سرویس تاریخ و سیاست خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): مصطفی ده‌پهلوان که در بیست و یکمین گردهمایی سالانه باستان‌شناسی ایران سخن می‌گفت با درود به روان بزرگان باستان‌شناسی کشور که در گذشته سربازان فرهنگی ایران‌زمین بوده‌اند، بیان کرد: پیشینه برگزاری این کنگره به پیش از انقلاب باز می‌گردد که با وقفه‌هایی ادامه پیدا کرد و امروز بیست و یکمین گردهمایی را با ۱۲۰ مقاله از باستان‌شناسانی که در سال ۱۴۰۱ به کندو کاو و کاوش در میراث گران‌سنگ این سرزمین پرداختند شاهد هستیم که از این تعداد ۳۰ عنوان برای سخنرانی طی سه روز در نظر گرفته شده است که در همین سالن ارائه می‌شود.
او افزود: در نشست‌های علمی بیست و یکمین گردهمایی سالانه باستان‌شناسی ایران، باستان‌شناسان برجسته کشور به بحث و تبادل نظر و طرح موضوعات عالمانه در حوزه باستان‌شناسی می‌پردازند و در پایان با آسیب‌شناسی از پژوهش‌های باستان‌شناسی مسیر آتی ما در حوزه باستان‌شناسی کشور را تعیین می‌کنند.
رییس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری بیان کرد: در روزهای اخیر پیشینه کاوش‌ها و پژوهش‌های باستان‌شناسی را در این سرزمین مرور می‌کردم؛ شاید از آمدن فرانسوی‌ها در دوره قاجار، شکل‌گیری باستان‌شناسی ایرانی، تشکیل مرکز باستان‌شناسی ایران، دانشگاه تهران، کاوش‌ها و موضوعات پژوهشی که پس از انقلاب داشتیم؛ چه تحولاتی و اتفاقاتی در این بازه زمانی شکل گرفت و مسیر آتی ما در حوزه باستان‌شناسی چه باید باشد؟
او با اشاره به اینکه امروز بحث آمدن علوم آزمایشگاهی و شیوه‌های جدید مستندنگاری یافته‌های باستان‌شناسی مطرح است، به طرح این پرسش‌ها پرداخت که: تفاوتها و نیازها در این حوزه چیست، آسیب‌شناسی ما به چه شکلی است و چگونه باید باشد، نقشه راه ما برای پژوهش‌های آتی باستان‌شناسی باید به چه صورتی باشد، نقص‌ها، موانع و محدودیت‌های ما چیست؟
ده‌پهلوان گفت: از سجاد علی‌بیگی رییس پژوهشکده باستان‌شناسی خواسته‌ام حتماً با همفکری باستان‌شناسانی که در این نشست‌ها حضور دارند پژوهش‌های باستان‌شناسی آسیب‌شناسی شوند، هر چند در یکی دو سال آینده شاید نتوانیم برخی از این موانع را جبران کنیم ولی باید بتوانیم نقشه راه را ترسیم کنیم.
او در ادامه به برخی از عناوینی که شاید برای باستان‌شناسی کشور ایدآل باشند اشاره و بیان کرد: در گام نخست، بر اساس آن سیری که در دانشگاه‌های نسل اول تا نسل سوم، چهارم و پنجم وجود دارد اختلاف، تنوع و پرداختن به جامعه به عنوان محور اصلی آن برون داد و خروجی که باید پژوهش‌های ما داشته باشد امیدوارم ما در پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با همکاری نهادهای علمی بتوانیم به این سمت حرکت کنیم. ابتدا باید آشنایی و آموزش کارشناسان و متخصصان اعم از دانشجویان و پژوهشگران آزاد را سرلوحه کارمان قرار دهیم.
رییس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری بیان کرد: اطلاعات پایه بررسی و کاوش‌های باستان‌شناسی ما به چه شکلی است؟ آیا اینها را ما می‌توانیم کیفی‌سازی کنیم زیرا می‌دانیم که در دهه‌های گذشته بسیاری از بررسی‌هایی که اتفاق افتاده ناقص‌اند، امروز در اطلس باستان‌شناسی که در پژوهشگاه وجود دارد این نقص‌ها بخوبی دیده می‌شوند. آیا ما آرشیو درستی برای یافته‌های مطالعاتی حاصل از کاوش‌های باستان‌شناسی در دهه‌های گذشته داریم یا خیر؟ باید به این موضوع به جِد بپردازیم.
او با اشاره به یافته‌های زیستی، بقایای انسانی، جانوری و گیاهی گفت: ما در صد سال گذشته بیش از صدهزار گور باستان‌شناسی را بازکرده‌ایم، این بقایا الان کجا هستند؟ می‌دانیم که با ورود ساینس؛ علوم آزمایشگاهی به حوزه باستان‌شناسی و میراث‌فرهنگی حدود چهل سال است چه تحولاتی عجیب و غریبی شکل گرفته است. در چهارصد سال آینده چه خواهد شد، علم مطمئناً خیلی از موضوعات را متحول خواهد ساخت.
ده‌پهلوان با طرح این پرسش که آیا ما آرشیو درست و لازم برای این حوزه را در اختیار داریم یا خیر به موضوع بانکهای اطلاعاتی در دسترس اشاره کرد و گفت: ما بانکهای اطلاعاتی داریم ولی آیا اینها در دسترس عموم و جامعه علمی کشور هستند آیا ما به سمت مرد سالاری دانش پیش رفته‌ایم یا خیر، آیا ما بانکهای مرجع آزمایشگاهی، بانک مرجع پتروگرافی، متالوگرافی، بانکهای زیستی داریم؟ خیر.
اینها موضوعات جدی هستند که باید در دستور کار قرار دهیم و اگر این ارکان، این فنداسیون و بستر محکم شکل نگیرد ما نمی‌توانیم آینده علمی را برای باستان‌شناسی کشور ترسیم کنیم.
رییس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با اشاره به موضوع شبکه‌سازی علمی داخلی و بین‌المللی گفت: تا چه اندازه به این سمت حرکت کرده‌ایم آیا محافلی در دانشگاه‌ها داشته‌ایم که بتوانیم به اندیشه و جهان‌بینی انسانی، مکاتب و تحلیل‌های نظری در این حوزه بپردازیم؟ خیر. دانشگاه‌های نسل چهارم و پنجم بحث اقتصاد دانش را بیان می‌کنند، آیا ما امروز به اقتصاد باستان‌شناسی می‌توانیم بی‌اندیشیم.
ده‌پهلوان افزود: اینها عناوینی است که باید به آنها فکر کنیم و اگر بسترهایش را نداریم باید آستین‌ها را همین جا بالا بزنیم و مهندس ضرغامی نیز حتماً به ما کمک می‌کنند که در این راه گام برداریم و امیدوارم در پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری بتوانیم بستر خوبی را برای انجام پژوهش‌های خوب و عالمانه باستان‌شناسی و تبادل نظرات علمی که در این حوزه وجود دارد فراهم کنیم.
نظر شما