محمد فروهر مترجم کتاب «رهایی از استرس با تکیه بر توانمندی‌های شخصیتی» در گفت‌وگو با لیلا علیزاده ده‌آبادی خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) با بیان اینکه این کتاب با موضوع اصلی روانشناسی مثبت‌گرا و با تکیه بر نقاط قوت یا توانمندی‌های شخصیتی (منشی) نگاشته شده است و هدف اصلی نویسنده نیز کمک به کاهش استرس و نگرانی روزمره بوده افزود: نویسنده در این زمینه هم بسیار موفق عمل کرده است. درواقع، در رویکرد سنتی استرس و نگرانی یک چیز بد و منفی است که باید از بین برده شود، اما در نگاه جدید استرس یک بخش طبیعی از زندگی است که اگر ما بتوانیم با استفاده از توانمندی‌های خود آن را به خوبی هدایت کنیم، قادر خواهیم بود یک زندگی چالش برانگیز و در عین حال جذاب را برای خودمان رقم بزنیم، هرچند من مایل نیستم محتوای این کتاب را به استرس و نگرانی و آدم‌هایی که درگیر این مسئله هستند محدود کنم درواقع محتوای کتاب در عمل چیزی فراتر از بحث افراد استرسی است.

او درباره انگیزه خود از ترجمه این کتاب بیان کرد: یکی از دلایل و اهداف اصلی ما برای ترجمه کتاب حاصر نیز همین بوده که یک رویکرد جدید درباره استرس و نگرانی ارائه کرده و با ارائه تمرین‌ها و مثال‌های متنوع باعث ملموس تر شدن مباحث کتاب شده است. این کتاب یک ایده نوآورانه و خاص را برای مدیریت چالش‌های زندگی مطرح کرده، جایی که در آن حتی تشویق می‌شوید خودتان دست به ابتکار بزنید و زندگی کسالت بار و عاری از هر چالشی را با چاشنی چالش طلبی (یعنی چیزهایی که شما را از روال روزمره زندگی خود خارج می‌کنند و باعث ایجاد مقداری تنش و استرس در شما می‌شوند) همراه سازید تا بتوانید مبتنی بر توانمندی‌های خود حرکت کرده و به سطح بالاتری از رضایت، بهروزی و موفقیت دست پیدا کنید.

فروهر با بیان اینکه یکی از فلسفه‌های پارادایم مثبت‌گرایی این است که می‌گوید منفی‌گرا نبودن(عملکرد پایین، بیماری و ...) به منزله مثبت‌گرا بودن(عملکرد مطلوب، سلامتی و ...) نیست یادآور شد: این  موصوع هدف بسیاری از پژوهش‌ها بوده، به نظرم این کتاب به خوبی می‌تواند این چالش را مورد بررسی قرار دهد به ویژه اینکه ابزار محور است و می‌تواند نشان دهد که آیا واقعا هدف کاهش استرس است یا افزایش شادکامی و موفقیت؟
 
این مترجم با اشاره به اینکه این کتاب مخاطب عام دارد، هرچند که می‌تواند برای متخصصان حوزه روانشناسی و سلامت روان یا حتی کسانی که مشتاق ایجاد تغییرات مثبتی در جامعه هدف خود هستند نیز موثر باشد، چرا که هر تغییری با ابهام مواجه است و خود ابهام نیز مولد استرس و نگرانی است، و همینطور تغییر باید مبتنی بر توانمندی‌ها باشد که در مسیر درست و اصولی هدایت شود عنوان کرد: بنابراین شاید جالب باشد اگر بگوییم رژیم درمان گران و مربیان ورزشی و معلمان نیز می‌توانند از این کتاب برای کارشان استفاده کنند. ما مخاطب اصلی این کتاب بودیم و به ویژه خانم نوری که در پروژه تربیت مترجم ما شرکت کرده بود، توانست به خوبی از این توانمندی‌ها بهره ببرد و در مسیر ترجمه و یادگیری قدم بردارد. به هرحال چون کتاب به تازگی چاپ شده است، ما هنوز بازخورد وسیعی از آن دریافت نکرده ایم، اما هم اینکه حدود 20 میلیون نفر در سراسر جهان در پروژه ارزیابی VIA  شرکت کرده‌اند که یکی از افراد برجسته آن نیز نویسنده کتاب رایان نیمیتس است، خود گواهی است بر اینکه این رویکرد قابلیت بسیار بالایی دارد و می‌تواند نظر بسیاری را به خود جلب کند.

