سرویس هنر خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): کتاب‌های هنری - متاورسی ترکیبی از خلاقیت و فناوری هستند که تجربه‌ای منحصربه‌فرد از مطالعه و تماشای هنر را ارائه می‌دهند. این کتاب‌ها با استفاده از واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) به یک انقلاب در دنیای هنر و نشر تبدیل شده‌اند.

فناوری‌های نوین، مرزهای تجربه انسانی را به چالش کشیده‌اند. یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این تغییرات، مفهوم متاورس است که بسیاری از صنایع را متحول کرده و اکنون به دنیای کتاب‌های هنری نیز وارد شده است. کتاب‌های هنری متاورسی مفهومی جدید در دنیای هنر و ادبیات هستند که نه‌تنها تجربه مطالعه، بلکه تجربه تماشای هنر را به شیوه‌ای تعاملی و چندحسی بازتعریف می‌کنند.

کتاب‌های هنری متاورسی چیست؟

کتاب‌های هنری متاورسی درواقع نسخه‌هایی دیجیتال هستند که با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته، فراتر از متن و تصویر معمولی حرکت می‌کنند. این کتاب‌ها از محیط‌های سه‌بعدی، صداهای تعاملی و حتی قابلیت تعامل در لحظه با دیگر کاربران بهره می‌برند. برخلاف کتاب‌های سنتی که تنها یک‌سویه اطلاعات را منتقل می‌کنند، کتاب‌های متاورسی تجربه‌ای دوطرفه و تعاملی را فراهم می‌آورند که در آن خواننده خود بخشی از داستان یا هنر است.

به‌طور مثال، خواننده‌ای که کتابی درباره هنر رنسانس می‌خواند، می‌تواند در متاورس وارد کارگاه مجازی لئوناردو داوینچی شود، ابزارهای او را بررسی کند و حتی در طراحی برخی آثار نقاشی کمک کند.

مثال‌هایی از کتاب‌های هنری متاورسی

۱. «درون کافه شبانه»:
پروژه «The Night Cafe» که از نقاشی مشهور ون گوگ الهام گرفته، نمونه‌ای از تلفیق هنر و فناوری است. کاربران می‌توانند با یک هدست واقعیت مجازی، وارد فضای کافه‌ای شوند که ون گوگ در اثر خود به تصویر کشیده است. این تجربه به کاربران امکان می‌دهد تا با عناصر موجود در اثر مانند میزها، صندلی‌ها و نورپردازی منحصربه‌فرد آن تعامل داشته باشند.

۲. «هنر موسیقایی» :
پروژه «The Artful Escape» که بیشتر به‌عنوان یک بازی هنری شناخته می‌شود، ترکیبی از موسیقی، هنر و داستان‌گویی است. این پروژه فضایی متاورسی ایجاد می‌کند که در آن کاربران در سفری موسیقایی و بصری، از میان دنیایی پر از نور، رنگ و صدا عبور می‌کنند.

۳. «آلیس در سرزمین عجایب» :
نسخه واقعیت افزوده این داستان مشهور، شخصیت‌ها و محیط داستان را از صفحات کتاب به دنیای واقعی می‌آورد. مخاطبان می‌توانند با استفاده از گوشی‌های هوشمند، خرگوش سفید داستان را ببینند که در اتاق آن‌ها در حال دویدن است یا وارد چای‌خوری عجیب کلاه‌دوز شوند.

۴. «داستان‌های تعاملی»:
در کتاب‌هایی مانند «Virtual Reality Storytelling»، مخاطبان نه‌تنها داستان را دنبال می‌کنند، بلکه در تصمیم‌گیری‌های داستان مشارکت دارند. این مشارکت، تجربه‌ای عمیق‌تر و شخصی‌تر را برای خواننده رقم می‌زند.

مزایای کتاب‌های هنری متاورسی

کتاب‌های هنری متاورسی می‌توانند فرصت‌های بی‌نظیری را برای یادگیری و تجربه هنر فراهم کنند. برخی از مهم‌ترین مزایای این کتاب‌ها عبارت‌اند از:

دسترسی بیشتر به هنر: این کتاب‌ها می‌توانند آثار هنری نایاب یا گران‌قیمت را برای عموم مردم در دسترس قرار دهند. به‌عنوان مثال، گالری‌های سه‌بعدی در متاورس می‌توانند آثار هنری را به شکلی تعاملی برای دانشجویان یا علاقه‌مندان به هنر بازسازی کنند.

تجربه چندحسی: ترکیب صدا، تصویر، حرکت و تعامل، تجربه‌ای عمیق‌تر از مطالعه و تماشای هنر را ارائه می‌دهد.

افزایش یادگیری: تحقیقات نشان داده است که تعامل فعال و تجربه‌های چندحسی می‌توانند یادگیری را مؤثرتر کنند. برای مثال، دانش‌آموزی که در محیط متاورسی درباره هنرهای اسلامی مطالعه می‌کند، می‌تواند وارد یک مسجد مجازی شود و معماری آن را از نزدیک بررسی کند.

چالش‌ها و محدودیت‌ها

هرچند این فناوری نویدبخش است، اما چالش‌هایی نیز دارد.

هزینه‌های بالا: تولید و استفاده از کتاب‌های متاورسی به تجهیزات پیشرفته مانند هدست‌های VR و AR نیاز دارد که ممکن است برای همه کاربران قابل‌دسترس نباشد.

نیاز به آموزش: بسیاری از کاربران هنوز با این فناوری‌ها آشنا نیستند یا استفاده از آن‌ها را پیچیده می‌دانند.

مسائل فنی و اخلاقی: از جمله حفظ حقوق هنرمندان، مسائل مربوط به حریم خصوصی کاربران و خطراتی که استفاده بیش‌ازحد از فناوری برای سلامت روان به همراه دارد.

آینده کتاب‌های هنری متاورسی

با توسعه روزافزون متاورس و فناوری‌های مرتبط، پیش‌بینی می‌شود که کتاب‌های هنری متاورسی بخشی جدایی‌ناپذیر از آینده هنر، آموزش و نشر شوند. این کتاب‌ها می‌توانند ابزارهای آموزشی قدرتمندی باشند که در مدارس، دانشگاه‌ها و حتی موزه‌ها مورد استفاده قرار گیرند.

برای مثال، موزه‌های مجازی می‌توانند با ارائه کتاب‌های هنری متاورسی، بازدیدکنندگان را به سفری تعاملی و غنی ببرند. همچنین، ناشران می‌توانند از این فناوری برای جذب نسل جوان که به فناوری‌های دیجیتال علاقه‌مند هستند، استفاده کنند.

در نهایت؛ کتاب‌های هنری متاورسی انقلابی در تجربه مطالعه و تماشای هنر ایجاد کرده‌اند. این کتاب‌ها با ترکیب هنر و فناوری، پلی میان دنیای سنتی و دیجیتال ایجاد می‌کنند و نشان می‌دهند که چگونه خلاقیت انسان می‌تواند فناوری را به خدمت بگیرد.

با وجود چالش‌ها، آینده کتاب‌های هنری متاورسی روشن به نظر می‌رسد و می‌توان انتظار داشت که این فناوری به‌زودی بخش مهمی از زندگی روزمره ما شود.