به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) محمد علی زلفی گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در نخستین کنگره جهانی فارابی و فرهنگ و تمدن اسلامی که امروز صبح چهاشنبه ۱۰ اسفندماه ۱۴۰۱  در حال برگزاری است، طی پیامی به این همایش گفت: حکیم فارابی از دانشمندان یگانه جهان است که تفّرد و تمایز او در آثار نویسندگان و مورخان تأیید شده است.
 
او افزود: متفکر، فیلسوف و هنرمندی پرآوازه که حیات خود را در راه عقلانی‌سازی فرهنگ و تمدن بشری صرف کرد. فارابی در عین‌ بهره‌مندی از میراث عقلانیت اسلامی و گفتگوی مؤثر و نقادانه با متفکران شرق و غرب، گستره عقلانیت را بیش از پیش توسعه داد و ساحات متعدد زندگی انسان را بدان آمیخته کرد تا آدمی با دیده‌ای متنقذ و اندیشه‌ای مبسوط، دریافت آگاهانه‌تری از محیط پیرامون خود داشته باشد. این راهی است که بسیاری پس از فارابی و متأثر از او در جهان اسلام و جهان یهود و مسیحیت طی کردند تا بدین طریق آدمی را از جهل و تعصب و کوته‌بینی نجات دهند. او به راستی معلمی است که جهان اسلام و غرب و دوستداران حکمت قدیم بسیار مدیون او هستند.

زلفی گل با بیان اینکه نوآوری‌های فارابی در حکمت و سیاست و هنر و فرهنگ و معرفت در هزاره پس از او همواره مورد بازخوانی و تفسیر و نقد واقع شده است ادامه داد: برای ما ایرانی‌ها و بسیاری از ملل همسایه، فارابی متفکری است زنده که احوال و افکار او منشا تغییر و تحول بوده است. امروزه فارابی بار دیگر مورد توجه محافل علمی و آکادمی فلسفه و سیاست غرب واقع شده و پیام فکری و فلسفی او به زبان‌های متعدد بازخوانی و منتقل می‌شود. دنیای جدید نیازمند مواجهه نقادانه با دنیای گذشته و احیای میراث‌های مذکور در قالب‌های جدید است. از این جهت، فارابی منبعی ارزشمند برای محققان دوران معاصر است.

او بیان کرد: در خرداد ماه سال جاری، رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، در دیدار با رئیس جمهور محترم قزاقستان، تشکیل کارگروه مشترک فارابی‌پژوهی را از ایران و قزاقستان مورد تأکید قرار دادند و این همکاری مشترک را زمینه‌ای برای توسعه همکاری‌های علمی و فرهنگی دو کشور اعلام کردند. بدون شک این کنگره که با مشارکت و همکاری مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی و دبیرخانه دائمی جشنواره بین‌المللی فارابی از سوی ایران و دانشگاه الفارابی و وزارت علوم و آموزش عالی از سوی قزاقستان برگزار می‌شود، می‌تواند مسیر این همکاری را بگشاید و انگیزه‌ها را برای تعامل اندیشمندان هر دو کشور و محققان فارابی‌شناس دیگر کشورها تقویت کند.

زلفی گل یادآور شد: امید است که دوستان گرامی ما در کشور قزاقستان دومین دوره این کنگره را برگزار کنند. این همکاری مشترک می‌تواند فارابی‌شناسی را در جهان معاصر، به ویژه جهان اسلام، توسعه دهد و انگیزه محققان هر دو کشور و دیگر کشورها را در این خصوص تقویت کند.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در پایان گفت: از همه استادان و محققانی که در این سه روز با ارائه مقالات و دستاوردهای پژوهشی خود زمینه گفتگو و بحث و تأمل را درباره اندیشه‌های این حکیم جهانی و جهان‌وطن فراهم آورده‌اند تشکر می‌کنم. همچنین، از همه دست‌اندرکارانی که در مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی- که به نمایندگی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ریاست بخش علمی کارگروه علمی مشترک فارابی‌پژوهیِ طرف ایرانی را نیز برعهده دارد- و نهادهای همکار که موجبات برگزاری این کنگره بزرگ را فراهم آوردند و محفلی برای گفتگوی اندیشمندان ایرانی و غیرایرانی گستردند صمیمانه تشکر می‌کنم.

