رضا قریبی، معاون اجرایی و توسعه منابع انسانی پژوهشکده مطالعات تاریخ معاصر ایران در نمایشگاه کتاب 1402 به خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) گفت: به نظرم امسال نمایشگاه زنده‌تر از سال گذشته است اگرچه پدیده کرونا بر نمایشگاه هم تأثیر گذاشت هم در ابعاد اقتصادی هم فرهنگی. ضمن آن‌که امروز فشارهای اقتصادی و بحث تحریم باعث شده که قدرت خرید مردم کاهش پیدا کند که این وضعیت در زمینه خرید کتاب نیز مشهود است.

او افزود: اکنون برای قضاوت وضعیت نمایشگاه زود است و باید در روزهای پایانی درباره وضعیت آن اظهارنظر کرد تا دقیق و منصفانه باشد. درباره کتاب‌هایی که در کشور به ویژه در حوزه تاریخ منتشر می‌شود، نیز کم و کاستی‌هایی وجود دارد که با آنچه شرح دادم قابل توجیه نیست، اما همین بحث فروش اینترنتی که امسال در همان روز نخست رکورد زد بر نمایشگاه کتاب فیزیکی تاثیر خودش را گذاشته است.

معاون اجرایی و توسعه منابع انسانی پژوهشکده مطالعات تاریخ معاصر گفت: به نظرم طلیعه نمایشگاه خوب بود، برای مثال من در غرفه مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران هستم و کتاب‌های تاریخ معاصر را ارائه می‌کنم شروع آن برای ما خوب بود. حالا باید دید در ادامه نمایشگاه به چه شکل پیش خواهد رفت.

او درباره آینده کتاب‌های تاریخ معاصر گفت: تاریخ از آن دست موضوعاتی است که همه به آن علاقه دارند و می‌خواهند بدانند چه گذشته‌ای را پشت سر گذاشتند. اما کیفیت کتاب‌های تاریخ معاصر به چند الزام نیاز دارد؛ در نگاه نخست نوع ارائه آن است که نباید مباحث تاریخی را مانند پنجاه سال پیش ارائه دهیم بلکه باید متناسب با زبان امروز و برای نسل جوان جذابیت داشته باشد. به شکل بصری با جملات کوتاه و ساده و جذاب. لذا شکل ارائه کتاب تاریخی خیلی مهم است.

این پژوهشگر تاریخ بیان کرد: ما همیشه گله داریم که چرا از ما کتاب نمی‌خرند؟ برای پیدا کردن چرایی این وضع باید ناشر به خودش نگاه کند آیا کتاب‌های تاریخی که منتشر می‌کند متناسب با سلیقه امروز هست؟ 

رضا قریبی گفت: نکته دیگر اینکه صنعت نشر همزمان با پیشرفت تکنولوژی روز در حال تغییر است و نوآوری‌های جدید را در نشر اعمال می‌کند اگر ناشر با این تغییرات همراه نشود و محتوای خیلی خوبی داشته باشد اما طرح جلد کتاب جذاب و به روز نباشد و با قیمت مناسب ارائه نشود با استبال مخاطب مواجه نخواهد شد.

او ادامه داد: فن نرم‌نویسی باید در تألیف کتاب‌های تاریخی لحاظ شود تا مخاطب وقتی کتاب تاریخی را به دست می‌گیرد از آن دل نکند و انتها بخواند. سوژه‌یابی نکته دیگری است که در تالیف کتاب‌های تاریخی اهمیت زیادی دارد. امروز نیاز است که به تاریخ کاربردی بیشتر اهمیت داده شود. 


معاون اجرایی و توسعه منابع انسانی پژوهشکده تاریخ معاصر گفت: تاریخ میان رشته‌ای موضوع دیگری است که امروز دارای اهمیت است و باید پژوهشگران سراغ آن بروند و در تالیفات تاریخ به آن توجه کنند. 

او ادامه داد: به هر حال یک جامعه برای ساختن آینده خود نیاز به دانستن تاریخ خود دارد. اگر بخواهیم آینده‌پژوهی خوبی داشته باشیم باید بدانیم در گذشته چه بودیم و چه کردیم بعد از آن سراغ آینده برویم. ضمن اینکه باید بدانیم مساله ما چیست؟ براساس آنچه در گذشته رخ داده و آنچه در آینده به آن نیاز خواهیم داشت، سناریوهای مختلفی را بنویسیم تا کمتر اشتباه کنیم.


پژوهشگر تاریخ معاصر عنوان کرد: اگر فردی بدون رجوع گذشته بخواهد مسائل خودش را حل کند فاجعه به وجود می‌آید چنانکه یکی از مسائل امروز مسئولین ما که در حوزه حکمرانی دارند، مثل پدیده خودرو یا بانک است، امروز بانک‌ها مسائل مختلفی را به وجود آوردند برای پیدا کردن ریشه این مشکلات باید به دوره پهلوی به ویژه در سال‌های پایانی نگاه کرد اگر آن تجربه را مرور کنیم خیلی از اشتباهات فاحش امروز به وجود نمی‌آید.به نظرم بخشی از مشکلات امروز به این دلیل است که مسئولان تاریخ را نمی‌خوانند. لذا تاریخ نیاز همیشگی جوامع بشری است.

سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «آینده خواندنی است» ۲۰ تا ۳۰ اردیبهشت‌ماه در مصلای امام خمینی‌(ره) و همزمان به‌صورت مجازی  در ketab.ir در حال برگزاری است.