علي اوجبي كه اثرش به عنوان كتاب برگزيده در گروه علمي «فلسفه، كلام، اخلاق، اديان و عرفان» دومين جشنواره فارابي انتخاب شد، در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اظهار داشت: كتاب «تقويم‌الايمان» در زمره آثار تصحيحي نسخه‌هاي خطي به شمار مي‌‌رود كه نويسنده اصلي آن ميرداماد است.
وي افزود: نخستين انگيزه تصحيح اين اثر سال 74 زماني به ذهنم خطور كرد كه كتابي از پروفسور «هانري كربن» را مطالعه مي‌كردم. كربن از مستشرقين به‌نام فرانسوي است كه در حوزه عرفان شيعي خدمات فراواني را عرضه كرده و آثار گران‌بهايي را از خود برجاي گذاشته است و آثار او در شمار منابع مهم عرفان و فلسفه‌اند.
اوجبي بيان كرد: در بخش‌هايي از اثر كربن، به اشاراتي از كتاب «تقويم‌الايمان» و شرحي كه ميرسيداحمد علوي بر آن نوشته بود، برخوردم. در آنجا نوشته شده بود: «من آروز مي‌كنم، محقق جواني، ويرايشي از اين كتاب را عرضه كند.»
وي با ذكر اين مطلب كه «تا آن زمان با ميرداماد و ميرسيداحمد علوي(داماد ميرداماد) چندان آشنا نبودم» تصريح كرد: از تأييد كربن دريافتم، اين اثر بايد بسيار مهم و با ارزش باشد؛ سپس با تحقيقات اوليه، نسخه‌هايي از اين كتاب را تهيه كردم و پس از دو سال، تصحيح آن را در 900 صفحه كه 150 صفحه را مقدمه آن تشكيل مي‌دهد، به پايان رساندم.
اوجبي با اشاره به اين كه اين كتاب تاكنون سه بار تجديد چاپ شده است، بيان داشت: اين موضوع از نكات شگفت‌آور و خوشحال كننده براي يك كتاب فلسفي است كه طي پنج سال، سه بار چاپ شود، چراكه مخاطبان كتاب‌هاي فلسفي كم‌اند، مضاف به اين كه نويسنده‌اي مانند ميرداماد كه به «دشوارنويس‌ترين فيلسوف مسلمان» شهرت دارد، اين اثر را تأليف كرده است.
پژوهشگر فلسفي، اهميت اين اثر را در ابعاد چندگانه آن دانست و گفت: ميرداماد نماينده يكي از جريان‌هاي فلسفي با عنوان «حكمت يماني» است. او هم صاحب سبك است و هم صاحب مدرسه‌اي فلسفي. ميرداماد در كلاس‌هاي درسي خود متن كتاب «تقويم‌الايمان» را تدريس مي‌كرد و مخاطبان به خوبي مي‌دانند كه يك متن درسي بايد داراي چه ويژگي‌هايي باشد.
وي دومين ويژگي بارز اين اثر را در تبيين تمامي افكار ميرداماد عنوان كرد و گفت: ميرداماد يكي از بزرگ‌ترين نوآوري‌هايش را كه «وحدت حمل» نام دارد و متاسفانه به اشتباه به ملاصدرا نسبت داده مي‌شود، در اين اثر آورده است و تمامي اين ويژگي‌ها در كنار مقدمه مفصل نويسنده موجب شده‌اند اين اثر در دومين جشنواره فارابي موفق به كسب رتبه شود.
مصحح كتاب «تقويم‌الايمان» يادآور شد: ميرسيد احمد علوي، داماد ميرداماد، به سفارش او، شرحي با عنوان «كشف‌الحقايق» بر اين كتاب نوشت و به تأييد او رساند كه در اين كتاب هم، تشريح و تصحيح شده است.
اوجبي يكي از ويژگي‌هاي بارز اين اثر را مقدمه مفصل آن برشمرد و خاطر نشان كرد: تاكنون درباره ميرداماد كتابي كه به طور مستقل به شرح حال و معرفي آثار و تحليل نظريات فلسفي‌اش پرداخته باشد، نداشتيم و شايد اين كتاب براي نخستين بار اين خلا را پر كرده باشد.
وي با يادآوري اين نكته كه كتاب «تقويم‌الايمان» پس از انتشار از سوي دانشگاه «مك‌گيل» با همكاري موسسه «ايستاك» مالزي منتشر شد، اظهار داشت: اين مقدمه 170 صفحه‌اي پيش از اين به عنوان متن درسي در كتابي به نام «ميرداماد بنيانگذار حكمت يماني» تأليف و منتشر شده است.
اوجبي استفاده از متن اصلي «تقويم الايمان» را از مهمترين منابع مورد استناد خود دانست و گفت: در نگارش مقدمه و تصحيح اين كتاب از تمامي منابع فلسفي دست اول و آثاري كه معاصر با ميرداماد بودند و نيز منابعي كه خود ميرداماد بهره برده بود، يعني آثار ابن سينا، شيخ اشراق و متون كلامي، روايي و تفاسير، استفاده كردم.
وي انديشه‌هاي فلسفي ميرداماد را پس از گذشت چند صد سال هنوز كاربردي دانست و اظهار داشت: ميرداماد نظام فلسفي جديدي را ابداع و انديشه‌هاي فلسفي فيلسوفان پيشين را همراه منابع كلامي متكلمان شيعه و اهل سنت عنوان كرد.
پژوهشگر فلسفي با ذكر اين كه «فلسفه درباره هستي صحبت مي‌كند و نوعي هستي‌شناسي است»، بيان داشت: آنچه فيلسوفان مسلمان در اين حوزه در اختيار ما قرار داده‌اند، هنوز هم در اوج قرار دارد و با دستاوردهاي فيلسوفان غرب قابل قياس نيست. فيلسوفان مسلمان، هنوز هم پيشتازند و پس از چندين قرن هنوز هم فلسفه صدرالمتألهين شيرازي به قوت خود باقي است و شاهد نوآوري در اين عرصه نيستيم.
وي با تأكيد بر اين كه هنوز هم نيازمند نگرش‌هاي انديشمندان فلاسفه گذشته‌ايم، گفت: فلسلفه با علوم جديد متفاوت است. از آنجا كه علوم تجربي مستند به تجربه و ابطال پذيري‌اند، هماره شاهد نوآوري هستيم اما نوآوري‌هاي فلسفي پس از ملاصدرا تنها در چارچوب و ساختار است نه در محتوا و مسايل آن.
اوجبي با بيان اين كه در آينده تصميم دارد متن اصلي «تقويم‌الايمان» را به زبان فارسي ترجمه كند، يادآور شد: در نظر دارم فرهنگ اصطلاحات ميرداماد را نيز تدوين و به مشتاقان فلسفه ميرداماد عرضه كنم.
وي هم اكنون كتابي با عنوان «درة‌الاخبار» ترجمه «تتمه صوان‌الحكمه» را كه از مهمترين منابع در تاريخ فلسفه است، زير چاپ دارد كه از سوي انتشارات حكمت منتشر خواهد شد و «شرح بر مثنوي» ميرعبدالنعيم او نيز تا پايان سالجاري از سوي مركز پژوهش كتابخانه مجلس منتشر مي‌شود.
چهارشنبه ۹ بهمن ۱۳۸۷ - ۰۸:۰۰
نظر شما