اردلان عطارپور به خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، گفت: کتاب «اقتدا به کفر» به نقد و بررسی روايت شيخ صنعان از مثنوی «منطق‌الطير» عطار می‌پردازد و آن را از دیدگاه جامعه‌شناسانه بررسی می‌کند. شیخ صنعان، داستان پیر زاهدی است که عاشق دختر ترسایی می‌شود و ماجراهایی است که برای او اتفاق می‌افتد. 

این نویسنده و جامعه‌شناس درباره سیر تاریخی داستان گفت: کتاب توضیحاتی درباره روایت شیخ صنعان می‌دهد و آن را با روايت‌های قديمي‌تر و مشابه مقایسه می‌کند و با بررسی منابع و ماخذهای تاریخی دیگر، به این نتیجه می‌رسد که عطار برخلاف آن‌چه دیگر پژوهشگران می‌پندارند، داستان شیخ صنعان را از ماخذهای دیگر گرفته و آن را به‌شیوه زیبایی بازآفرینی کرده است، به‌گونه‌ای که این اثر با نام شیخ فریدالدین عطار شناخته می‌شود.

وی افزود: عطار نیشابوری در قرن ششم می‌زیسته است و در آن زمان به علت وجود ادیان مختلف و همزیستی این افراد با هم، اتفاق افتادن چنین جریان‌هایی معمول بوده است و از طرف دیگر در کتاب‌های دیگری که قبل از عطار نوشته شده‌ است نظیر این داستان بسیار دیده می‌شود.

عطارپور ادامه داد: رساله‌ای در کتابخانه ایاصوفیه استانبول به‌نام «تحفته‌الملوک» وجود دارد که از نویسنده‌ای نامعلوم است و عده‌ای آن را منتسب به امام محمد غزالی می‌دانند، این رساله نزدیک‌ترین روایت به داستان شیخ صنعان عطار دارد، به‌گونه‌ای که گمان می‌رود عطار و دیگر نویسندگانی که چنین داستان عاشقانه‌ای را نوشته‌اند یا همگی از روی یک منبع نوشته‌اند یا عطار آن را براساس این کتاب بازآفرینی کرده است و دیگران از عطار ‌وام گرفته‌اند.

وی افزود: ماجرای پورسقا، تابوی عشق، عزرای يهود، عشق و بی‌ريايی، تسامح عرفان عاشقانه، کليساهای بلاد اسلامی، صليب دختران ترسا و در نهایت متن حکايت شیخ صنعان عطار نیشابوری بخش‌های مختلف کتاب را تشکیل می‌دهد. 

کتاب «پژوهشي در شيخ صنعان عطار نيشابوري: اقتدا به كفر» در 114 صفحه، شمارگان یک‌هزار و 650 نسخه و به بهای چهار هزار و 250 تومان از سوی انتشارات علم به چاپ رسیده است.