به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)، آیین افتتاحیه نکوداشت نهمین نکوداشت هفته علوم و فناوری چاپ ایران و چهارمین همایش ملی علوم و فناوری چاپ ایران با عنوان «حکمرانی و سیاست‌گذاری در صنعت چاپ، تجارب و آموزه‌ها» با حضور محمد بیطرفان، رئیس انجمن علمی فناوری چاپ ایران، حمید فریور، کارشناس صنعت چاپ، احمد فروزیده، استاد دانشگاه، غلامرضا شجاع، پیشکسوت و مدیرعامل تعاونی چاپخانه‌داران، بهنام زنگی، رئیس موسسه فرهنگی و پژوهشی صبا، فرهنگ فصیحی، رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه امیرکبیر، جلال ذکایی، نایب‌رئیس اتحادیه لیتوگرافان، سعید بهروان، معاون دفتر چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مهرداد بیات، استاد دانشگاه در فرهنگستان هنر برگزار شد.
 
 بیطرفان، رئیس انجمن علمی فناوری چاپ ایران در سخنانی با اشاره به عمر 10 ساله این انجمن، گفت: نکوداشت هفته علوم و فناوری چاپ ایران با مشارکت همه ذی‌نفعان و با پرچمداری این انجمن طی 9 سال متوالی برگزار شده است و از ماه‌ها قبل با استفاده از خرد جمعی برنامه‌ریزی‌های منظمی برای هم‌افزایی در صنعت چاپ انجام می‌شود.
 
وی افزود: انجمن علمی و فناوری چاپ ایران طی این سال‌ها تلاش کرده نقش یک اندیشکده را برای صنعت چاپ داشته باشد؛ هدف انجمن همواره نقش‌آفرینی برای سیاستگذاری در صنعت چاپ بوده است و تلاش کردیم بر آن استوار باشیم.
 
بیطرفان با بیان اینکه در صنعت چاپ بیش از 80 درصد مواد اولیه و ماشین‌آلات وارداتی است، گفت: طی سال‌های گذشته موضوع پژوهش در چاپ مغفول باقی مانده و کسی به آن توجه ندارد، در این زمینه به اطلاعات و آمار همچین تحلیل داده‌ها نیاز داریم تا بتوانیم افق روشنی برای این صنعت داشته باشیم. در صنعت چاپ، دچار روزمره‌گی در برنامه‌ریزی‌ها هستیم؛ زیرا نه آینده‌پژوهی کردیم و نه رویکردهای آینده‌نگرانه داریم، بلکه نگاه‌ها سلیقه‌ای است.
 
سیاست‌گذاری و ریل‌گذاری برنامه‌های درازمدت

در ادامه غلامرضا شجاع با بیان اینکه حکمرانی و سیاستگذاری خوب با هدف رسیدن به توسعه پایدار انجام می‌شود، گفت: ازجمله اهداف توسعه پایدار، رسیدن به شرایط بهتر و بهبود شرایط صنعتی روز جهان و شرایط اقتصادی، اجتماعی و حتی توجه به محیط زیست است، به همین دلیل هدف اصلی آموزش عالی، پژوهش، کنش‌های نوآورانه و تبیین الگوی حکمرانی خوب در صنعت چاپ، همانند دیگر صنایع باید همسو با توسعه پایدار باشد.
 
وی افزود: البته این موضوعات مربوط به کشورهای پیشرفته و درحال توسعه با اقتصاد آزاد و بخش خصوصی است، در اینگونه جوامع، وجود دولت مدرن از واجبات جامعه مدرن است؛ به‌عبارت دیگر حکمرانی و سیاستگذاری بدون زیرساخت‌های لازم و بدون دولت مدرن، امکان‌پذیر نیست.
 
شجاع با بیان اینکه دولت مدرن، جامعه مدرن و صنعت مدرن در جاهایی می‌تواند شکوفا و پویا شود که سلامت اقتصادی،  شفاف‌سازی وجود داشته باشد، ادامه داد: این موضوع نیاز دارد که مدیریتی با سواد و توانایی لازم در راس امور باشد، چون حکمرانی مدرن نیازمند تخصص کافی و دانش مستقل است تا بتواند سیاستگذاری کند، حکمرانی و سیاستگذاری با دخالت سیاسیون امکان‌پذیر نیست.
 
وی با بیان اینکه سلیقه‌ای عمل کردن موجب توقف بالندگی یا در جا زدن می‌شود، گفت: برای پیشرفت صنعت چاپ کشور نیازمند حکمرانانی در دولت و خصوصا در راس تشکل‌ها با وجود افراد با دانش و تحصیلات دانشگاهی هستیم که بتوانند با سیاست‌گذاری و ریل‌گذاری برنامه‌های بلند‌مدت برای آینده داشته باشد.

