به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «ارزیابی سوگواری‌های نمایشی» نوشته غلامرضا گلی زواره از سوی نشر بین‌الملل در سال ۱۴۰۱ منتشر شده است.
این کتاب پژوهشی است درباره ارزیابی جاذبه‌ها و جلوه‌های هنری تعزیه که برای تهذیب آن پاره‌ای از اشعار تعزیه نقد و بررسی شده است. برای نگارش این کتاب، حدود صد مجلس تعزیه که اغلب آن‌ها در نواحی مرکزی و نقاط کویری ایران به اجرا درآمده، استفاده و همچنین به منابع متعددی مراجعه شده است. هدف از تألیف چنین کتابی بازنگری در اشعار تعزیه و اصلاح کردن برخی سروده‌های آن و سوق دادن به سمتی است که صحنه‌های حماسی و شکوهمند صدر اسلام به ویژه کربلا را بیشتر تداعی کند.
کتاب «ارزیابی سوگواری‌های نمایشی» در هفت فصل تدوین شده که در فصل اول با عنوان «سیر تاریخی ماتم‌داری»، به عناوینی همچون سیره اهل بیت در برپایی سوگواری، گریه نهضت اسلامی را حفظ می‌کند، علمای شیعه و عزاداری، عزاداری از زمان آل بویه تاکنون، منابع و مآخذ نمایش‌های دینی و فقهای شیعه و شبیه‌خوانی پرداخته است.
فصل دوم این کتاب، «دست‌اندرکاران تعزیه در گذر تاریخ» نام دارد و موضوعاتی مانند بنیان‌گذاران سوگواری‌های نمایشی، امیرکبیر و تعزیه، رضاشاه و تعزیه‌خوانی، تعزیه‌نویسان، معین‌البکاء، مردم و تعزیه و تعزیه‌خوانان را بررسی کرده است.
در فصل سوم با عنوان «عناصر تعزیه»، بخش‌های تعزیه در نگاه یک جهانگرد سوئدی، جبهه حق، نیروهای غیبی، زنان و کودکان در تعزیه، جبهه باطل، نسخه‌های تعزیه، آغاز و انجام تعزیه، آواز و موسیقی، وحوش در تعزیه و امکانات در تعزیه بررسی شده است.
«زبان حال معصومین در اشعار نمایش‌های مذهبی» عنوان فصل چهارم کتاب است که به مبحث نگاهی به مضامین شبیه‌خوانی پرداخته است و رسول خدا، فاطمه زهرا، حضرت علی، امام حسین، حضرت زینب، حضرت ابوالفضل، حضرت علی‌اکبر، قاسم بن حسن، مسلم بن عقیل، امام سجاد، امام موسی کاظم و امام رضا را در این اشعار مورد بررسی قرار داده است.
در فصل پنج با عنوان «افراد دیگر در تعزیه»، به آیتم‌های همچون خلفا، پیروان ادیان دیگر، اشقیا در شبیه‌خوانی، سیری در مجلس تعزیه ناصرالدین شاه، علت رواج تعزیه در عصر ناصرالدین شاه و شبیه‌نامه فتحعلی شاه قاجار اشاره شده است.
«مفهوم شفاعت در مضامین نمایش‌های مذهبی» فصل ششم این کتاب است و به شفاعت در فرهنگ تشیع، نمونه‌ها و شفاعت در نسخه‌های نمایش‌های مذهبی پرداخته است.
فصل آخر این کتاب نیز با عنوان «قضا و قدر در سوگ‌نامه‌ها»، به بحث قضاوقدر یا جبر، نمونه‌هایی از اشعاری که از جبر حکایت می‌کند، روزگار و چرخ‌وفلک، چرخ‌وفلک در مرثیه‌ها و فلک در اشعار شبیه‌خوانی پرداخته است.
در این کتاب همچنین پیشنهادهایی در جهت اصلاح نسخه‌های تعزیه انجام شده است. در پایان هم تصاویری از عزاداری‌ها از گذشته تا به امروز ضمیمه کتاب شده است.
شنبه ۳۱ تیر ۱۴۰۲ - ۱۱:۴۶
نظر شما