- آقای امیری در ابتدا درباره روند نگارش کتاب «رستاخیز حسین» توضیح بفرمایید.
کتاب، یک فرایند سه سال تحقیق و پژوهش را طی کرد تا به مقصد و ایستگاه پایانی رسید. ایده اولیه کتاب بر این مسئله شکل گرفت که در مطالعات معاصر، به کدام مبحث عاشورا، کمتر توجه شده است؟ ازجمله بازتاب حماسه عاشورا در بین پیروان ادیان الهی، چه بود؟ که البته امتداد و شعاع این نور را امروزه هم در میان اقلیت‌های دینی می‌بینیم. کتاب‌های مختلفی را دیدیم. بنده بیش از هشت‌هزار عنوان کتاب و مقاله را در نرم‌افزار شخصی‌ام در موضوعات گوناگون علوم اسلامی، ثبت کردم و این کمک بسیار خوبی بود که اشراف قوی بر آثار منتشره در عرصه عاشوراپژوهی داشته باشم.
- از چه منابعی برای نوشتن کتاب استفاده کردید؟
ما در کتاب، بیش از 170 منبع استفاده کردیم. ازجمله کامل الزیارات، الارشاد مفید، الامالی صدوق؛ و از کتب تحقیقی معاصر، دو اثر بسیار ارزشمند: کتاب تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهداء نشر موسسه امام و نیز کتاب دانشنامه امام حسین نشر دارالحدیث.
در کتاب «رستاخیز حسین» ما با چه موضوعاتی، مواجه هستیم؟
مخاطب در این کتاب در دوازده منزل، «امام حسین(ع)» را از کربلا تا شام و از شام تا اربعین و از اربعین تا ظهور، همراهی خواهید کرد. از منزل اول «رستاخیز کائنات»، «ذبیح عشق»، «ستاره خضراء»، «بوسه سرخ»، «مومن بنى‌اميّه»، «نگین دمشق»، «جاذبه حسینی»، «ادب حضور»، «ادب عاشقی»، «بیمه عمر»، «بدعت سنت‌نما»، تا منزل دوازدهم «ظهور امتداد کربلا»؛ و در پایان «هدیه امام حسین» را نیز دریافت خواهید کرد. در این کتاب، برای اولین‌بار «دستورالعمل عرفانی» امام صادق(ع) در روز عاشورا با چینش جدید، مطرح و به مخاطبین، هدیه می‌شود.
-می‌خواهم اندکی درباره بعضی از فصل‌های این کتاب که عنوان‌های خوبی را برای آن‌ها انتخاب کرده‌‌اید، صحبت کنیم. چرا «رستاخیز کائنات»؟
«رستاخیز کائنات» ماوراءالطبیعه است. ثقل این فصل، باران خون و مستند «اشک آسمان» که بر پایه متون کهن اروپایی است، متمرکز می‌شود. برخی مولفین اهل‌سنت، مدعی شدند حوادث کائنات، جعل شیعه است و از باب «احتجاج» منطقی، غالب گزارش‌های این فصل کتاب از منابع و تراث اهل‌سنت است.
-داستان «مومن بنی‌امیه» به چه موضوعی می‌پردازد؟
داستان «مومن بنی‌امیه» بسیار شنیدنی است و درباره یکی از مناقشه برانگیزترین موضوعات تاریخی است. این فصل از کتاب، مُستند و بی‌طرفانه، پژوهش شده است. تقدیم می‌کنم به «ابوذر» که با تبعید به شام و تربیت شاگردانی همچون «معلمِ» فرزند یزید، موجب تزلزل در امپراطوری اموی شد و منجر به تبری جستن «معاویه ثانی» از اقدامات پدرش، یزید و کناره‌گیری از حکومت گردید و البته ترور هم شد. فرزند یزید، از امام علی(ع) دفاع کرد و به گونه‌ای رفتار کرد که سلطنت بنی‌امیه به مرحله فروپاشی و سقوط رسید.
- در فصل «بیمه عمر تا چهار نسل» پای یک دستورالعمل به میان آمده. درباره آن توضیح دهید.
