به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اين اثر كه گزيده و بازنويسي كتاب «لهوف» سيدبن طاووس است، از ولادت امام حسين(ع) تا قيام و از شهادت تا اسيري اهل‌بيت آن حضرت(ع) و مصائبي كه بر آنان وارد شد را بازنويسي كرده است.

اهتمام به احياي سنت حسنه مقتل‌خواني و دستيابي هرچه آسان‌تر و مناسب‌تر شيفتگان حضرت سيدالشهدا(ع) به منابع اصلي، مولف اين اثر را بر آن داشته تا تعدادي از مقاتل معتبر را برگزيده و با بازنويسي مطالب اصلي و حذف موارد كم‌ارتباط و يا غير معتبر، آنها را در مجموعه‌اي با نام «بازنويسي واقعه» تقديم دوستداران اهل‌بيت(عليهم‌السلام) كند.

بر اساس مطالب كتاب، هنگامي كه دين مبين اسلام به ايران آمد، ايرانيان حق‌طلب كه پي ‌به حقيقت اين آيين راستين هدايت و سعادت بردند، با ميل و رغبت و عشق اسلام آوردند. هرچند اسلام در زمان غاصبان خلافت و بدعت‌گذاران در دين به ايرانيان عرضه شد و آنان برخلاف تعاليم عاليه و عادلانه اسلام، عرب را بر عجم برتري داده و ايرانيان مسلمان را از بسياري از حقوق شرعي محروم كردند، اما ايرانيان اين عملكرد ناصواب را به پاي اسلام ننوشتند.

با به خلافت رسيدن امير مومنان، حضرت علي(ع) و لغو امتيازات و تبعيضات‌نژادي و برقراري مساوات و عدالت علوي و ميدان يافتن ايرانيان مسلمان، آنان به زودي دانستند كه خاندان پيامبرشان شايسته‌ترين كسان براي رهبري جامعه و برقراري عدالتند. اجراي عدالت علوي و شيفتگي ايرانيان به امير مومنان(ع) تا به آنجا رسيد كه خشم اشرافيت عربي را برانگيخت و چنين شد كه وانمود كنند آن حضرت، عرب را از خود دور ساخته و ايرانيان را به خود نزديك كرده و بيشتر احترام مي‌كند.

پس از صلح حضرت امام حسن مجتبي(ع) و حاكميت دولت غاصب و جبار اموي، معاوية‌بن ‌ابي‌سفيان بر ايرانيان سخت گرفت و آنان را از حقوق خود كه به يُمن خلافت امير مومنان و امام مجتبي(عليهم‌السلام) باز يافته بودند، محروم ساخت. ايرانيان مسلمان از سوي ديگر با مشاهده مظلوميت و غربت اهل‌بيت پيامبر(ص) در ميان امت، عشق و محبت اهل‌بيت(ع) را در دل پرورانده و با آن بزرگواران غمخواري و همدردي كردند.

فاجعه جان‌گداز كربلا كه به دست اشرافيت جاهلي احيا شده عربي و در نهايت قساوت و سبعيت و جنايت و ستم رخ داد، سبب شد تا عشق و دلدادگي ايرانيان به اهل‌بيت مظلوم پيامبر(ص) مضاعف شود. با رسيدن خبر شهادت جان‌گداز حضرت سيدالشهداء(ع) به ايران، مردم پاك نهاد و دلداده اهل‌بيت(ع) در سيستان ماتم گرفته و در دفاع از حريم اهل‌بيت(ع) و خونخواهي امام حسين(ع) قيام كردند. اهميت و ارزش اين قيام ‌ـ‌هرچند كه سركوب شد‌ـ در آن است كه در اوج اقتدار خلافت نكتب‌بار يزيد لعين و پيش از قيام توابين و مختار روي داد.

عشق به اهل‌بيت(ع) و همدردي با خاندان پيامبر(ص)، در ايرانيان چنان ريشه دوانيد كه فرزندان مظلوم و آواره رسول‌ خدا(ص) در دوران حاكميت خلافت‌هاي غاصب اموي و عباسي در زادگاه خود ـ‌حجاز و عراق‌ـ ايمن نبودند و به سرزمين پاك ايران اسلامي و به آغوش ايرانيان مسلمان پناه مي‌آوردند. در آن دوران با اين كه بيشتر ايرانيان هنوز به مذهب تشيع نگرويده بودند، اما پناه اولاد رسول خدا(ص) و علويان بودند. وجود مرقد مطهر صدها و بلكه هزاران امامزاده در جاي جاي ايران اسلامي، شاهدي گويا بر اين مدعاست؛ چيزي كه در هيچ‌يك از بلاد اسلامي حتي در مدينه، زادگاه و پايگاه اهل‌بيت(ع) نمونه ندارد.

