سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - یوسف ملایی: «شطرنجی‌ها» یا «آتشین»، القاب تیم ملی فوتبال کرواسی است که در جام جهانی فوتبال ۱۹۹۸ به مقام سومی دست یافت و در جام جهانی فوتبال ۲۰۱۸ به نایب قهرمانی رسید. کرواسی در جام جهانی ۲۰۲۲ در دیدار رده بندی ۲ بر یک مراکش را شکست داد و سوم شد. همچنین کرواسی در فینال لیگ ملت های اروپا مقابل اسپانیا در ضربات پنالتی شکست خورد و نایب قهرمان شد.

اما شاگردان زلاتکو دالیچ در جام ملت‌های اروپا ۲۰۲۴ با شکست ۳ بر صفر در برابر اسپانیا، تساوی ۲ بر ۲ مقابل آلبانی و تساوی ۱ بر ۱ در مصاف با ایتالیا با بدشانسی در گروه دوم و گروه مرگ با ۲ امتیاز از صعود به دور بعد بازماندند.

لوکا مودریچ کاپیتان و رکوردار بیشترین بازی ملی کرواسی با بیش از ۱۷۰ بازی با از دست دادن پنالتی مقابل لاجوردی پوشان ایتالیا یکی از بدشانس ترین بازیکنان این جام بود. شاید ارتباط کروات‌ها با کتاب و ادبیات در سایر حوزه‌های زندگی‌شان از جمله فوتبال نیز بی تاثیر نباشد.

نتایج جالب تحقیقات کتاب محور در کرواسی

نتایج تحقیقاتی که حدود ۶ سال پیش در زاگرب انجام گرفته نشان می‌دهد که ۷۰ درصد مردم کرواسی علاقه‌ای به مطالعه کتاب ندارند. همچنین بیش از نیمی از جمعیت کتابخوان این کشور در طول سال تنها یک کتاب می‌خوانند و آثار نویسندگان خارجی در این کشور از محبوبیت بیشتر برخوردار است.

افراد کتابخوان در این کشور به طور متوسط چهار کتاب در سال می‌خوانند. این افراد که جزء قشر تحصیل‌کرده هستند؛ عمدتاً زن بوده و زیر ۲۴ سال سن دارند.

«در سرزمین مردمان نجیب» در کرواسی منتشر شد

موزیسین، کوهنورد و موتورسوار کروات در سفری به کشورمان، دور ایران را با موتور می‌گردد و سفرنامه‌اش را می‌نویسد و در پایان نام «در سرزمین مردمان نجیب» را روی کتاب می‌گذارد. این کتاب سفرنامه هروُیه روپچیچ جهان‌گرد اهل کرواسی و نتیجه دو ماه ایران‌گردی او با موتورسیکلت در سراسر ایران است.

این کتاب به واسطه شهرت نویسنده‌اش در زمینه موسیقی چند ماه در صدر پرفروش‌های کرواسی بوده و در نظر مردم بالکان نشسته است و به زبان فارسی نیز ترجمه شده است.

کتاب «در سرزمین مردمان نجیب» در فهرست سه کتاب پر فروش کتابفروشی آنلاین کرواسی (Vbz.hr) قرار گرفت.

«جاده‌های پارس» سفرنامه مصور گردشگر کروات

کتاب «جاده‌های پارس» نوشته «یاسمینا مِهیچ» که به معرفی کشورمان اختصاص دارد، سال ۱۴۰۱ در بازار کتاب کرواسی توزیع شد.

یاسمینا مهیچ مشاهداتش در شهرهای مختلف ایران مانند شیراز، اصفهان، یزد و… را همراه با روایت‌های خود از تاریخ، فلسفه و ادبیات کشورمان، از جمله با تاثیرپذیری از شعرای بزرگی مانند حافظ، سعدی، خیام و… در قالب سفرنامه‌ای مصور به نظم در آورده است.

«بچه‌های ایران» در کرواسی

نویسنده اهل کشور کرواسی با نگارش کتاب «بچه‌های ایران» در سال ۱۴۰۱ به زبان کرواتی، کودکان ایرانی را به کودکان کشورش معرفی کرد.

ایوان جُگیچ راهنمای تورهای مسافرتی، نویسنده و عکاس اهل کشور کرواسی که ۷ سال است در ایران زندگی می کند هدف از نگارش کتاب «بچه‌های ایران» را اینگونه بیان کرده است: بچه‌ها در همه جای دنیا مثل هم هستند اما من تصمیم گرفتم کودکان ایرانی را به کودکان کشورم معرفی کنم تا بچه های کروات علاوه بر دیدن تصاویری از کویر که برایشان جالب است، با کودکان ایرانی آشنا شوند.