فروهر افزود: ما با خوش‌بینی این کتاب را ترجمه کردیم و امیدواریم که بازخوردهای خوبی بابت آن دریافت کنیم. ما برای تسهیل ارتباط با مخاطبین و دریافت بازخوردها از مطالعه کتاب در بخش مقدمه یک ایمیل هم قرار دادیم و باید منتظر باشیم و ببینیم پس از تبلیغ و توزیع کتاب فروشی‌ها و دردسترس قرار گرفتن کتاب در اختیار مخاطبین نتیجه کار ما چه خواهد بود.

او در پاسخ به این سوال که کتاب حاضر چه کمکی به عمومی‌سازی دانش در این باره می‌کند گفت: من درست از سال 1388 در زمینه روانشناسی مثبت‌گرا مشغول مطالعه، ترجمه، تالیف و آموزش هستم. اگر کتاب‌هایی مثل این کتاب که در سطح تخصصی نوشته نشده‌اند و به تعبیری زبان علمی و تخصصی روانشناسی مثبت‌گرا را به زبانی تبدیل کرده‌اند که هر فردی بتواند آن را به خوبی بخواند و بفهمد بسیار جالب توجه است. درواقع، کتاب‌های تخصصی روانشناسی مثبت گرا گاهی پیچیدگی خاصی دارند، واژگان فنی و تخصصی دارند که هرکسی توان فهم آنها را ندارد، اما چنین کتاب‌هایی به خوبی می‌توانند به عمومی‌سازی دانش کمک کنند. به ویژه اینکه این، یک کتاب کار است و از رویکرد خود مربی‌گری بهره برده و این مزیت خاص آن است که سبب می‌شود هرکسی بدون نیاز به یک مرجع متخصص بتواند آن را بخواند، تمرین‌های آن را انجام دهد و از مزایای بالقوه آن بهره‌مند شود.

فروهر در پاسخ به سؤال دیگری مبتنی بر اینکه برخی روانشناسی مثبت‌گرا را یک علم نمی‌دانند نظر خود را در این باره ارائه کرد و افزود: واقعیت این است که من به بحث روانشناسی مثبت‌گرا بسیار علاقه‌مندم و آن را یک رویکرد علمی و قوی برای زندگی انسان در تمام جنبه‌ها و ابعاد آن می‌دانم، بنابراین نسبت به آن احساس دین می‌کنم. چرا که معتقدم ترویج مثبت‌گرایی یک اثر انعکاسی دارد و زمانی که افراد (و جامعه به طورکل) مثبت‌تر باشند (از جنبه‌های مختلف) در این صورت زندگی در چنین فضایی برای همه ما از جمله خود ما مترجمان بسیار دلپذیر‌تر خواهد بود.

او ادامه داد: یکی دیگر از مواردی که من را برآن داشت تا در این مسیر گام بردارم، این بود که طی زندگی متوجه خلاءهای جدی در این زمینه بوده‌ام. در واقع یک طرف ماجرا بحث نظریه‌ها و ابزارهای پژوهشی است که بتواند نیاز پژوهشگران را برآورده کند، اما فراتر از آن خیلی وقت‌ها، به ویژه بعد از آشنایی با رویکرد مثبت‌گرایی و پارادایم توانمند‌محوری، درک کردم که دلیل خیلی از مشکلاتی که ما در طول زندگی با آن مواجه شده و می‌شویم، همانا عدم آشنایی جامعه با مفاهیم مثبت‌گرایی و کاربست آن در عمل است. یعنی خیلی وقت‌ها می‌بینیم که مسائل کوچک به خاطر عدم آگاهی نسبت به این رویکرد چقدر می‌تواند بزرگ شود! مصداق‌ها و مسائل بسیار زیاد است. همین قصه‌های مجید که به خوبی این مسئله را آشکار ساخته است.

فروهر گفت: این سریال محبوب روایت‌گر پسری است که در شعر و شاعری بسیار چیره دست است ولی در نظام آموزشی این توانمندی او آنچنان مورد توجه قرار نمی‌گیرد، گویی ما مجبور هستیم در همه چیز عالی باشیم! این فقط یک نمونه ساده بود، می‌شود درباره مصداقها یک کتاب نوشت! مثل وقتی که در یک کارگاه آموزشی درباره بحث رهبری مثبت‌گرا، ناگهان یکی از مخاطبان با بغض از تجربه تلخ خودش در سازمان گفت که برادرش فوت کرده بود، اما تعداد کمی از همکاران برای عرض تسلیت به مراسم آمده بودند و این قضیه تلخی فراق برادر را بعد از چند سال دو چندان کرده بود. اتفاقا ما در همین کتاب درباره توانمندی‌های شخصیتی بحث کردیم مثل مهربانی، نوع دوستی، عشق ورزیدن و هوش اجتماعی که جزو توانمندی‌های ارتباطی محسوب می‌شوند و می‌شود با توسعه آنها دید که چقدر می‌شود جهان اجتماعی بهتری برای زندگی ساخت.  