نبود نقشه راه یک چالش جدی

 ذکایی، نایب‌رئیس اتحادیه لیتوگرافان در ادامه این مراسم با اشاره به سابقه حضور خود در دفتر چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، گفت: طی سال‌های 1384 تا 1389 تلاش کردم در 2 حوزه مهم شامل کارهای روزمره و جاری و سیاست‌های کلان سیاستگذاری شود، کارهای روزمره شامل صدور مجوز تاسیس چاپخانه بود، در آن زمان شاخصه تاسیس هر چاپخانه‌ای ماشین 2 ورقی بود که این مساله موافقان و مخالفانی در دولت و بخش خصوصی داشت.
 
وی افزود: در این زمینه برای دستورالعمل تاسیس چاپخانه، کشور به سه منطقه الف، ب و ج تقسیم و شاخص‌های حوزه براساس ماشین‌ها، نیروی انسانی و ... تعریف شد.
 
ذکایی با اشاره به تدوین سیاست‌های کلان در این حوزه، عنوان کرد: نوعی گسیختگی در این حوزه حس می‌شد، در این بخش نیازمند بودم، اتفاق‌های جدیدی شکل بگیرد که همه آن‌ها مستلزم ارائه آمار و اطلاعات بود، اما هیچ اطلاعاتی در این زمینه نبود. در این بخش، طرح سرشمار و آمارگیری صنعت چاپ را انجام دادیم و اطلاعات خوبی در حوزه نیروی انسانی، تجهیزات و ماشین‌آلات و دانش‌آموختگی نیروی انسانی جمع‌آوری شد. همچنین چهار گزارش مهم درباره وضعیت و جایگاه صنعت چاپ در دنیا و کشورهای مختلف از سایت پایرا خریداری و سپس ترجمه شد؛ البته پس از پایان دوره مدیریتم، سند توسعه چاپ نیز شامل رونویسی از گزارش نهایی طرح آمایش صنعت چاپ، تهیه شد.
 
مدیرکل اسبق دفتر چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه با طرح این سوال که چرا سندهای توسعه صنعت چاپ در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شکل نمی‌گیرد، توضیح داد: مساله اینجا است که ماموریت این وزارتخانه در قانون اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، یک ماموریت فرهنگی است و براساس آن نمی‌تواند یک کارشناس صنعتی را به جای کارشناس فرهنگی سرکار قرار داد؛ علاوه‌براین برخی کارها و اقدامان براساس سلایق و نظرات شخصی مدیران انجام می‌شود؛ به‌عنوان مثال مراکز آموزشی مهمی مثل مرکز علمی کاربردی شماره 5 تهران، مرکز علمی کاربردی سروش اصفهانی و مرکز فجر قم تعطیل شد و هیچ‌کس سراغ چرایی آن نرفت، گاهی یک مدیر به احداث شهرک چاپ معتقد است و پیگیر آن می‌شود اما به یک‌باره مدیر دیگری آن را به اتحادیه پوشاک واگذار می‌کند، چون اعتقادی به شهرک ندارد.
 
به‌گفته ذکایی، مساله اینجا است که هیچ نظام صنعتی مبتنی بر مطالعه وجود ندارد که براساس آن یک سند توسعه‌ای تدوین شود، کل مطالبات صنف از دولت در حوزه مالیات، تسهیلات آموزش و ... است اما هیچ‌کس نگفته است که چرا در صنعت چاپ نقشه راه نداریم تا براساس آن اتحادیه‌‌ها و صنف برنامه‌ریزی کنند.
 
لزوم توجه به ساختار در صنعت چاپ

در بخش دیگر این همایش فریور، کارشناس صنعت چاپ با طرح این موضوع که اهمیت صنعت چاپ در همه عرصه‌های زندگی است، گفت: چاپ، صنعتی است که بدون آن اقتصاد ملی نمی‌تواند ادامه بدهد، در این میان معتقدم ساختارها نقش مهمی در صنعت چاپ دارند، اگر شاهد ناکارآمدی، فقر و توسعه نیافتگی هستیم، ریشه آن را باید فراتر از اتحادیه‌ها ببینیم، ریشه آن در ساختارها است.
 
وی افزود: در این میان بحث، بحث دولت‌ها نیست بحث ساختاری است که در همه دولت‌ها تکرار شده تا زمانی که اتفاقی در ساختار رخ ندهد، همه حرف‌ها تکراری خواهد بود.
 
فریور با بیان اینکه اهمیت ساختار به هویت برمی‌گردد، ادامه داد: اگر ساختار به خوبی تعریف نشود، هویت صنعت چاپ آسیب می‌بیند و به آن خدشه وارد می‌شود، طی سال‌های مختلف این هویت ازسوی بخش خصوصی و دولت دچار آسیب شده است و باید یک ساختار دولتی برای صنعت چاپ پیدا کنیم، باید به یک توافق جمعی، به‌ صورت‌مساله برسیم و به همین دلیل معتقدم که حکمرانی دولت در صنعت چاپ واجب است.
 