جُگیچ در باره کتابش که برای کودکان ۵ تا ۱۰ ساله نوشته گفت: قهرمان داستان دختر بچه‌ای به نام زهرا از روستای شهداد کرمان است که او را از زمانی که بچه بود می‌شناسم. او اضافه کرد: کتابم را از زبان زهرا نوشتم که دوستان زیادی در روستای شهداد و دیگر شهرهای ایران دارد، در این کتاب علاوه بر اینکه زهرا دوستانش را معرفی می‌کند، آنها نیز دوستانشان را به زهرا معرفی می کنند و به روستای شهداد می‌آیند.

وی همچنین گفته است: اگرچه بچه ها در همه جای دنیا بسیار به هم شبیه اند اما بچه های ایرانی از همان سنین کم شبیه بزرگترها و بسیار خون گرم و مهمان نوازند و وقتی من با همراهانم به خیابان یا روستا می رویم، کودکان کوچک ایرانی بسیار کنجکاو می شوند، جلو می آیند و سلام می کنند.

«ایران اکنون» کتاب سال کرواسی

کتاب دیگر ایوان جگیچ که به عنوان کتاب سال و سفرنامه برترِ فستیوال گردشکری ۲۰۲۱ کرواسی انتخاب و معرفی شد کتاب «ایران اکنون» درباره جهان گردی و ایران شناسی است.

این کتاب که در کرواسی چاپ شده و مورد استقبال مخاطبان و بازار کتاب این کشور قرار گرفته، جایزه موسوم به «دیانا کلاریچ» را به خود اختصاص داد.

او در باره کتاب اولش می‌گوید: کتاب «ایران اکنون» را برای بزرگترها و در باره تجربه زندگی در ایران نوشتم و در واقع سفرنامه‌ای است که مناطق مختلف ایران را معرفی و از تجربیات خود در ایران نوشته ام.

در این کتاب در مورد اختلاف فرهنگی، جغرافیا و تاریخ و اتفاقاتی که در ایران برایم افتاده نوشته ام و در خصوص اختلاف فرهنگی در کتاب ایران اکنون، یک فصل کامل در باره تعارفات ایرانیان نوشتم که خوانندگان کتابم در کرواسی خیلی استقبال کردند و خوششان آمد.

کرواسی در کتاب «کرواسی»

«کرواسی» عنوان کتابی است از مجموعه «جهان ما» که به قلم الهام بازدار برای شناخت و آشنایی با سرزمین و مردم کرواسی به رشته تحریر درآمده است.
کرواسی با نام رسمی جمهوری کرواسی، کشور تازه استقلال یافته است که در ساحل شرقی دریای آدریاتیک، دامنه‌های کوه‌های آلپ و سواحل رودخانه دانوب قرار دارد از کشورهای اروپای شرقی است که از درون کشور یوگسلاوی سابق سر بر آورده و با موقعیت طبیعی و رودخانه‌ها، جنگل‌ها، دریاچه و مناطق کوهستانی توجه گردشگران سراسر دنیا را به خود جلب کرده است. «زاگرب»، پایتخت و بزرگ‌ترین شهر کرواسی است. جمعیت کرواسی ۴ میلیون و ۷۶ هزار نفر است که اغلب آن‌ها «کروات» هستند. مذهب رایج این کشور مسیحیت کاتولیک است و زبان رسمی آن زبان «کرواتی» نام دارد. واحد پول این کشور «کونا» نام دارد.

در این کتاب با موقعیت جغرافیایی، سیاسی، تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، نظامی، و روابط بین‌الملل کشور «جمهوری کرواسی» آشنا می‌شوید.

کتابخانه ملی کرواسی

کتابخانه ملی کرواسی در شهر زاگرب واقع شده‌است. این کتابخانه در سال ۱۶۰۷ تشکیل شده و حدود ۳ میلیون سند و کتاب در خود جای داده‌است.

کتابخانه دانشگاهی براتیسلاوا، قدیمی‌ترین و دومین کتابخانه مهم این کشور بعد از کتابخانه ملی که در شهر مارتین واقع است.

مجموعه نسخ خطی فارسی در کرواسی میراث مستند جهانی یونسکو

مجموعه نسخ خطی دوره اسلامی‌باشاگیچ که در کتابخانه دانشگاهی براتیسلاوا در اسلواکی نگهداری می‌شود، شامل حدود ۵۶۰ نسخه کتاب به زبان‌های فارسی، عربی و ترکی است که ۲۸۴ جلد نسخه خطی مربوط به قرون ۱۲ الی ۱۹ میلادی و ۳۶۵ جلد نسخه چاپی مربوط به دو قرن گذشته را در شامل می‌شود.

