علي ططري، پژوهشگر اسناد و مدرس تاريخ معاصر ايران، در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، با بيان اين كه تاكنون دكتر حسن رهاورد بيش از پنج مجموعه به كتابخانه مجلس اهدا كرده است، عنوان داشت: در مجموعه‌ اخير؛ اسناد، فيش‌هاي تحقيقي و عكس‌هاي ارزشمندي از ايلات و عشاير ايران و سران قبايل گوناگون قرار دارند و اطلاعات فراواني را در اختيار پژوهشگران حوزه‌هاي مختلف تاريخي، جامعه‌شناسي و مردم‌شناسي قرار مي‌دهند.

وي درباره نحوه گردآوري اين مجموعه عنوان داشت: قرار بود دكتر رهاورد در دهه چهل، كتابي دو جلدي را در حوزه ايلات و عشاير ايران براي يكي از موسسات دولتي تدوين كند، لذا اطلاعات و منابع فراواني را براي تهيه اين مجموعه گردآورد، اما تدوين اين اثر به دلايلي ناتمام باقي ماند.

پژوهشگر حوزه اسناد گفت: در اين مجموعه بيش از 150 عكس نفيس از عشاير كردستان، لرستان، خوزستان،‌ قشقايي، خراسان، آذربايجان،‌ سيستان و بلوچستان و ... وجود دارد كه علاوه بر تصاوير دسته جمعي، حاوي تصاويري از سران قبايل در دروان رضا شاه و دوره دوم پهلوي است. همچنين مجموعه‌اي از جزوات، گزارشاتي از دانشگاه‌هاي ايران و حتي منابع خارجي دوره اول و دوم پهلوي درباره ايلات و عشاير كه قرار بود كتاب شوند، در اين مجموعه جاي دارند.

وي درباره برنامه‌هاي كتابخانه مجلس براي اين مجموعه گفت: تصميم داريم علاوه بر حفظ، شناسايي و فهرست‌نويسي اين مجموعه،‌ با كمك متخصصان حوزه ايلات و عشاير و تكميل نواقص، نتايج اين تحقيقات و دستاوردهاي اين مجموعه را دست‌كم در قالب كتابي تك جلدي به چاپ برسانيم و از تصاوير برگزيده و عكس‌هاي مرتبط نيز براي تكميل اطلاعات بهره گيريم.

دبير شوراي ارزيابي اسناد كتابخانه مجلس با اشاره به پراكندگي مجموعه تصاوير اين دسته از اسناد و اطلاعات، از آنها به عنوان منبعي ارزشمند در استخراج اطلاعات جامعه‌شناسي، مردم‌شناسي و ديگر اطلاعات مربوط به ايلات و عشاير سراسر ايران ياد كرد كه حدود 70 سال قبل از نقاط گوناگون گردآمده‌اند.
 
وي گفت: اين نخستين مجموعه اسناد از ايلات و عشاير و اطلاعات مرتبط با آنهاست كه در گنجينه مرکز اسناد كتابخانه مجلس جاي مي‌گيرد.

ططري درباره اهميت اين دسته از اطلاعات و انتشار آنها در قالب كتاب توضيح داد: در گذشته جامعه ايراني از سه قشر شهرنشينان، روستاييان و همچنين ايلات و عشاير تشكيل مي‌شد كه دسته آخر علاوه بر جمعيت گسترده‌شان، تاثير فراواني در ابعاد گوناگون اداره كشور داشتند. ايلات و عشاير به عنوان جمعيت كوچ‌نشين علاوه بر ابعاد فرهنگي، تاثيرات به‌سزايي در دوره پادشاهان و حكومت‌ها داشتند كه در معرفي و بازشناسي اقدامات آنان در پژوهش‌ها، تاليفات و به ويژه كتاب‌ها، فعاليت‌هاي اندكي صورت گرفته و توجه زيادي به آنها نشده است.

مدرس تاريخ معاصر با بيان اين كه در اين مجموعه تعداد زيادي از نشريات تخصصي ايلات و عشاير كه در دروه پهلوي اول به چاپ مي‌رسيدند وجود دارد، عنوان داشت: ساير اطلاعات مربوط به اين قشر جامعه، هيچگاه به شكل دسته‌بندي و جامع در دسترس نبوده و همواره پژوهشگران و محققان براي دستيابي به اين اطلاعات ناگزير از مراجعه به گزارشات نظاميان قبل از دهه 30 شمسي بودند. اين وقايع نشان از كم توجهي تاريخ‌نگاري معاصر ما به حوزه ايلات و عشاير دارد.

رييس مركز اسناد كتابخانه مجلس با توجه به اين كه در دوره پهلوي دوم، ايلات و عشاير بخش عظیمی از جمعيت ايران را تشكيل مي‌دادند، تصريح كرد: ضرورت دارد كه با استفاده از اسناد و اطلاعات اين مجموعه، اطلاعات مستندتری از اين بخش جامعه در آن دوره زماني به دست آوريم تا در كنار آن بسياري از ناگفته‌هاي تاريخي روشن شوند.

ططري در پايان درباره وضعيت كنوني اين دسته از اسناد و اطلاعات اهدايي به كتابخانه مجلس بيان داشت: اكنون فهرست‌نويسي اين مجموعه آغاز شده است و پس از بازيابي كامل اطلاعات، درنظر داريم با استفاده از متخصصان و پژوهشگران اين حوزه در قالب طرحي علمی با تكميل داده‌هاي اين مجموعه، آن را در قالب كتاب به چاپ برسانيم.