به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، چهارمین و آخرین نشست از سلسله نشست‌های «هفت شاعر، هفت کتاب برتر» دفتر شعر جوان عصر دوشنبه (25 آبان)، با حضور منتقدان و علاقه‌مندان حوزه شعر برگزار شد و به نقد و بررسی مجموعه شعرهای «دنیا چشم از ما برنمی‌دارد» سروده الهام اسلامی و «از پنجره‌های بی‌پرنده» سروده علیرضا بدیع اختصاص یافت.
 
در این نشست‌ها مجموعه شعرهای برگزیده هفت شاعر در سومین دوره جایزه کتاب سال دفتر شعر جوان (جایزه قیصر امین پور) معرفی و نقد و بررسی می‌شوند. مجموعه شعر «دنیا چشم از ما برنمی دارد» توسط حمیدرضا شکارسری و سینا علیمحمدی و مجموعه شعر «پنجره‌های بی‌پایان» توسط عبدالجبار کاکایی و آرش شفاعی نقد و بررسی شدند.

شکارسری در ابتدای سخنان خود به تشریح دو مبحث به عنوان مقدمه پرداخت و گفت:فرم را می‌توان مایه اساسی هر اثر هنری فرض و شعر را در ادبیات به سمت فرم هدایت کرد.  از مرحله‌ای به بعد در شعر به نظر می‌رسد نوعی تسلط فرم و تسلط تکنینک شروع به گسترش می‌کند. البته باید توجه داشت که اگر احساس کنیم پژوهش‌های فرمالیستی صرفا بر روی فرم تمرکز کرده‌ و کلیت اثر هنری را از دیگر عناصر هنری دور کرده‌اند، این نوع برداشت کاملا سطحی است.

شکارسری در میان سخنانش بر این مسئله تاکید داشت که لزوما شعر جوان به خاطر کمی سن و تجربه شاعر از معضلاتی که ادبیات معاصر ما با آن‌ها مواجه است، رنج نمی‌برد؛ چراکه امروزه گسترش رسانه‌ها و امکان دسترسی همگان به دانش فراهم شده و گروه گسترده‌ای را به یک اندازه از رشد و کمال رسانده است.

وی در ادامه با اشاره به مجموعه «دنیا چشم از ما بر نمی‌دارد» که نخستین مجموعه شعر الهام اسلامی است اظهار داشت: این مجموعه از درون مایه‌هایی چون زندگی، عشق، یاس و معضلات اجتماعی خالی نیست، اما مخاطب نوعی برخورد در سطح را با این درون مایه‌ها می‌بیند، بی آن‌که یک تحلیل فکری از چنین درون مایه‌هایی ارایه دهد. به بیان دیگر جای خالی اندیشه و تحلیل را در این مجموعه احساس می‌کینم.

این شاعر توضیح داد: سروده‌های این مجموعه معمولا بر اساس تکیه بر شگردهای شاعرانه و انواع و اقسام صور خیال در متن شعر سپید جای گرفته‌اند اما عمق اندیشه فکری در میان آن‌ها دیده نمی‌شود. 

شکارسری در تکمیل سخنانش به مجموعه شعر سید حسن حسینی اشاره کرد و گفت: این مجموعه به باور او بی آن‌که موضوعات سروده‌ها دینی باشد، مخاطب احساس می‌کند شاعر از دریچه آموزه‌های وحیانی و دینی به موضوع نگاه می‌کند. این همان اندیشه جاری در شعر حسینی است. همچنین نوعی زوال بر کل شعرهای فروغ فرخ‌زاد حاکم است که بنیان فکری او را نشان می‌دهد.

شکارسری یکی از علت‌های این امر را گسترش کارگاه‌ها و کلاس‌های آموزش تئوری شعر دانست که به باور او برخی را دچار این تصور می‌کند که می‌توانند با کمک چنین کلاس‌هایی شاعر شوند.

وی از نوعی حرکت رفت و برگشتی مداوم میان دو مشخصه مهم شعر امروز یعنی جزءنگری و عینی‌گرایی در برابر کلی‌گویی و ذهن‌گرایی به عنوان دیگر مشکل این مجموعه یاد کرد. همچنین شاعر را آگاه به ویژگی شعر امروز یعنی جزیی‌نگری و عینی‌گرایی دانست و معتقد بود شاعر نتوانسته خودش را از کلی‌گویی و ذهنی گرایی دورکند و نمونه بارز این امر ناتوانی او در عینیت بخشیدن به برخی از واژه‌ها است.