او افزود: با این حال زمانی که با این کتاب مواجه شدم، حقیقتا در آن برهه از زمان ترجمه آن برای من اولویت نداشت، اما توانمندی‌های همکارم خانم نوری، که در مقطعی در دانشگاه اصفهان دانشجوی بنده بودند، من را جذب کرد تا پیشنهاد همکاری برای ترجمه این کتاب را با ایشان مطرح کنم. برای من تدریس معنای «تاثیر» می‌دهد و دوست داشتم یک میراثی از دوران تدریس برای خودم به یادگار بگذارم و توانمندی‌های ایشان هرچه بیشتر من را ترغیب کرد که در این مسیر گام بردارم. در این رهگذر احساس کردم، این توانمندی‌ها نه تنها باعث شکل‌گیری همکاری ما شد، بلکه توانست کمک کند ایشان که تا آن زمان سابقه چندانی در بحث ترجمه نداشتند گام‌های مهمی در این راه بردارند و به نظرم خود این همکاری گواه این هست که چقدر این رویکرد می‌تواند در عمل مؤثر باشد. البته بعد از خود ایشان درباره کتاب بازخورد گرفتم و خودشان هم اعتراف کردند که در این مسیر ردپای توانمندی‌های شخصی خودشان را به خوبی می‌توانند مشاهده کنند، ما در خصوص توانمندی‌های ایشان یک توافق بالا داشتیم.

این مدرس دانشگاه بابیان اینکه این کتاب به طور مستقیم درباره استرس و نگرانی صحبت می‌کند، موصوعی که کما بیش بیشتر افراد جامعه جهانی با آن مواجه هستند عنوان کرد: شاید لازم بود یک کتاب خاص و کاربردی با نگاهی ویژه وارد بازار شود و نوع نگاه ما به استرس را تغییر داده و آن را به سمت و سویی هدایت کند که فراتر از آن ما بتوانیم به شکوفایی برسیم.  عنوان کتاب شاید کمی مخاطب آن را محدود کند، ولی واقعیت این است که رویکرد مطرح شده در این کتاب فقط به درد افرادی که در معرض استرس قرار دارند و با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، نمی‌خورد. در واقع، هر فردی حتی کسانی که استرس ندارند هم می‌توانند از این کتاب استفاده کنند! این کتاب چیزی فراتر از بحث درباره استرس است و بعد از چندبار مطالعه آن –برای ترجمه و ویرایش- هربار نکته جدیدی از آن یافتم.

فروهر در پایان گفت: ما در فرایند ترجمه تمام تلاشمان را کردیم که یک ترجمه با کیفیت و درخور مخاطبان و اعتبار انتشارات ارجمند ارائه کنیم، امیدوارم که ترجمه این اثر را دوست داشته باشید و بتوانید ارتباط خوبی با آن برقرار کنید و از مطالب آن به خوبی بهره ببرید، با این حال کاستی‌های احتمالی را هم بزرگوارانه بر ما ببخشید و از طریق انتشارات یا ایمیل مندرج در کتاب پیشنهادها و انتقادهای خودتان را با ما درمیان بگذارید، به دیده منت پذیرای انتقادها و پیشنهادی شما سروران گرامی خواهیم بود. درنهایت امیدواریم که فرزند عزیز ما  (کتاب ترجمه شده) که تقدیم هم شده به شهدا و مدافعان سلامت سبب افزایش آگاهی، دانش و مهارت شما برای توسعه فردیتان شود (بهره مندی از توانمندی‌ها در راستای بهبود زمینه‌های مختلف زندگی). امیدوارم از مطالعه این کتاب مثل ما لذت ببرید، تمرین‌های آن را انجام دهید و از مزایای آن بهره مند شوید.

کتاب کار «رهایی از استرس با تکیه بر توانمندی‌های شخصیتی» نوشته رایان نیمیتس به ترجمه محمد فروهر، کیانا مصلحی‎  و ذکیه نوری از سوی انتشارات ارجمند روانه بازار نشر شده است.