به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، پنجمین روز هفته نکوداشت علوم و فناوری چاپ با برگزاری دو سمینار با عنوان «توسعه نیروی انسانی و آموزش، کارآفرینی، تجاری و برندسازی محصولات صادراتی» و «توسعه پایدار، محیط‌زیست و مسئولیت‌های اجتماعی» در محل دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد.

در نشست «توسعه پایدار، محیط‌زیست و مسئولیت‌های اجتماعی»، زهرا حسین‌نژاد، عضو هیئت علمی دانشگاه علم و فرهنگ جهاد دانشگاهی با تاکید بر موضوع توسعه پایدار و توجه به محیط زیست اظهار کرد: بحران‌های محیط زیست امروز تبدیل به چالشی بین‌المللی شده‌اند و در سطوح مختلف جامعه نیز خود را نشان می‌دهند.

وی افزود: از انقلاب صنعتی به بعد همه چیز در جهان متحول شد و یکی از پیامدهای اصلی انقلاب صنعتی لزوم توجه به توسعه پایدار و محیط‌زیست بوده است‌. موضوع توسعه پایدار انسان را به سمت حل مسئله و تولید راه‌حل برای آن سوق می‌دهد. بسیاری از کشورها امروزه قوانین مختلفی در زمینه محیط زیست صادر می‌کنند و بیانیه‌های گوناگونی در این حوزه منتشر می‌شود.

نایب‌رئیس هیئت‌مدیره انجمن علمی و فناوری چاپ ایران با بیان اینکه توسعه پایدار به‌طور کلی در چهار بعد اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و زیست محیطی تعریف می‌شود، ادامه داد: چالش‌های زیادی در مسیر رسیدن به توسعه پایدار وجود دارد و باید به‌طور کاربردی به آن پرداخت، به همین دلیل نمی‌توان با بحث‌های ظاهری این چالش‌ها را از میان برد.

به‌گفته حسین‌نژاد، مهمترین چالش رسیدن به توسعه پایدار در جهان امروز حفاظت از محیط‌زیست است که مستلزم آموزش عمومی و افزایش سطح آگاهی مردم است. خوشبختانه در سال‌های اخیر در کتاب‌های درسی نیز توجه ویژه‌ای به این موضوع شده است. ذهن کودک باید از سنین پایین برای این موضوع آماده شود که محیط‌زیست در خطر است و باید از آن محافظت شود.

وی با اشاره به ارتباط صنعت چاپ با توسعه پایدار و محیط زیست گفت: صنعت چاپ سال‌هاست که با محیط‌زیست ارتباط دارد و چالش‌های زیادی نیز در این زمینه وجود دارد. صنعت چاپ صنعتی ارزش‌آفرین است و نیاز صنایع گوناگونی را برطرف می‌کند. این صنعت نقشی محوری در زنجیره تولید ارزش دارد و همچنین در ورود محصولات جدید به بازار نقش‌آفرین است؛ همچنین در کنار اینها صنعت چاپ در تولید محصولات فرهنگی تاثیر ویژه‌ای دارد.

حسین‌نژاد همچنین با اشاره به اهمیت معیارهای زیست محیطی در صنعت چاپ گفت: وقتی از صنعت چاپ صحبت می‌شود، تصاویری از ضایعات کاغذ، افزایش انرژی و تولید گازهای آلاینده و سمی به ذهن می‌آید. خوشبختانه امروزه واقعیت صنعت چاپ نسبت به این کلیشه متفاوت است و ارتباط خوبی که میان صنعت چاپ و محیط‌زیست به وجود آمده است سبب شده تا با استفاده از فناوی‌های پیشرفته میزان محصولات آلاینده و ضایعات کاهش پیدا کند.