اين محبت و عشق ايرانيان به امام حسين(ع) و مظلوميت و شهادت جان‌گدازش از ديرباز در تاريخ خودنمايي مي‌كند. از برپايي نخستين آيين‌هاي رسمي عزاداري اباعبدالله(ع) در قالب دسته‌هاي سينه‌زني در حكومت ايراني آل‌بويه ـ‌هزار و صد و اندي سال‌پيش‌ـ و نگاشتن كتاب‌هايي در مقتل آن حضرت به دست ايرانياني حتي غير شيعه گرفته تا رسميت يافتن مذهب تشيع در ايران از عصر صفويه و هويت يافتن كشور مستقل ايران با مذهب شيعه و سرانجام انقلاب عظيم و بي‌مانند اسلامي ايران با الگو گرفتن از قيام و شهادت حضرت امام حسين(ع) و استقرار نظام مقدس جمهوري اسلامي به رهبري نوادگان آن حضرت و خلق حماسه‌هاي شگفت‌انگيز رزمندگان اسلام با ياد سيدالشهداء(ع) در دفاع مقدس، همه و همه نشان از عمق ارادت و علاقه ايرانيان به ذات مقدس امام حسين(ع) دارد.

ملاحسين كاشفي سبزواري (در گذشته به سال 910 قمري) كه سال‌ها مقيم هرات بوده و بنابر شواهد و قرائن مذهب تسنن داشت، مولف كتاب روضة‌الشهداء در مصائب امام حسين(ع) است، آن هم پيش از ظهور دولت صفويه و رسيدن شاه اسماعيل به هرات، كتاب روضة‌الشهداي او به زبان شيرين فارسي چنان با استقبال مردم ايران مواجه شد كه هرسال با شروع محرم در مجالس و محافل عزاداري حضرت سيدالشهدا(ع) از روي آن مقتل خوانده مي‌شد و مردم مي‌گريستند. خواندن از روي روضة‌الشهداء به تدريج سبب شد اصطلاح «روضه‌خواني» در ميان شيعيان ايراني پديد آيد.

تشكيل دولت صفوي و رسميت يافتن مذهب شيعه در ايران، موجب گسترش هرچه بيشتر معارف اهل‌بيت(ع) و به ويژه نگارش كتاب‌ها و سرودن اشعار در مصيبت بزرگ شهادت سالار شهيدان(ع) در اين سرزمين شد كه اين روند در عصر قاجاريه به اوج رسيد و در همه محافل و مجالس عزاداري، خواندن مقتل و اشعار سوزناك وجه غالب سوگواري شد.

حاكميت خاندان ضد ديني پهلوي و ممنوعيت عزاداري حضرت امام حسين(ع) از سوي رضاخان و اعمال سياست‌هاي دين‌ستيزي پهلوي دوم نه تنها نتوانست شور حسيني را در ايران خاموش كند، بلكه آن را شعله‌ورتر هم ساخت. اما به نظر مي‌رسد از اين دوره به بعد، مراجعه عموم به مقاتل و استفاده مستقيم محبان اباعبدالله(ع) از اين منابع متروك شد و سوگواران به شنيدن ذكر مصيبت و نه مقتل‌خواني بسنده كردند.

لهوف و سيدبن طاووس
برخي از علماي شيعه، در كنار آثار اعتقادي، كلامي، فقهي و اخلاقي خود به مصيبت بزرگ عاشورا با بيان فلسفه قيام حضرت اباعبدالله(ع) و ذكر وقايع آن پرداخته‌اند؛ چرا كه اگر آن انقلاب و قيام نبود، چيزي از اسلام باقي نمي‌ماند. از جمله اين بزرگان، مولف كتاب «لهوف»، سيدرضي‌الدين علي‌بن طاووس(589ـ 664 قمري) معروف به سيدبن طاووس است كه دانشمندي پاك‌طينت و سيدي اصيل از سلاله نبوت و سخنوري ذوفنون و بسيار پرهيزكار بوده است. وي داراي چنان مقامي است كه شاگرد نابغه‌اش، علامه حلي درباره او مي‌نويسد: «رضي‌الدين علي، صاحب كرامات بود. بعضي از آنها را خود وي و بعضي را پدرم از او براي من نقل كرده‌اند».

فقيه رجالي ميرمصطفي تفرشي هم مي‌نويسد: «وي از بزرگان شيعه و موثقين آنهاست. داراي مقامي عالي و منزلتي عظيم است. محفوظاتش بسيار و نوشته‌هايش پاكيزه و از لحاظ عبادت و زهد آشكارتر از آن است كه گفته شود. او راست كتاب‌هاي نيكو، رضي‌الله عنه». محدث نامي شيخ حر عاملي هم از سيدبن طاووس بدين گونه ياد مي‌كند: «حال وي در علم و فضل و زهد و عبادت و وثاقت و فقه و جلالت و پرهيزكاري، مشهورتر از آن است كه ذكر شود. او همچنين شاعري اديب و نويسنده‌اي چيره دست بود».

