مرکزی کشور  حل شود و کتابخانه‌های بزرگ استانی مانند قم، رشت، ساری و لرستان افتتاح و در اختیار مخاطبان و دوستداران کتاب قرار بگیرد، قدم بلندی در مسیر توسعه فرهنگ کتاب و کتابخوانی برداشته خواهد شد. کتابخانه‌هایی که مشکل تامین اعتبار آن در زمان دولت‌های مختلف نیمه کار مانده و اکنون با یک همت جهادی در دولت مردمی، می‌تواند مورد بهره‌برداری قرار بگیرد. حل مشکل قانون تاسیس نهاد کتابخانه‌های عمومی و اصلاح موانع حقوقی آن نیز گام بزرگی برای توسعه فرهنگ کتاب و کتابخوانی است.