سرویس مدیریت کتاب خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) ـ پائیزه طاهری، قصه‌گو: براساس تعاریف روانشناختی عادت‌ها به‌عنوان تمایلات به دست‌آمده‌ای هستند كه به‌صورت یک روال رفتاری به‌طور منظم تكرار می‌شوند و به‌صورت ناخودآگاه رخ می‌دهند.
عادت به كتابخوانی نیز از عاداتی است كه ابتدا در بستر خانواده و در كنار والدین كتابخوان شكل می‌گیرد و احتمال كتابخوان شدن كودكانی كه پدرو مادرشان عادت به مطالعه و كتابخوانی دارند، بسیار زیاد‌تر است. والدین در محیط خانواده عادت کتابخوانی را در فرزندان خود به‌وجود می‌آورند. نقش اولیاء تربیتی و مربیان نیز بسیار تاثیرگذار خواهد بود. مربیان تربیتی نقش مهمی در تربیت كودكان دارند. آن‌ها خردسالان را با روش‌های مختلف آموزشی و تربیتی به کتاب‌خواندن علاقه‌مند می‌کنند، رسانه‌های همگانی تاثیرگذاری گسترده و وسیع‌تری را شامل می‌شوند. قصه‌گویی یکی از موثرترین و ماندگارترین روش‌ها برای این مهم است و در تداوم عادت مطالعه نقش اساسی دارد.
انواع قصه‌گویی و تأثیر آن بر كودكان قبل و بعداز مدرسه
انواع قصه‌گویی شامل «قومی» «نقالی» «مذهبی» و «كتابخانه‌ای» است، كه به فراخور موضوع، مكان، زمان و مخاطب، قصه مناسب برای قصه‌گویی انتخاب می‌شود. برای كودكان پیش از دبستان قصه‌هایی كه در آن‌ها شعر، جمله یا حركات تكراری طراحی می‌شود، تأثیر بیشتری دارند و برای كودكان جذاب‌تر هستند چون باعث مشاركت و تعامل آن‌ها می‌شوند. در این گونه قصه‌گویی‌ها از تصویرهای مرتبط و سایر ابزار خلاقانه استفاده می‌شود. كودكان بعد از مدرسه به دلیل شکل‌گیری تفكر منطقی می‌توانند تصویر‌سازی ذهنی بهتری داشته باشند و براساس تجربه‌های زیستی خود با شخصیت‌های داستان همذات‌پنداری کنند.
قصه‌گو با ایجاد تصویر‌سازی و فضا‌سازی‌های مناسب درون قصه و در‌گیر كردن حواس پنجگانه مخاطب، قدرت تخیلشان را تقویت می‌کند. قصه‌گویی باعث تقویت مهارت‌های شنیداری و كلامی، تقویت قدرت تخیل و خلاقیت، حافظه، شكل‌گیری تعاملات اجتماعی، قدرت حل مسئله، به كار‌گیری تفكر، پرورش حس كنجكاوی، افزایش دایره لغات، پرورش هوش هیجانی، ایجاد همدلی، كاهش اضطراب، حفظ و انتقال آداب و رسوم و حفظ فرهنگ‌ها و ... می‌شود.
مهارت‌های كتابداران در جذب كودكان به كتابخوانی
قصه‌گویان باید نیازهای سنی مخاطب خود را بشناسند و موضوعاتی را برای قصه‌گویی انتخاب كنند كه دغدغه‌ها، چالش‌ها و علاقه‌مندی‌های آن گروه سنی باشد تا بتوانند زبان مشترک با آن‌ها را پیدا كنند. اهل مطالعه بودن، اطلاع از تازه‌های نشر، آشنایی با نویسندگان مختلف و سبک‌های مختلف نویسندگی از مهارت‌هایی است كه برای انتخاب درست و معرفی كتاب‌ها به كودكان و نوجوانان مؤثر است. تقویت مهارت‌های فردی مثل مهارت‌های ارتباطی، كلامی(فن بیان)، زبان بدن، میمیک صورت و ... به تأثیرگذاری بیشتر كتابداران در علاقه‌مند کردن به مطالعه كمک می‌كند.
راهكارهای ترویج كتاب بر پایه قصه‌گویی
آموزش اصول و فنون قصه‌گویی به مروجان كتاب در هر ارگان و سازمانی به ارتقاء سطح مطالعه كودكان و جامعه می‌انجامد. آموزش قصه‌گویی به اقشار مختلف جامعه ازجمله دانشجویان رشته‌های پزشکی، پرستاری برای ایجاد آرامش و تسریع روند بهبود و درمان كودكان بیمار، آموزش قصه‌گویی به معلمان آموزش و پرورش برای انتقال بهتر مفاهیم درسی با زبان غیرمستقیم به دانش‌آموزان، آموزش قصه‌گویی به حامیان محیط زیست برای انتقال مفاهیم محیط زیست، آموزش قصه‌گویی به امدادگران هلال احمر و آتش‌نشان‌ها برای ایجاد آرامش به آسیب‌دیدگان و آموزش مباحث ایمنی و سلام، آموزش قصه‌گویی به مربیان مهدهای کودک و مربیان مهدهای قرآنی برای آموزش غیرمستقیم مهارت‌های زندگی و اصول تربیتی و اعتقادی و اخلاقی مؤثر است؛ همچنین آموزش قصه‌گویی به مادران و والدین برای برقراری ارتباط بهتر با فرزندان و تعلیم مهرورزی و آموزش مهارت‌های زندگی و هرآنچه برای انسان خوب بودن لازم است.
گروه‌های مختلف اجتماع برای یادگیری و تقویت مهارت‌های قصه‌گویی، برای بالا بردن سطح آگاهی خودشان نیاز به مطالعه پیدا می‌کنند، سراغ کتاب می‌روند و این خود به افزایش آمار كتابخوانی جامعه می‌شود. قصه‌گویی در سازمان‌ها و مکان‌ها و به مناسبت‌های مختلف مثل بیمارستان کودکان، شبکه‌های کودک و نوجوان صدا و سیما، میهمانی‌های خانوادگی، مدارس، فرهنگسراها و سرای محله، اردو، نمایشگاه‌های کتاب و دیجیتال باعث ترویج و علاقه‌مندی كودكان به مطالعه و كتابخوانی می‌شود، زیرا با تولید محتوای مناسب و ارائه به‌روز و جذاب، كودكان به سمت آگاهی سوق داده شده و تشنه دانستن می‌شوند و بخش زیادی از دانستن رابا مطالعه کسب می‌کنند.
یکشنبه ۱۸ تیر ۱۴۰۲ - ۱۰:۴۰
نظر شما