به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، آثار مسلم ابن‌سينا و نيز آثاري كه منتسب به وي است، 131 تأليف را در برمي‌گيرد كه تاكنون تنها يك چهارم آن‌ها منتشر شده‌اند. 

اگرچه آثار اصلي ابن‌سينا به طبع رسيده‌اند، اما دقت در آنها نشان مي‌دهد كه بيشتر آنها نيازمند تصحيح دقيق و تتبعي دوباره‌اند تا آن‌جا كه برخي از رسائل چاپ شده، اشتباهاتي بسيار بيشتر از نسخ خطي دارند. متأسفانه بايد گفت كه در تحقيق و تصحيح آثار شيخ‌الرئيس، ايرانيان سهم اصلي را ندارند و محققان مصري در اين عرصه پيشتازند.

از جمله اهداف  طرح تحقيق و تصحيح انتقادي مجموعه آثار فلسفي حكمي ابن‌سينا، عرضه منابع اصلي فلسفه ابن‌سينا در شكل متون تنقيح و تصحيح شده به شيوه علمي‌ـ انتقادي به جاي متون مغلوط كنوني، استفاده محققان و استادان داخلي و خارجي در تحقيق و تدريس از متون تصحيح شده به شيوه علمي‌‌ـ انتقادي، ترويج فرهنگ تصحيح متون فلسفي و منابع اصيل، تربيت نسل جوان (دانشجوي دكتري) براي فن تصحيح متون و آموزش روش علمي تصحيح به آنها و تهيه‌ فهرست كامل نسخه‌هاي خطي و مصنفات ابن‌سيناست.

در اين راستا، قديمي‌ترين و صحيح‌ترين نسخه‌هاي خطي آثار حكمي و فلسفي ابن‌‌سينا تهيه شده و كارشناسان متخصص در فلسفه مشاء، به تصحيح علمي و انتقادي آن‌ها اقدام مي‌كنند. برخي از اين موارد به قرار زير است:

1. كتاب‌شناسي جامع آثار ابن سينا كه با گردآوري مشخصات تمامي نسخه‌هاي خطي آثار ابن‌سينا در ايران (استخراج شده از بيش از سيصد جلد فهرست نسخ خطي كتابخانه‌ها در ايران) به ترتيب تاريخ كتابت به همراه معرفي تمامي آثار منتشر شده ابن‌سينا در اقصي نقاط جهان با اطلاعات چهار تحقيق بروكلمن، ارگين، قنواتي و مهدوي افزوده خواهد شد. اين تحقيق زير نظر دكتر محسن كديور در شرف پايان است.

در اين پژوهش تمامي آثار مرتبط با مصنفات ابن‌سينا اعم از شرح، حاشيه و تعليقه، ترجمه و نظم در دو سطح نسخ خطي و آثار منتشر شده به تمامي زبان‌ها معرفي شده‌اند.

در اين تحقيق، مجموعه آثار منتسب به وي به پنج دسته تقسيم شده‌اند كه عبارتند از:  آثار مسلم الانتساب،  آثار محتمل الانتساب،  آثار غير محرز الانتساب، آثار منحول و آثار مفقود.
 
هر دسته نيز به دوازده بخش موضوعي دائره‌المعارف‌ها، منطق، رياضيات، طبيعيات، علم‌النفس، الهيات، عرفان، حكمت عملي، تفسير و حديث، لغت، مكاتبات و مراسلات، طب تقسيم شده‌اند.

2. در بخش ديگر اين طرح تحليل، تحقيق و تصحيح انتقادي رساله‌ سيره شيخ‌الرئيس (سرگذشت) به قلم ابوعبيد جوزجاني كه مهمترين منبع شناسايي آثار ابن‌سينا به حساب مي‌آيد، در حال انجام است.

3. تحليل، تحقيق و تصحيح انتقادي كتاب تعليقات به عنوان يكي از آثار مهم ابن‌سينا (شامل تعليقات فارابي) و دانشنامه‌اي فراهم ‌آمده از تعليق‌هايي كوتاه و بلند گوناگون در منطق، طبيعيات و الهيات، به ‌روايت بهمنيار از موارد ديگري است كه در اين طرح مدنظر قرار گرفته است.

تصحيح انتقادي اين كتاب با بررسي تاريخي‌ـ ‌تطبيقي حدود بيست نسخه خطي در كتابخانه‌هاي ايران و استانبول و برپايه‌ي چهار نسخه‌ي برگزيده معتبر توسط دكتر سيد حسين موسويان انجام پذيرفته و حروفچيني شده است كه در مرحله‌ ويرايش نهايي، مأخذيابي و مقدمه‌نگاري تحقيقي قرار دارد و به‌زودي آماده چاپ مي‌شود.

4. تحليل، تحقيق و تصحيح انتقادي كتاب «المختصرالاوسط في المنطق» از آثار نسبتا مشروح منطقي ابن‌سينا كه تاكنون مطلقا منتشر نشده است، توسط دكتر محمود يوسف‌ثاني كه در اواخر سال 1387 به پايان خواهد رسيد.

5. تحليل، تحقيق و تصحيح انتقادي رساله «النكت في المنطق» از آثار منطقي كوتاه ابن‌سينا با ويژگي‌هاي اولويت و تقدم بخشيدن به مباحث «تصديقات» بر مباحث «تصورات»، دسته‌بندي جامع احكام قواي چهارگانه آدمي در عين ايجاز، تعريف متفاوت براي «قضيه» و دسته‌بندي ابتدايي قضايا به سه دسته‌ي «حملي»، «متصل» و «منفصل» و مختص دانستن قضاياي «شخصي» به قضاياي حملي كه تاكنون به‌ چاپ نرسيده است. تصحيح اين رساله بر اساس چهار نسخه‌ موجود آن توسط دكتر سيد حسين موسويان به اتمام رسيده است.

6. تحليل، تحقيق و تصحيح انتقادي رساله‌ اقسام الحكمه (اقسام العلوم العقليه) كه عديل احصاء العلوم فارابي و مهمترين منبع در طبقه‌بندي علوم عقلي از ديدگاه ابن‌سينا به‌شمار مي‌آيد، به پايان رسيده است. ابن سينا در اين رساله در ده فصل بيش از پنجاه علم عقلي را معرفي و طبقه‌بندي مي‌كند. اين رساله كه از پنج قرن قبل به چند زبان زنده‌ اروپائي ترجمه شده، براي نخستين‌بار در ايران منتشر خواهد شد.

 مديريت طرح تحقيق و تصحيح انتقادي مجموعه آثار فلسفي حكمي ابن‌سينا بر عهده‌ دكتر غلامرضا اعواني است و دكتر مهدي محقق (ناظر طرح) و دكتر سيد حسين موسويان (مدير اجرايي طرح)، همكاران دكتر اعواني به شمار مي‌روند. شوراي علمي طرح نيز از دكتر غلامرضا اعواني، دكتر نجفقلي حبيبي، آيت‌لله سيد حسن سعادت مصطفوي، دكتر محسن كديور، دكتر مهدي محقق، دكتر سيد مصطفي محقق‌داماد و دكتر سيد ضياء موحد تشكيل شده است.

گزارش كامل در اين باره در سايت موسسه پژوهشي حكمت و فلسفه ايران به نشاني اينترنتي www.irip.ir آورده شده است.