نسخه‌های فارسی این مجموعه کتاب‌هایی از حدود ۵۰۰ سال قبل تا دوره قاجار را شامل می‌شود و در بین آنها کتاب‌های نفیسی همچون شاهنامه فردوسی، دیوان حافظ، رباعیات خیام، مثنوی مولوی، بوستان و گلستان سعدی، منطق الطیر عطار، بهارستان جامی و خمسه نظامی دیده می‌شود.

این مجموعه در اختیار «صفوت بیگ باشاگیچ» (۱۹۳۴-۱۸۷۰)، دولتمرد، شاعر، مترجم، شرق شناس و ایرانشناس بوسنیایی بوده است که در سال ۱۹۲۴ آن را فروخت و از آن زمان این مجموعه در براتیسلاوا نگهداری می‌شود.

در سال ۱۹۹۷ این مجموعه در فهرست میراث مستند جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

نویسندگان و شعرای کرواسی

کرواسی، برنده نوبل ادبیات ندارد. اما ایوو آندریچ، ایوانا برلیچ ماژورانیچ، اسلاونکا دراکولیچ، دوبراوکا اوگرشیچ، آنته کوواچیچ، ماریا یوریچ زاکورکا، میروسلاو کرلژا، میلینکو یرگوویچ، ایوان گوندولیچ، فرانچسکو پاتریتسی، راجر جوزف بوسکویچ، آلبرت گولدشتاین و مارکو مارولیچ جزو نویسندگان و شاعران مطرح کروات هستند.

مشهورترین شاعر باروک کروات

ایوان (دژیو فرانف) گوندولیچ (زادهٔ ۹ ژانویه ۱۵۸۹ - درگذشتهٔ ۸ دسامبر ۱۶۳۸) مشهورترین شاعر باروک کروات از جمهوری راگوسا (دوبرونیک کنونی) است.

آثار او شامل مشخصه‌های مرکزی کاتولیک رومی ضد اصلاحاتی است: یعنی شور مذهبی، تأکید بر «گذرا بودن جهان» و شدت و حدت در مخالفت با «کفار».

از آثار معروف او می‌توان به شعر حماسی عثمان، نمایش‌نامه دوبراوکا و شعر مذهبی اشک‌های فرزند ولخرج اشاره کرد. آثار گوندولیچ از اصلی‌ترین نمونه‌های غنای فرمی باروک هستند.

فیزیک‌دان، ستاره‌شناس، ریاضی‌دان، فیلسوف و شاعر

راجر جوزف بوسکویچ یا راجر بوشکویچ (زاده ۱۸ مه ۱۷۱۱ – درگذشته ۱۳ فوریه ۱۷۸۷) یک فیزیک‌دان، ستاره‌شناس، ریاضی‌دان، فیلسوف، دیپلمات (فرد)، شاعر، الهیات دان، از یسوعی‌ها و کشیش و یک علامه از شهر دوبروونیک در جمهوری راگوسا (کرواسی امروز) بود. وی در ایتالیا و فرانسه به زندگی و فراگیری دانش پرداخت.

پدر ادبیات کرواتی

مارکو مارولیچ (۱۸ اوت ۱۴۵۰ – ۵ ژانویهٔ ۱۵۲۴) شاعر، وکیل، قاضی و انسان‌گرای رنسانس کروات بود که اصطلاح «روان‌شناسی» را ابداع نمود. او شاعر ملی کرواسی است.

مارولیچ را «تاج قرون وسطی کرواسی»، «پدر رنسانس کرواسی» و «پدر ادبیات کرواتی» خوانده‌اند.

نویسنده پر آوازه کروات

میلیِنکو یِرگوویچ (زاده ۲۸ می ۱۹۶۶ در سارایوو، بوسنی هرزگووین) نویسنده و خبرنگار اهل بوسنی است.

او نویسندهٔ پرکار و پرآوازه‌ای در جمهوری‌های نوبنیاد بالکان است. برخی کارشناسان او را با نویسنده برنده جایزه نوبل ادبیات ایوو آندریچ (۱۹۷۵–۱۸۹۲) مقایسه می‌کنند. تاکنون بیش از بیست اثر از میلیِنکو یِرگوویچ به چاپ رسیده‌است.

کتاب «مارلبوروی سارایوویی» نخستین اثر وی است که در سال ۱۹۹۴ به چاپ رسید. این کتاب با موفقیت جهانی روبرو شد و افزون بر ترجمه به بیش از بیست زبان دو جایزه جهانی را نیز از آن خود کرد.

همین کتاب تحت نام «سارایوو و یک چاه آب» توسط ابتهاج نوایی از زبان کرواتی به فارسی برگردانده شده‌است.

این کتاب با داستان‌های به ظاهر ساده ولی پُر از استعاره‌های بسیار ژرف، از سرگذشت غمناک ولی جذاب سارایوو در زمان جنگ حکایت دارد.