به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، مجموعه حاضر، حاصل ملاحظات جمعي از انديشمندان حوزه قرآن‌پژوهي در جريان‌هاي مختلف تفسيري متقدم و متاخر با دو نگاه جريان‌شناختي و آسيب‌شناختي است.

قرآن، حقيقتي آسماني است كه براي هدايت همه‌جانبه انسان در مسير سعادت دنيا و آخرت نازل شده است. اين دستاويز محكم الهي توانسته است در طول تاريخ پرفراز و نشيب اسلام، مسلمانان را در محور خود نگه دارد.

تفسير قرآن، جرياني پرگستره در تاريخ و فرهنگ اسلامي است. آبشخور اين جريان پردامنه، هويت الهي قرآن و معاني بيكران آن بوده است؛ لذا قرآن منبع اساسي آيين اسلام و مرجع باورهاي ايماني و رفتارهاي ديني هر فرد مسلمان تلقي شده است. البته با وجود اعتقاد اعضاي خانواده اسلامي نسبت به ظرفيت هدايت‌بخشي قرآن، تاريخ تفسير و فهم قرآن و آثار مربوط، نشان دهنده تمايز نسبتا فراوان برداشت‌ها از قرآن است.

تفسير قرآن كريم در گذر زمان، همواره مايه دل‌مشغولي مكتب‌هاي گونا‌گون اسلامي با نگرش‌ها و مشرب‌هاي مختلف فكري بوده كه جريان‌هاي متنوع تفسيري را پديد آورده است، هرچند اين تنوع و گونا‌گوني از منظري نمايش شكوه و عظمت اين كتاب آسماني و ابعاد و لايه‌هاي به هم تنيده معارف آن است، اما نگاه‌هاي يك سويه و گاه بي‌ضابطه در بستر اين جريان‌ها براي انديشمندان متعهد به صيانت مقاصد والاي الهي، همواره مايه نگراني بوده است.

حوزه فهم و تفسير قرآن، حوزه‌اي پهناور است كه همواره مايه دل‌مشغولي قرآن‌پژوهان بوده است. فرود و فرازها، ضعف و قوت‌ها و همچنين سكون و تلاطم‌هاي جريان پردامنه تفسير قرآن در طول تاريخ، اينك براي ما قابل مشاهده و شايسته تامل و مطالعه است و رسالت ما را در انتخاب راه درست تفسير و نقد و پالايش خلل‌ها و آسيب‌هاي گذشته از يك سو و خطرها و نگراني‌ها از سوي ديگر، خطير و سنگين مي‌سازد.

كتاب حاضر با عنوان آسيب‌شناسي جريان‌هاي تفسيري، پژوهش گروهي براي برطرف ساختن دغدغه‌هاي فوق است. اين پژوهش به بررسي، تجزيه و تحليل آن دسته از رويكردهاي تفسيري مي‌پردازد كه در گذر زمان و تحت تاثير شرايط و زمينه‌هاي قابل تحقيق، به روندي اثرگذار در حوزه انديشه‌هاي ديني تبديل شده است.
 
شك نيست كه دانش تفسير قرآن دانشي ضابطه‌مند و روش‌پذير در راستاي درك درست مقاصد الهي است. از اين‌رو، عناصر مشترك و مورد وفاق دانشمندان فرق گوناگون اسلامي در جهت فهم قرآن آن‌سان قابل اعتناست كه منطق تفسير قرآن را سامان مي‌دهد. با اين همه، رويكردهاي عملي جريان‌هاي گوناگون تفسيري، نوعي فاصله‌يابي از آن منطق استوار را ترسيم مي‌كند. در اين بين بازكاوي آسيب‌هاي مبنايي و روشي جريان‌هاي تفسيري و پيامدهاي ناشي از آنها تلاشي بايسته و در عين حال خطير است.

بر اين اساس، پرسش از پيشينه‌ها و زمينه‌هاي هر جريان و مولفه‌هاي آن، آسيب‌هاي مبنايي و روشي و پيامدهاي آن (آسيب‌هاي غايي)، سوال‌هاي اصلي اين تحقيق به شمار مي‌آيند. 

اين تحقيق براي پاسخگويي تفصيلي به اين پرسش‌ها، سه هدف زير را دنبال مي‌كند:
1. بازشناسي آسيب‌پذيري‌ها و آفت‌آفريني‌هاي جريان‌هاي مهم تفسيري؛
2. بررسي و تحليل آسيب‌ها و علل و عوامل و ريشه‌هاي آن؛
3. فراهم‌سازي بستر مناسب براي روش‌هاي كارآمد، صحيح و جامع در فهم و تفسير.

جلد نخست اين اثر ارزيابي و تحليل جريان‌هاي روايت‌گري، سلفي، باطني، صوفي عرفاني، قرآن‌گروي و علمي را تشكيل مي‌دهد. بخش منطق فهم و تفسير قرآن نيز به مثابه مقاله معيار، آغازين بخش اين مجلد است.

در انتهاي اين اثر، نمايه‌اي از آيات، روايات، اسامي خاص، اعلام، كتاب‌ها و مجلات نيز درج شده است.

چاپ نخست كتاب «آسيب‌شناسي جريان‌هاي تفسيري» در شمارگان 1000 نسخه، 560 صفحه و بهاي 65000 ريال راهي بازار نشر شد.