وی با تاکید بر مسئولیت و وظایف اجتماعی در صنعت چاپ اظهار کرد: مسئولیت اجتماعی در هر زمینه‌ای وجود دارد و صنعت چاپ نیز از این قاعده مستثنی نیست. المان‌های توسعه پایدار و به ویژه مواردی مانند کنترل نیروی انسانی بخشی از مسئولیت اجتماعی در صنعت چاپ محسوب می‌شوند. مسئولیت اجتماعی در صنعت چاپ یکی از محورهای کلیدی توسعه پایدار است و همچنین به ایجاد فرهنگ حفاظت از محیط زیست کمک می‌کند. با غلبه بر چالش‌های زیست محیطی می‌توان بخش عمده‌ای از چالش‌های توسعه پایدار را برطرف کرد و یک گام به رسیدن به این هدف نزدیک‌تر شد.

توجه به بازیافت و استفاده از مواد اولیه باکیفیت

در بخش دیگر این نشست، پروانه قاسمیان، مدیر گروه طراحی پارچه و لباس دانشگاه علم و فرهنگ با اشاره به اقدامات مخرب بشر در محیط‌زیست طی قرن بیست و بیست و یکم گفت: توسعه پایدار ارتبط نزدیکی با صنعت چاپ دارد، اهداف توسعه پایدار ۱۷ هدف هستند که پنج هدف آن کاملاً با صنعت چاپ مرتبط است. این ۱۷ هدف در دنیا توسط ۱۷۹ کشور امضا شده است که به سند ۲۰۳۰ معروف است.

وی با اشاره به نخستین هدف مرتبط با صنعت چاپ گفت: نخستین هدف پایان دادن به فقر است. اگر متکی به صنعت مد و لباس خود یا صنعت چاپ در کشورمان باشیم می‌توانیم به از بین رفتن فقر نزدیک شویم‌. دومین هدف، برابری جنسیتی است؛ سومین هدف، مصرف و تولید مسئولانه است. باید از مواد اولیه‌ای استفاده کنیم که در جریان بازیافت دوباره به فرآیند تواید باز گردند.

قاسمایان تاکید کرد: متاسفانه بسیاری از کارخانجات نساجی و صنایع مختلف ضایعات و آب آلوده خود را وارد محیط‌زیست می‌کنند و این سبب تخریب محیط زیست و نابودی گیاهان و جانوران می‌شود. برای حل این مشکل باید ضایعات صنایع به خصوص ضایعات صنعت چاپ مدیریت شوند و مواد اولیه باکیفیت‌تر باشند.

وی با بیان اینکه اگر برندها برای تولید محصولات خود روی صنعت ۲۰۳۰ تمرکز نکنند، ممکن است دیگر نتوانند محصول تولید کنند، گفت: می‌توان در آماری به این نکته اشاره کرده که ۹۶ درصد رنگرزی وابسته به رنگ‌های مخرب برای محیط‌زیست است. در سمت مقابل رنگرزی طبیعی و سنتی، برای کسی مضر نیست و بشر نیز پس از سال‌ها این موضوع را متوجه شده است.

قاسمیان گفت: در نهایت ورود به بازارهای جهانی نیازمند ورود به زمینه استانداردهای زیست محیطی است، حتی برندهای معروف و شناخته شده جهان نیز بر این موضوع تاکید دارند.

توسعه پایدار در صنعت چاپ

محمد بیطرفان، رئیس انجمن علمی فناوری چاپ در این نشست با اشاره به اینکه سرمایه اصلی انجمن علمی فناوری چاپ ایران هم‌افزایی با بخش‌های دولتی و خصوصی است، گفت: انجمن علمی و فناوری چاپ ایران ۱۰ سال است که هفته نکوداشت هفته علوم و فناوری چاپ ایران را برگزار می‌کند. تلاش این بوده تا در این سال‌ها، زنجیره خوبی از مقطع هنرستان تا دانشگاه و از تولید تا تامین شکل بدهیم و هم‌افزایی خوبی داشته باشیم.