رضا ماحوزی دبیر علمی کنگره جهانی فارابی و فرهنگ و تمدن اسلامی نیز در بخش دیگری از این مراسم درباره روند اجرای این همایش توضیحاتی را ارائه کرد و گفت: اردیبهشت سال ۱۴۰۱ به ابتکار ریاست مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی و دبیرخانه جشنواره بین المللی فارابی و با هدف شناسایی و بازخوانی اندیشه‌های عقلی و فلسفی یکی از حکمای بزرگ ایرانی و درواقع جهانی، حکیم ابونصر محمد فارابی ملقب به معلم ثانی که سهمی بزرگ در تأسیس فلسفه اسلامی و تغذیه فلسفه‌های یهودی و مسیحی داشته و درک بشریت از دین و معرفت را به نور عقل روشن ساخته است، مقرر شد با استفاده از ظرفیت‌های موجود در جامعه علمی ایران و با کمک و مشارکت مراکز دانشگاهی و دانشمندان فارابی شناس خارج از کشور، نخستین کنگره جهانی فارابی و فرهنگ و تمدن اسلامی در اسفندماه امسال برگزار شود.

او افزود: این پیشنهاد با استقبال دانشمندان فارابی شناس ایرانی مواجه شد. پس از نهایی کردن برنامه اولیه این رویداد و انتخاب اعضای کمیته علمی، محورهای چندگانه‌ای متناسب با اندیشه این حکیم بزرگ و اقتضائات روز محافل فلسفی و اجتماعی و سیاسی و هنری زمانه شناسایی شد و به تأیید کمیته علمی این کنگره رسید.

او ادامه داد: بلافاصله بخش بین‌الملل کنگره نیز فعال شد تا علاوه‌بر شناسایی فارابی شاسان برجسته و شهیر کشورهای دیگر، علاقه‌مندان به این رویداد را فرابخواند. به این منظور فراخوان این رویداد در سطحی گسترده در دو سطح داخلی و خارجی به اطلاع دانشگاه‌ها و استادان و محققان فارابی‌شناس رسانده شد. در سطح داخلی چندین مرکز علمی و دانشگاهی و در سطح بین‌الملل، همسو با پیشنهاد راه‌اندازی کارگروه علمی مشترک ایران و قزاقستان در امر فارابی‌شناسی، که به پیشنهاد رهبر انقلاب در دیدار با رئیس جمهور قزاقستان راه‌اندازی شده بود، دانشگاه الفارابی قزاقستان و کمیته علمی وزارت علوم و آموزش عالی قزاقستان نیز به این رویداد دعوت شد.

به گفته ماحوزی، در نتیجه فراخوان داخلی و خارجی، مجموعاً ۶۲ مقاله به دبیرخانه کنگره واصل شد که از این میان، ۳۰ مقاله از فارابی‌شناسان برجسته جهانی بود. دبیرخانه کنگره با رعایت موازین علمی از این میان، ۲۱ مقاله خارجی و ۲۴ مقاله داخلی را مورد تأیید قرار داد که در این سه روز، بخش قابل توجهی از آن‌ها در کارگروه‌های متعدد ارائه خواهد شد. در این کنگره، علاوه‌بر افتتاحیه، در ۶ کارگروه و اختتامیه، مضامین متعددی از جمله  منطق و زبان نزد فارابی، فلسفه و متافیزیک فارابی، اندیشه سیاسی فارابی، علم نزد فارابی، زیبایی، هنر و اخلاق و فارابی و جهان معاصر در سه روز بررسی خواهد شد.

دبیر علمی کنگره جهانی فارابی و فرهنگ و تمدن اسلامی بیان کرد: در اختتامیه که بعد از ظهر روز جمعه برگزار خواهد شد از ۴ شخصیت فارابی شناس برجسته ایرانی و غیرایرانی به رسم سپاس تقدیر و تشکر خواهد شد و هدایایی تقدیم می‌شود.

ماحوزی در پایان گفت: زمان و عنوان کارگروه‌ها و حضور سخنران‌های گرامی در آن‌ها تا حد بسیار زیادی بر اساس قرابت و نزدیکی موضوعات و امکان حضور و صحبت سخنران‌های خارجی و ایرانی تنظیم شده است. صورت نهایی مقالات ارسالی و بخشی از سخنرانی‌های استادانی که در برگزاری این رویداد مشارکت داشتند به زودی منتشر خواهد شد که امیدوارم مورد توجه جامعه علمی قرار گیرد و این اقبال سبب روشن‌تر شدن ابعاد بیشتری از اندیشه و حکمت این فیلسوف بزرگ قرن سوم هجری شود.