منتقد نشست با تاکید بر گسیختگی معنا و فقدان رابطه ساختاری در میان سطرهای این مجموعه شعر توضیح داد: این امر از معضلات مجموعه است. اما بهترین شعرهای این مجموعه سروده‌های کوتاه‌تر و گزیده‌‌تر هستند. البته نباید فراموش کرد که شاعر کشف‌های درخشانی را در برخی از سروده‌ها داشته است. در همين راستا به برخی از شعرهای بسیار کوتاه رسیده و از دریافت‌های شاعرانه‌اش استفاده کرده است. برخی از این شعرهای كوتاه موفق هستند و برخی دیگر به عنوان یک پیش شعر باقی مانده‌اند. شاعر می‌توانسته این مفاهیم را ادامه دهد. 

وی ادامه داد: شاید علت این امر همان فقدان اندیشه باشد. گاه به دریافت‌هاي بسیار ساده به عنوان شعر بسنده شده است. می‌توان گفت در این سروده‌ها شاعر هنوز به تفاوت میان شعر و فضای شاعرانه و یا حس شاعرانه آگاه نشده است.


علیمحمدی: شاعر موفقیتش را مدیون شعرهای منتشر نشده‌اش است 

در بخش ديگر این نشست، سينا عليمحمدي، منتقد، به بررسی مجموعه شعر «دنيا چشم از ما بر نمي‌‌دارد» پرداخت و نقد این کتاب را از طرح جلد آن آغاز كرد و گفت: زماني‌كه قرار است كتابي به عنوان كتاب سال شعر جوان انتخاب شود بايد تمامي عوامل مانند طرح جلد، نوع كاغذ، شمارگان و حتي نحوه توزيع را در نظر گرفت. طرح جلد اين كتاب پر از رنگ است اما به درون‌مايه كتاب هماهنگ نيست؛ چراكه فضاي داخلي كتاب كاملا خاكستري است. كتاب از سوي شاعر به همسرش تقديم شده و انتظار مي‌رود حجم بيشتر سروده‌ها عاشقانه باشد. همچنين حجم كتاب بسيار اندك است كه وسواس شاعر در انتخاب شعرها را نشان مي‌دهد.

عليمحمدي نيز با نظر شكارسري درباره سطحي بودن شعرها موافق بود و در توضيح اين امر اظهار داشت: مي‌توان نگاه ديگري به اين سروده‌ها داشت. شاعر نقش‌هاي مختلفي را در شعرهاي نسبتا كوتاهش ايفا كرده و اين امر باعث شده تا شعرهای نسبتا موفقي را از او ببينيم. اما گاهي از سوي شاعر پرسش‌هايي مطرح مي‌شود، بي‌آن‌كه پاسخ آن‌ها را مخاطب دريافت كند. اين امر مخاطب را از شعر دور مي‌كند.

وي معتقد بود سروده‌هاي اسلامي را بايد از نگاه جامع‌شناختي تحليل كرد و نگاه افسرده و غمگين شاعر در كتاب سنگيني مي‌كند.

اين منتقد درباره بحث زباني و فرمي شعرها تشريح كرد: جامعه شاعران را مي‌توان به چهار گروه نوآور، نوگرا، پذيرندگان اوليه و سنت‌گرايان دسته‌بندي كرد. با توجه به اين تقسيم‌بندي الهام اسلامي بيش از آن‌كه نوآور باشد نوگرا است. همچنين شعر اسلامي و زنانه‌گويي‌اش بسيار لطيف، نرم، محتاط و نوگرا در سايه زبان است و خودش را به رخ نمي‌كشد. به طور كلي مي‌توان گفت با مجموعه منسجمي روبرو بوديم كه شاعر حاصل 5 تا 6 سال شعر را در يك مجموعه 50 صفحه‌اي گردآورده بود. 

بخش نخست آخرین نشست از سلسه نشست‌هاي «هفت شاعر، هفت كتاب برگزيده» عصر دوشنبه (25 آبان) از ساعت 17 تا 19 در دفتر شعر جوان برگزار شد و به نقد و بررسي مجموعه شعرهاي «دنیا چشم از ما بر نمی‌دارد» سروده الهام اسلامی با حضور حمیدرضا شکارسری و سینا علیمحمدی و ديگر شاعران و علاقه‌مندان حوزه شعر از جمله عبدالجبار کاکایی و آرش شفاعی اختصاص يافت.

در بخش دوم این نشست مجموعه شعر «از پنجره‌های بی پرنده» سروده علیرضا بدیع نقد و بررسی شد.