وی با اشاره به موضوع توسعه پایدار در صنعت چاپ ادامه داد: توسعه پایدار موضوعی است که در همه نقاط دنیا مورد توجه قرار گرفته و صنعت چاپ هم که درگذشته جزو صنایع آلاینده دنیا بود، براساس اهداف توسعه پایدار تاثیرات منفی کمتری در سال‌های اخیر روی محیط زیست دارد. به هر صورت چاپ صنعتی است که در همه ابعاد زندگی انسان تاثیرگذار است اما باید اصلاحاتی در آن اتفاق بیفتد تا آسیب کمتری به محیط زیست وارد شود. خود و بقیه تبدیل به انسان‌هایی مسئولیت‌پذیر و حمایتگر برای جامعه و محیط زیست شویم.

بیطرفان با تاکید بر جایگاه صنعت چاپ در اقتصاد و علم ایران و جهان افزود: صنعت چاپ سومین صنعت هایتک دنیاست. تلاش‌های زیادی برای تربیت نیروی انسانی انجام شده اما هنوز کار زیادی باقی مانده است. انجمن چاپ نیز آمادگی کامل خود را برای آموزش دانشجویان و تربیت نیروی ماهر اعلام می‌کند؛ همچنین می‌توان این نوید را به دانشجویان چاپ و گرافیک داد که صنعت چاپ صنعتی بسیار درآمدزاست و از نظر گردش مالی در رده چهارم کشور است.

بیطرفان با اشاره به اهمیت توجه به استانداردهای زیست‌محیطی برای فراهم شدن زمینه صادرات گفت: اگر تا سال ۲۰۳۰ نتوانیم تولیدات خود را با محیط زیست همراه کنیم، ورود به صادرات و بازارهای بین‌المللی امکان‌پذیر نخواهد بود؛ بنابراین لازم است، صنعت چاپ بتواند مشکلات زیست محیطی این صنعت در کشور را حل کند.

ما در نقطه بازاریابی هستیم

در ادامه این نشست امیر شهابیان، متخصص برندینگ با اشاره به جایگاه صنعت چاپ در آن گفت: در فرآیند برندسازی، کشف و شهود اتفاق می‌افتد. با وجود اینکه دنیا در دهه ۶۰ به عصر بازاریابی رسیده است، اکنون در آن نقطه قرار داریم‌.

وی ادامه داد: در برندینگ، ساختن انتخاب‌های اول در ذهن مشتری یا مخاطب، اهمیت زیادی دارد. از گذشته نیز ساخت مُهر توسط پادشاهان یا فرمانروایان به‌گونه‌ای نشانه برندسازی بوده است. حتی در ادبیات کلاسیک ایران نیز به این موضوع اشاره شده است. در موضوع برندینگ مهمترین مولفه هویت‌سازی و ایجاد هویت است.

شهابیان با اشاره به تاثیر برندینگ روی ایجاد مزیت رقابتی حتی برای کشورها گفت: برای مثال وقتی می‌خواهیم از هویتی دوستانه در منطقه صحبت کنیم به سراغ کشور عمان میرویم. ما باید قبل از اینکه تصویری در ذهن مخاطبان شکل بگیرد، هویت خود را ایجاد و در ذهن مخاطب ثبت کنیم. ما اگر بتوانیم هویت سازی درستی انجام دهیم، می‌توانیم به وحدت ملی خود نیز کمک کنیم. همچنین هویت سازی میتواند منجر به پیشرفت اقتصادی شود، کشور چین به عنوان یک مثال، توانست از کپی کاری به برندسازی و داشتن تکنولوژی منحصر به فرد برسد.

وی با اشاره به فرصت‌هایی که صنعت چاپ برای انتقال نمادهای هویت ملی برای ما فراهم می‌کند گفت: صادرات محصولات چاپی می‌تواند مبتنی بر دانش و تخصص و یا هویت ملی و فرهنگ تصویری ایران باشد. ما اگر بتوانیم در بازار چاپ بین‌المللی حضور پیدا کنیم، امکان انتقال هویت و نشانه‌های تصویری که تداعی کننده ایران هستند نیز به وجود خواهد آمد.