اين كتاب، اللهوف به معني «غم‌ها» يا «اللهوف علي قتلي في‌الطفوف» يعني «غم‌زده در شهادت كشتگان كناره‌هاي فرات» نام دارد كه به سبب شخصيت برجسته مولف و نامدار بودن وي، در ميان شيعه از اعتبار و شهرت خاصي برخوردار است. سيدبن طاووس در مقدمه كتاب، هدفش از نگارش لهوف را عرضه مقتلي مختصر و مفيد براي زائران حرم حسيني(ع) ذكر كرده است تا آنان را از حمل مقاتل مفصل و مراجعه به آنها بي‌نياز گرداند، همان‌گونه كه پيش از آن، كتاب مصباح‌الزائر را كه گزيده ادعيه و زيارات است نگاشته تا زائران مشاهد مشرفه را از كتاب مفصل مصباح كفعمي در اين خصوص بي‌نياز سازد.

بنابراين كتاب لهوف، يك اثر تاريخي تحقيقي از سيدبن طاووس نيست، بلكه مقتل مختصري براي شناخت و معرفت زائران حضرت اباعبدالله ‌الحسين(ع) است. البته با توجه به مقام علمي و معنوي سيدبن طاووس، همان گونه كه هرصاحب فضلي تلاش مي‌كند اثر علمي او چنان باشد كه كمتر مورد خدشه و نقد قرار گيرد؛ وي نيز در نگارش لهوف، بي‌گدار به آب نزده است و به جز چند نقد منصفانه، اثر او نه تنها مورد توجه توده‌هاي شيعه، بلكه مورد عنايت علما نيز واقع شده است.
امتيازات لهوف
كتاب لهوف با وجود اختصار، حاوي برخي نكات و مطالب اختصاصي است كه در ديگر كتب مقاتل وجود ندارد. تحليل علل و فلسفه قيام حضرت اباعبدالله(ع) و پاسخ به شبهه‌هايي كه از گذشته برخي از اهل تسنن در خصوص اين كه امام(ع) با علم به نداشتن ياور خود را به تهلكه افكنده وارد مي‌كردند، از ويژگي‌هاي اين كتاب است؛ زيرا معمولا نويسندگان مقاتل به شرح وقايع پيش آمده براي حضرت سيدالشهدا(ع) بسنده مي‌كردند و به تبيين علل و چرايي قيام حسيني نمي‌پرداختند.

سيدبن طاووس در تاليف لهوف، برخي مطالب خاص از وقايع اين نهضت عظيم را نقل كرده است كه مقتل‌نويسان پس از وي، به سبب اعتبار سيد در آثار خويش از او اخذ كرده‌اند. از آن جمله ارسال نامه‌اي كوتاه به مدينه براي بني‌هاشم به منظور اتمام حجت با آنان است كه در آن، سيدالشهدا(ع) خطاب به بني‌هاشم مي‌فرمايد: «هركس (از شما) با ما بيايد به شهادت خواهد رسيد و آن‌كس كه نيايد گشايش (روحي و معنوي) نخواهد ديد». اين نامه را سيدبن طاووس به نقل از امام صادق(ع) در پاسخ به سوال يكي از اصحاب درباره تخلف محمد حنفيه از همراهي با امام حسين(ع) آورده است كه بيانگر كوتاهي و عدم بصيرت گروهي از بني‌هاشم در ياري حق و امام برحق زمان است. 

همچنين از ديگر ويژگي‌هاي خاص اين كتاب، خطبه حضرت اباعبدالله(ع) به هنگام حركت از مكه به سوي عراق و نيز خطبه‌هاي حضرت امام زين‌العابدين(ع) و حضرت زينب(س) در كوفه و شام است كه با تفصيل بيشتري نسبت به ساير مقاتل و منابع قيام حسيني در اين كتاب آمده است.

پرداختن سيدبن طاووس به ماجراي ديدار امام سجاد(ع) و بازماندگان حضرت سيدالشهدا(ع) با جابربن عبدالله و همراهان وي در كربلا و به هنگام بازگشت از شام به حجاز از آن‌رو قابل توجه است كه وي تاريخي براي آن ذكر نكرده‌ است؛ در حالي كه قول مشهور آن است كه اين ديدار در اربعين امام حسين(ع) اتفاق افتاده است و بسياري از اهل تحقيق با ارائه شواهد و قراين، امكان وقوع اين ديدار را در چهل روز پس از فاجعه كربلا رد كرده يا بعيد مي‌دانند.

دور بودن نقل‌هاي كتاب لهوف از اغراق درباره وقايع روز عاشورا و شمار كشته‌شدگان از سپاه دشمن از امتيازات اين كتاب است كه اين مهم در برخي از مقاتل نايده گرفته شده است.

چاپ نخست كتاب «طواف عشق» در شمارگان 3000 نسخه، 144 صفحه و بهاي 17500 ريال راهي بازار نشر شد.