به گفته وی، تعارض بین حکمران و کارآفرین باید اصلاح شود، یک کارآفرین به دنبال تحلیل بازار سرمایه، بهره‌وری و ایجاد اشتغال است و وظیفه حکمران نیز فراهم آوردن همه این موارد است.
 
در بخش دیگر نشست، فصیحی، رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه امیرکبیر نیز چاپ را یک صنعت مهم و استراتژیک دانست و گفت: این آمادگی در پارک علم و فناوری وجود دارد که با توجه به حضور دانشجویان و دانش‌آموختگان رشته‌های صنایع مختلف، کمک کنیم صنعت چاپ به دنبال حل دغدغه‌ها و مشکلات خود به‌خصوص در حوزه فناوری‌های نوین باشد.
 
وی ادامه داد: طی سال‌های اخیر، فناوری کمک کرده تا کمتر هزینه کنیم و محصولات کیفیت بالاتری داشته باشند، این موضوع در صنعت چاپ نیز در همین زمینه می‌تواند با استفاده از هوشمندسازی و فناوری‌ها به رشد و توسعه خوبی برسد.
 
مهرداد بیات، استاد دانشگاه در سخنانی با تاکید بر اینکه صنعت چاپ امروز نیازمند استراتژی است، گفت: سال‌ها است در تلاشیم، مقطع کارشناسی ارشد چاپ را در دانشگاه‌های کشور بگنجانیم اما نمی‌شود، معتقدم باید نگاهمان را به صنعت چاپ عوض کنیم، زیرا جایگاه این صنعت اهمیت ویژه‌ای دارد.
 
وی افزود: شناساندن صنعت چاپ، جایگاه و اهمیت آن یکی از موضوعات ضروری و مهمی است که باید به آن پرداخته شود؛ البته به دنبال تحقق آن هستیم و امیدوارم به‌زودی اجرایی شود.
 
بهروان، معاون دفتر چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز به نمایندگی از دفتر چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به برخی از اقدامات و برنامه‌های این وزارتخانه اشاره کرد و گفت: بحث تخصیص شهرک چاپ از سال‌ها قبل در دست اقدام و پیگیری است اما در مرحله‌ای متوقف شد و مجددا درصددیم که آغاز فعالیت شهرک‌های چاپ را دنبال کنیم؛ علاوه‌براین ورود ماشین‌هایی با توان تولید بالا و فناوری‌های جدید نیز در دستور کار قرار گرفته است.
 
وی افزود: نکته دیگر این است که تلاش کردیم توان تولید داخلی را ارتقا دهیم تا فضای رقابتی ایجاد شود، این فضا می‌تواند در رشد تولید داخلی و مهار تورم در کشور موثر باشد، حمایت از تولید داخلی و نبود اجازه ورود محصولات چاپی به کشور نیز طی این سال‌ها در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دنبال شده است.
 
به‌گفته بهروان، اساسنامه انستیتو تخصصی چاپ نیز با همکاری مدیران و استادان دانشگاه امیرکبیر در حال تدوین است، همچنین اصلاح دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌ها را نیز به صورت جدی دنبال می‌شود.

به گزارش ایبنا، همچنین در پایان این نشست، در قطعنامه چهارمین همایش ملی علوم و فناوری چاپ ایران بر تحقق پیشنهاداتی چون توجه و درج توسعه صنعت راهبردی چاپ و بسته‌بندی در برنامه‌ پنج ساله هفتم توسعه در راستای ارتقا منافع ملی،  توجه و اولویت‌دهی به امر پژوهش برای بهره‌گیری از توانمندی نخبگان، پژوهشگران و استادان دانشگاه و تلاش برای بومی‌سازی این صنعت high technology، اختصاص کرسی در شورای سیاست‌گذاری صنعت چاپ به انجمن علمی فناوری چاپ ایران به منظور جامعیت بخشیدن به این شورا،  گردآوری اطلاعات و آمار جامع صنعت چاپ کشور و تحلیل داده‌ها به منظور استخراج نقش این صنعت در تولید ناخالص ملی، اشتغال و صادرات غیرنفتی به‌عنوان اصول اولیه حکمرانی خوب و تاسیس منطقه ویژه اقتصادی چاپ به‌منظور توسعه صادرات محصولات چاپی و حضور در بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی تاکید شد.
 
در ادامه نیز از مصطفی تینای‌تهرانی، عباس ابوالفتحیان، شاهرخ شیرمست و سید‌بدرالدین احمدی از استادان و پیشکسوتان صنعت چاپ کشور تقدیر شد.