به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)،در پنجمین روز از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، در سالن جوایز کتاب‌های سال نشست و گفت‌وگوی تخصصی با حضور یک هیئت تاجیکستانی برای بررسی جایگاه ادبیات معاصر ایران در تاجیکستان برگزار شد.

استاد عزیز عزیز، شاعر کودک و نوجوان و برگزیده جایزه ادبی رودکی تاجیکستان در این نشست بیان کرد: ما با ارتباط و آثار ادیبان ایران و تاجیکستان می‌توانیم راه ادب را تقویت کنیم. تاجیک‌ها به‌طوری تشنه ادبیات هستند که اگر تمام شاعران و ادیبان ایران آثارشان را در تاجیکستان به چاپ برسانند باز هم کم است زیرا جوانان و کودکان ما تشنه علم و ادب هستند.

وی افزود: ازطرفی درمورد ادبیات کودک باید فکری بیشتری کنیم. عمر کتاب کودک کوتاه است و زود فرسوده می‌شود.

عزیز ادامه داد: مثلا کتاب ما می‌توانیم کتاب‌های محموددولت آبادی را سال‌ها ورق بزنیم، اما بعضی اوقات یک کتاب در تاجیکستان طی یک هفته به قدری دست‌به‌دست می‌شود که فوری کهنه می‌شود. وی خاطرنشان کرد: دو هفته پیش من دو کتاب از مسعود یزدانی گرفتم و ترجمه کردم تا مردممان استفاده کنند بلکه جدی‌تر به این فرهنگ و حوزه توجه کنیم.

بعد از فروپاشی شوروی نفس گرمی از ادبیات پارسی در تاجیکستان دمید
در ادامه نیز شاه‌منصور شاه‌میرزا، نویسنده و شاعر تاجیکستانی گفت: ما همواره تلاش کرده و می‌کنیم که ارتباط ادبی خود را با ادیبان و شاعران ایران حفظ کنیم. حتی بعد از مجله «خارپشتک» که یک مجله طنز است و در دل مجله «چشمه» پرورش یافته تلاش کردیم زمینه را برای مطالعه بزرگسالان فراهم کنیم.

وی افزود: من علاقه بسیاری به سهراب سپهری دارم. حتی درمورد سهراب تحقیق و نزدیک به ۵۰۰ کتاب از او جمع‌آوری کردم. از مقاله‌ها گرفته تا رنگ ماشین و روابط خانوادگی وی. تاجیکستان عالم‌های بسیاری دارد و افزایش این ارتباط ادبیات ما را زنده‌تر خواهد کرد.

شاه‌میرزا خاطرنشان کرد: اولین سفر ایران به تاجیکستان درمورد شعر پارسی در سال ۶۸ انجام شد که تاجیکستان از ایران و ادیبان بزرگی ازجمله پرویز خانلری دعوت کرد.

تا پیش از انقلاب اسلامی ما ادبیات ایران را ازطریق روسیه دریافت می‌کردیم و در کتابخانه فردوسی آثار ایران را داشتیم اما در سال‌هایی که مترجمان ما از تاجیکستان به ایران آمدند تغییرات مهمی را رقم زدند و آثار ماندگاری به چاپ رسید.

این نویسنده تاجیکستانی اظهارداشت: به طور مثال استاد میرزا ملا احمد، ۵۰۰ مقاله و ۱۰۰ کتاب از شعرای ایران چاپ کرد و مرحوم خواجه مراد هم در ایران تحقیقات گسترده‌ای داشت.

شاه‌میرزا گفت: تا پیش از انقلاب به صورت تکه و پاره  درمورد داستان‌های ایرانی خوانده بودم اما پس از انقلاب این ارتباط و عطش برای فهم ادب فارسی افزایش یافت.

سهراب سپهری، نیما یوشیج، جلال آل احمد، سیمین بهبانی، اخوان ثالث، شهریار و حتی هوشنگ ابتهاج از این قاعده مستثنی نبودند. وقتی آثار شهریار در تاجیکستان منتشر شد، به زودی ورد زبان تاجیک‌ها شد.
او ادامه داد: تاجیک‌ها در باطن علاقه فطری به شعر دارند. حتی باور دارند هرکه بیشتر شعر بداند احترامش بیشتر است و این باور در جامعه پذیرفته شده است.

این نویسنده تاجیکستانی ادامه داد: امروز اما دیگر آن محدودیت‌های قدیمی وجود ندارد و در شبکه‌های اجتماعی شعر تمام تاجیک‌ها یا فارسی زبانان به راحتی ترجمه شده و در دسترس همگان است.

وی ادامه داد: مشهورترین کتبی که از نویسندگان ایران در تاج جایگاه دارد یکی بوف کور، صادق هدایت و دیگری کلیدر محمود دولت‌آبادی است. در ۲۰ سال اخیر نمی‌دانم اما شنیده‌ام که عباس معروفی هم می‌خوانند. درمجموع تاجیک‌ها آشنایی بایسته و شایسته‌ای با ادبیات ایران دارند.