این فصل از کتاب، برای «اولین‌بار» با چینش جدید و با ارجاعات مستند و متعدد برای مخاطبان نگاشته شده است. خود و فرزندان‌تان را تا چهار نسل، و حداقل تا «سیصدسال»، بیمه کنید. در آداب روز عاشورا، دستورالعمل بسیار مهمی از امام باقر و امام صادق(ع) صادر شده است که تاکنون مشابه آن در جایی مشاهده نشده است. فضیلتی برای آن ذکر شده است که در دیگر روزهای سال، قابل تکرار نیست.
- و در نهایت از کربلا می‌رسیم به فصل ظهور، به «ظهور، امتداد کربلا»!
بله. در این فصل، تقابل جبهه حق و باطل به‌صورت عینی با نگاه انقلاب حسینی و ظهور مهدوی، با استناد به احادیث معصومین، برجسته شده است. عاشورا، روز «استغاثه» امام حسین(ع)؛ عاشورا روز «ظهور» امام مهدی و لبیک امام به امام. «شب قدر» قرآن، تجلی انسان کامل حضرت ولیعصر و «شب نیمه‌شعبان»، شب‌قدر اهل‌بیت و بشارت و مژده الهی برای انتقام از قاتلان امام حسین. پیوند نهضت سرخ امام حسین(ع) با قیام امام مهدی، چنان است که در هنگامه ظهور، امام عصر خود را با نام و یاد امام حسین (ع)به جهانیان، معرفی خواهد کرد. منجی ادیان، محور مشترک جبهه حق در برابر جبهه باطل، تداعی «امتداد» خط عاشورا خواهد بود. عاشورای حسین، «نقشه راه» ظهور فرزند حسین است. و این‌بار وارث حسین، تنها نخواهد ماند.
- به نظرتان راه درست انتقال مفاهیم دینی به ویژه در حوزه عاشورا به مخاطب امروز چیست؟
امروزه، بیشتر مردم بویژه جوانان در شبکه‌های اجتماعی موبایلی هستند. شاید بیش از 70 درصد جامعه. خب این سطح از مخاطب، عرصه فضای مجازی را بسیار مهم جلوه می‌دهد. چرا رهبری فرمودند «اگر رهبر نبودم، مسئولیت فضای مجازی را بر عهده می‌گرفتم» این اهمیت موضوع را نشان می‌دهد.
ما هنوز یک سایت اینترنتی جامع و کامل در حوزه عاشورا و امام حسین(ع)، نداریم. اگر داریم به بنده معرفی کنید. پس خیّرین و بانیان کار خیر، کجا هستند؟ پول‌ها را در کجا می‌خواهند صرف کنند؟ چه جایی بهتر از راه امام حسین(ع)؟
همچنین، باید با خلق آثار سینمایی و انیمیشن‌های فاخر، عاشورا را برای نسل جوان، تبیین کرد. به عنوان مثال، «انیمیشن ناسور» که به همه توصیه می‌کنم آن را ببینید، نمونه‌ای از کار خوب رسانه ملی با عقبه پژوهشی و تحقیقی است.
-فکر می‌کنید کتاب «رستاخیز حسین» می‌تواند منبع و پشتوانه آثار دیگر قرار بگیرد؟
این کتاب، منبع خوبی برای رمان‌نویسان معاصر است. بویژه فصل «مومن آل بنی‌امیه» را بخوانید، سخن آیت‌الله بهجت تداعی می‌شود که چگونه «یک‌چهارم کره‌زمین» در اختیار فرزند یزید بود اما به‌خاطر حمایت از حق و امام علی(ع)، از سلطنت، کناره‌گیری کرد. ما پیشنهادمان این است که اگر رُمان‌نویس دنبال مطالب عاشورایی، فکت‌های هیجان‌انگیز و جذاب است، دیگر لازم نیست دو سه سال تحقیق و پژوهش، بلکه آنچه نیاز دارد، آماده در اختیار وی قرار دادیم.
حتی از محتوای کتاب، می‌توان در چهارده منزل، در ایام محرم برای تولیدات رسانه ملی، بویژه مخاطب کودک و نوجوان، استفاده کرد. بازتاب حماسه عاشورا در میان مسیحیت و یهودیان، کناره‌گیری فرزند یزید از سلطنت در دفاع از امام علی(ع)، بارش خون از آسمان که حتی در کتب معتبر اروپایی در عاشورای آن زمان، منعکس شده، همه اینها کارکترهای و ایده‌های خوبی برای برنامه‌سازان در تلویزیون و رسانه است که از کلیشه، خارج شوند و به تولیدات جذاب بپردازند. ما پژوهش آن را انجام دادیم و ادامه راه با آقایان و تولیدکنندگان سینمایی.
