به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، چهل‌ویکمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران با بخش ویژه «کتاب و سینما» به تلاقی ادبیات و سینما پرداخته و ۲۷ فیلم کوتاه را که از داستان‌های ایرانی و خارجی اقتباس شده‌اند، به نمایش گذاشته است. این آثار نه تنها نمایانگر تنوع و غنای ادبیات معاصر ایران و جهان هستند، بلکه فرصتی استثنایی برای بررسی شیوه‌های اقتباس و تاثیر آن‌ها بر تجربه سینمایی مخاطب فراهم می‌آورند. اقتباس از ادبیات به سینما، به خودی خود یک هنر است. کارگردانان و نویسندگان باید ضمن حفظ روح اصلی اثر، آن را به زبانی بصری و جذاب تبدیل کنند. به‌عنوان مثال، فیلم «آخرین سواری» به کارگردانی محمدامین قربان‌زاده، که برگرفته از مجموعه داستان «میدان ونک، یازده و پنج دقیقه» نوشته سیامک گلشیری است، می‌تواند ما را به درون جهان انسانی عمیق و پیچیده گلشیری ببرد. گلشیری با نثر دقیق و توصیف‌های زنده، به ما شخصیتی می‌دهد که دنیای پیرامونش را با حساسیت و درک عمیق تجربه می‌کند. در اینجا، کارگردان باید بتواند این حس را از طریق تصویر، صدا و ریتم در فیلم منتقل کند. «پای پرواز» و «پاییز آمد»، که به ترتیب از آثار سعید علامیان و گلستان جعفریان اقتباس شده‌اند، مثال‌های دیگری از این فرآیند هستند. این فیلم‌ها می‌توانند به تصویر کشیدن دنیای درونی شخصیت‌ها و تغییرات محیطی بپردازند. در اینجا، سینما به ابزاری تبدیل می‌شود که قادر است احساسات عمیق انسانی را به تصویر بکشد و در عین حال می‌تواند از زوایای مختلف به بررسی موضوعاتی مانند تغییر، از دست دادن و امید بپردازد. فضای احساسی این داستان‌ها با استفاده از تکنیک‌های بصری، نظیر نورپردازی و آهنگسازی، قابل تعمیق است.

یکی از جنبه‌های مهم اقتباس، وفاداری به متن اصلی و در عین حال توانایی نوآوری در روایت است. در «شازده کوچولو» به کارگردانی عمار خطی، اصل داستان با مفاهیم عمیق فلسفی و انسانی گره‌خورده است. اقتباس از چنین داستانی می‌تواند بر مبنای ظرافت‌های شخصیت‌پردازی و درک عمیق از موضوعات انسانی باشد. این فیلم می‌تواند از ویژگی‌های بصری سینما بهره‌برداری کند تا به مخاطب یادآوری کند که مسائل انسانی همچنان در دنیای مدرن مورد توجه قرار دارند. از سوی دیگر، فیلم‌های اقتباسی از داستان‌های واقعی، نظیر «سر»، «هشت تیر» و «سرباز»، به سینما اجازه می‌دهند که به مسائل اجتماعی و تاریخی نزدیک‌تر شود. این نوع روایت‌ها، بر پایه واقعیت‌های عینی و ملموس ساخته می‌شوند و می‌توانند بیننده را به چالش بکشند تا درباره حقایق اجتماعی فکر کند. این آثار با توجه به سوژه‌های خود، می‌توانند به مستندنگاری و بیان صدای نادیده‌ها تبدیل شوند و از این طریق به بررسی وقایع تاریخی و اجتماعی پرداخته و احساس همدردی مخاطب را برانگیزند.

در این میان، اقتباس از ادبیات کلاسیک و مدرن خارجی نیز نقش مهمی در جشنواره امسال دارد. فیلم «خپره» به کارگردانی مجتبی کشاورزی، برگرفته از «مسخ» فرانتس کافکا، به بررسی هویت انسانی و تجربیات فردی می‌پردازد. کافکا در این اثر خود به صورت غیرمستقیم مسائل جامعه مدرن و بحران هویت را تحلیل می‌کند. کارگردان این فیلم باید بتواند به شیوه‌ای تصویری، عواطف و تناقضات شخصیت اصلی را به نمایش بگذارد تا پیام عمیق کافکا به مخاطب منتقل شود. فیلم «گدار»، مستند اقتباسی از کتاب «ماهی سیاه کوچولو» نوشته صمد بهرنگی، می‌تواند پل ارتباطی بین ادبیات و سینما باشد. بهرنگی با داستان‌هایش به بیان مشکلات اجتماعی و مسائل فرهنگی پرداخته است. در این مستند، کارگردان می‌تواند از تصاویری مستند و روایت‌های شخصی برای به تصویر کشیدن دغدغه‌های اجتماعی استفاده کند و بدین ترتیب یادآور مضامین اصلی داستان‌های بهرنگی باشد. نکته جالب توجه این است که در این جشنواره، هنرمندان و فیلمسازان از قدرت سینما به عنوان یک ابزار بیانی استفاده کرده و آن را به شیوه‌های جدید و نوآورانه به کار می‌برند. این نوع خلاقیت در اقتباس‌ها می‌تواند تجربیات بصری منحصر به فردی برای مخاطب ایجاد کند و به او این امکان را دهد که در دنیای داستان غوطه‌ور شود.

در نهایت، جشنواره فیلم کوتاه تهران با معرفی این آثار، به ما یادآوری می‌کند که ادبیات و سینما دو رویکرد متفاوت برای روایت داستان‌ها هستند، اما این دو هنر می‌توانند به‌خوبی در هم تنیده شده و تجارب جدید و ارزشمندی را برای مخاطب خلق کنند. پیوند بین ادبیات و سینما، نه تنها در اقتباس‌ها بلکه در تأثیرگذاری آن‌ها بر یکدیگر و شکل‌دهی به زبان هنری غنی و تاثیرگذار مشاهده می‌شود. این هم‌افزایی می‌تواند به شکل‌گیری یک گفتمان فرهنگی عمیق کمک کند که مخاطب را به تفکر و تأمل درباره موضوعات اجتماعی، انسانی و فرهنگی ترغیب کند.