شاه‌میرزا می‌گوید: بعد از فروپاشی شوروری نفس گرمی از شعر ایرانی در تاجیکستان وزید. همچنین امکان ندارد کسی تشنه ادب فارسی باشد و به آثار زرین کوب توجه نکند. منتقدان ما با این کتاب‌ها زندگی می‌کنند.
او افزود: سعید نفیسی در کتابخانه دانشگاه‌های ما به‌قدری محبوب است که شاید در ایران اینطور نباشد. همچنین کتاب‌های استاد کدکنی از این قاعده مستثنی نیست. او پژوهشگری است که در حلقه فارسی زبانان محبوب است و یکی از بهترین پژوهشگران بین افغان‌ها یا تاجیک‌ها هستند به قدری سخنان شیرین گفتند که امکان ندارد صفحه اول کتبش را ورق بزنیم و تا پایان آن را نخوانیم.

جوایز ادبی در تاجیکستان و ارتباط این کشور با ادب پارسی
همچنین بهمنیار مراداف، نویسنده و مدیر بخش نثر مجله «صدای شرق» در بخش دوم این نشست تأکید کرد: آگاه شدم که در ایران جایزه ادبی به نام جلال هست و برایم خوشایند بود. زیرا او از نویسندگانی است که برای داستان‌نویسی در ایران تأثیرگذارترین بوده و بیشتر نویسندگان بعدی از او برداشت‌هایی داشتند.

وی افزود: در تاجیکستان هم مجموعه داستان‌های کوتاه جلال با کوشش روانشاد همسر محمد بخارایی به نشر رسیده است که به نظر من می‌توانیم آن‌ها را در رده داستان کوتاه برتر جهان بگذاریم. اما شناخت تاجیک‌ها از جلال به همینجا خلاصه نمی‌شود. همه تاجیک‌ها تمام آثار جلال را خوانده‌اند.

مراداف درمورد جوایز ادبی تاجیکستان تصریح کرد: چند جایز هست که هرسال و ۲ سال یکبار اجرا می‌شود. جایزه داستان نویسی جایزه صدرالدین عینی است که دو سال یکبار است، و نویسندگان تاجیک برای دریافت آن می‌توانند مجموع داستان‌های کوتاه و بلندشان را ارائه دهند.

او ابرازکرد: همچنین جایزه دولتی تاجیکستان که ازسوی دولت تقدیم می‌شود هر دو سال یکبار برای نویسندگان و شاعران و مترجمان و فعالان حوزه موسیقی و هنر ازجمله جایزه مهم دولت تاجیکستان است که استاد سعید نفیسی و سفیر اسبق ایران در تاجیکستان آن را گرفته‌اند.

مسئول مجله صدای شرق اظهارداشت: جایزه رودکی از نظر ارزش مالی، مقام بالایی دارد و بلند پایه‌ترین جایزه در تاجیکستان در تمام حوزه‌هاست. در تاجیکستان چند نشریه مخصوصی هست که فقط آثار ادبی منتشر می‌کند و صدای شرق کهن‌ترین آن‌هاست که مجله ملی ادبی است. او افزود: درمورد نشر داستان‌های کوتاه یا آثار ایرانی نیز همین چندماه قبل داستان جمالزاده با نام پارسی را پاس داریم، ضرورتی بود که امروز درمورد هر دو کشور وجود دارد.

مراداف ادامه داد: مجله «ادب» نیز در تاجیکستان درمورد ادبیات جهان است، بارها داستان‌های کوتاه نویسندگان ایرانی ازجمله محمود دولت‌آبادی و ... در آن به نشر رسیده است.

وی تصریح کرد: نکته بعدی این است که برای بیشتر تاجیک‌ها هیچ مانعی برای خواندن خط فارسی وجود ندارد و بیشتر تاجیک‌ها فارسی را خوب می‌دانند. خود من ۹ جلد کلیدر را به صورت PDF خواندم. لذا ظرفیت‌ها انقدر زیاد است که استفاده اندک از آن‌ها می‌تواند ما را به مقصود برساند.

او همچنین بیان کرد: چند داستان در نثر داستان‌نویسی تاجیکستان نیز هست که بسیار ارزنده هستند و باید در دسترس تمام فارسی زبانان باشند. یکی از آن‌ها شاهکار استاد بهمن‌یار، با عنوان سَرمَدّه است.

در انتهای این نشست، بزرگمهر بایمرادف، شاعر جوان تاجیک درخصوص اینکه شعر معاصر فارسی در تاجیکستان چه جایگاهی دارد؟ ادامه داد: مجله ملی تاجیکستان از چند بخش تشکیل شده که بخش اساسی آن روابط ادبی و فرهنگی است و آثار ترجمه شده چاپ می‌شود که آثار ایران نیز در آن دیده می‌شود. شعر معاصر فارسی در تاجیکستان به‌قدری جا افتاده است که کاملا در هم تنیده و حتی این روزها از آن عبور کرده‌ایم و به فکر گسترش آثار حوزه کودک و نوجوان هستیم.

وی افزود: برخی از اشعار مخصوص کودک و نوجوانان ایرانی مناسب کودک تاجیک نیست. اما یکسری از اشعار کودک تاجیک، فارسی ناب است که هیچ لهجه‌ای ندارد و همه فارسی‌زبانان می‌توانند آن را بخوانند.