وی درباره فرصت‌های بکر موجود در زمینه بسته‌بندی گفت: بسته‌بندی، اقیانوسی عظیم برای برندسازی ایران در عرصه بین‌المللی است‌. همچنین برندسازی محصولات به واسطه چاپ امکان دیگری است که در کشور ما فراهم است. این موضوع میتواند در سطوح مختلف رخ دهد. یکی از این سطوح تولید محصول لوکس و لاکچری است‌. این امکان در ایران فراهم است و مشتریان خود را در ایران نیز دارد. همچنین وجود امکان چاپ بدون ضربه به محیط زیست، از دیگر سطوحی است که میتوان روی آن تمرکز کرد.

شهابیان با تاکید بر کارکرد و کاربرد بسیار موثر بسته‌بندی برای عرضه محصولات فرهنگی در سطح بین‌المللی اظهار کرد: بسته‌بندی، فروشنده ای خاموش است. بسته بندی می‌تواند فضایی جذاب برای صادرات، دیپلماسی، بازاریابی و … فراهم و ایجاد کند. بسته‌بندی می‌تواند بهانه‌ای ایجاد کند تا ما در همه محصولات خود نماد فرهنگی خود را قرار دهیم و به عنوان سفیر فرهنگی به کشورهای دیگر بفرستیم.

به گفته وی، محصولات ما می‌توانند با المان‌های مذهبی و ملی و نشانه‌های تصویری ایران که در چندهزار سال اخیر وجود داشته‌اند به کشور های دیگر ارسال شوند. صنعت چاپ می‌تواند این محصولات فرهنگی را به شکلی منتقل کند که تصویر درستی در دنیا از ما ایجاد کند، تصویری که هم اکنون به شمل غلطی در دنیا از ما ثبت شده است.

وی با اشاره به تاثیر هوش مصنوعی در زندگی انسان در سالهای گذشته و ارتباط آن با صنعت چاپ با ایجاد تصویری براساس داده‌های موجود گفت: هوش مصنوعی می‌تواند با اطلاعات موجود، تصویری از فرهنگ را بازتولید کند. باید این موضوع را مدنظر قرار دهیم که در محصولات خود از نمادهای ملی و فرهنگی خود استفاده کنیم تا بتوانیم در آینده نیز تصویر درستی از هوش مصنوعی دریافت کنیم و شاهد بازتولید قاب درستی از ایران باشیم.

اهمیت تربیت نیروی انسانی به عنوان اساس توسعه کشور

در ادامه این نشست احمد فروزیده، استاد چاپ و فعال این حوزه با اشاره به فرآیند آموزش و توسعه منابع انسانی در صنعت چاپ گفت: برای رسیدن به هر هدفی، باید برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری انجام داد. این کار یک هزینه نیست، بلکه ایجاد فرصت و سرمایه برای آینده است. منابع انسانی سرمایه هستند.

وی افزود: نیروی انسانی شامل همه افرادی است که در یک مجموعه در حال فعالیت هستند. منابع انسانی به منابع و عواملی برای بهره‌برداری از نیروی انسانی و بهینه‌سازی آن گفته می‌شود. همچنین سرمایه انسانی فاکتوری است که امکان رقابت و مزیت رقابتی با دیگران را فراهم می‌کند. طبق گزارش سازمان ملل، سوئیس در این زمینه در رده اول است و ایران نیز نسبت به گذشته پیشرفت داشته است.

فروزیده با بیان اینکه کارایی و اثربخشی اگر باهم همراه شوند سبب ایجاد بهره‌وری می‌شوند، گفت: باید دانست که آموزش به خودی خود کافی نیست و باید در کنار آن توسعه نیز وجود داشته باشد. با آموزش می‌توان کارکنانی که دارای قابلیت‌های خوب هستند را پیدا و احصاء کرد. آموزش عدالت اجتماعی را برقرار می‌کند و فرآیند توسعه روی افرادی انجام خواهد شد که در این شرایط مزیت‌های بیشتری دارند و کارآمدتر هستند. این فرآیند سبب پرورش نیروی انسانی، منابع انسانی و سرمایه انسانی کارآمد می‌شود.

در پایان این سمینار نیز از فعالان و پیشکسوتان این حوزه با حضور جمعی از دانشجویان دانشگاه علم و فرهنگ تقدیر و تشکر به عمل آمد.