-نویسندگان، چه وظیفه‌ای دارند؟ نقش مردم در «جهاد تبیین» عاشورایی، چیست؟
در عرصه عاشوراپژوهی با آسیب‌های جدی و تحریفات گوناگون، مواجه هستیم. نسل جوان امروز باید «عاشورای حسین(ع)» را درک کند و نه «عاشوری امروز» را. متأسفانه نقل مطالب غیرمستند و تحریف‌زا، بر مسند قرار گرفتن سبک‌های هیجانی شور و احساس که البته لازم است اما شرط کافی نیست بلکه باید عمق بخشی به معرفت جوانان داشت.
دو اثر بسیار ارزشمند کتاب تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهدا نشر مؤسسه امام(ره) و نیز کتاب دانشنامه امام حسین(ع) نشر دارالحدیث، از کتاب‌های بسیار خوب معاصر هستند که نویسندگان باید سعی کنند از مطالب این‌گونه کتاب‌ها بسیار بهره ببرند.
در اینجا دوست دارم، مطلبی را بیان کنم، اگر در خانه هر کسی، این دو کتاب فوق بود، به نظرم، دیگر هیچ مداحی، جرئت نمی‌کرد، روضه غیرمستند بخواند. درست مثل مفاتیح‌الجنان در حوزه ادعیه که هرشخصی، دعایی را تجویز می‌کند، سریع مردم می‌پرسند: آیا در مفاتیح آمده؟
مشابه همین اگر مردم سطح مطالعات‌شان را افزایش بدهند و این دو کتاب عاشورایی بسیار ارزشمند را در منزل داشته باشند، بتدریج «تحریفات عاشورایی» از جامعه شیعی، رخت برمی‌بندد. زیرا گاهی ما هر روز و هر سال، با روضه‌های جدیدی مواجه می‌شویم که در کتب معتبر، اصلا وجود ندارد؛ بویژه این مسئله در روضه‌های خانگی زنان، بیشتر مشهود است.
و حرف پایانی.
از آرزوهای بنده، انتشار کتاب «انسان مسلمان شیعه» است. وقت توضیح مفصل درباره محتوای این کتاب نیست اما اجمالا، طرحی است که جوانان ایرانی را بیمه می‌کند. اگر ناشری حمایت کند، ان‌شاء‌الله این «کلان پروژه» به سرانجام برسد. مقام معظم رهبری هم به صراحت بیان کردند «یکی از نیازهای مهم جامعه بویژه نسل نوجوان و جوان طراحی سیر مطالعاتی در موضوعات مختلف و با تنوع مناسب است.» البته شورای عالی انقلاب فرهنگی هم ورود کردند و «سند نهضت مطالعه» را تصویب کردند اما تاکنون ما اثر مشهود قابل‌تقدیر در حوزه کتاب، در این باره ندیدیم.
اگر این کار محقق شود، بنده، گویی وارد بهشت شدم و با آرزوهایم قبل از مرگ، خواهم رسید. در چند فاز این پروژه، پیش‌بینی شده است، تدوین در قالب کتاب، سپس سایت که همه مسلمانان جهان به آن دسترسی داشته باشند و در نهایت تولید اپلیکیشن که در دسترس هر ایرانی و هر شخصی در جهان، قرار داشته باشد.
ما باید بتوانیم بگوییم، این آئین ما است. این مکتب ما است. هر شخصی می‌خواهد با شیعه آشنا شود، مسیرش اینجا است. همه کارهای این «کلان پروژه» انجام شده است و بیش از 10 سال است، این کار را داریم انجام می‌دهیم. فاز اول این پروژه، انتشار نتیجه تحقیقات در قالب کتاب است. کاش در این زمینه از این پروژه حمایت می‌شد. مخاطب این پروژه، هشتاد میلیون ایرانی هستند. اگر کتاب آن منتشر می‌شد می‌توانستیم گام‌های بعدی را هم برداریم.
نظر شما