چهارشنبه ۱۹ تیر ۱۳۹۸ - ۰۹:۰۷
دیدن کتاب‌های نفیس در ایران پرده از دیدگان آدم برمی‌دارد

رئیس شورای جهانی کتاب برای نسل جوان، طی نامه‌ای به مدیریت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به طراحی منحصر به فرد کتابخانه ملی اشاره کرده و گفته که دیدن کتاب‌های نفیس در ایران پرده از دیدگان آدم برمی‌دارد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، مینگ‌ژو ژانگ «رئیس شورای جهانی کتاب برای نسل جوان» پیرو دیداری که اردیبهشت‌ماه امسال با اشرف بروجردی، رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران داشت نامه‌ای را خطاب به مدیریت این سازمان نوشت که در خلال آن به طراحی منحصر به فرد کتابخانه ملی اشاره کرده است.

او همچنین دیدن کتاب‌های نفیس در بخش‌های مختلف کتابخانه ملی ایران را بسیار بی‌نظیر توصیف کرده و گفته که با نگاه به نفایس موجود در این سازمان به راستی، پرده از دیدگان آدم برداشته می‌شود.

متن کامل این نامه به شرح ذیل است.
سرکار خانم دکتر اشرف بروجردی
مشاور فرهنگی رئیس جمهور و رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
موضوع: بازدید و دیدار رئیس شورای جهانی کتاب برای نسل جوان (IBBY) در ماه مه 2019
تاریخ: 3 جولای 2019
از بخت بلند من فرصتی دست داد تا از سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران دیدن کنم و سرکار عالی را زیارت کنم. بسیار س‍پاسگزارم که بنده را در کتابخانه ملی به حضور پذیرفتید و وقت گرانقدر خود را در اختیار این جانب گذاشتید که این دیدار تجربه‌ای فوق‌العاده بود.

قبل از جلسه با شما، خدمت دکتر فریبرز خسروی، از معاونان سازمان در محل کارش رسیدیم و از روسای بخش‌های مختلف خواست تا قسمت‌های مختلف کتابخانه، از جمله بخش کودکان را به من نشان دهند. طراحی منحصر به فرد این بخش، من را تحت تاثیر خود قرار داد. شمار زیادی از اهل علم و فضل حضور داشتند که شاغل در سازمان بودند و تحت تاثیر بحث‌ها و نگاه‌های پژوهشی و تحقیق‌شان قرار گرفتم.
در آن بازدید، افتخار داشتم که برخی از کتاب‌های نفیس را در بخش نفایس ببینم که بی‌نظیر بود و به راستی، پرده از دیدگان آدم بر می‌داشت. خصوصاً که دلم می‌خواست نخستين اثری که از آندرسن به فارسی چاپ شد، یعنی قصه‌ها یا افسانه‌های پریان آندرسن را در ایران ببینم. نسبت آن با IBBY یا شورای جهانی کتاب جوانان، بسیار معنی‌دار است. از سال 1956، جایزه هانس کریستین آندرسن را شورای جهانی کتاب جوانان به نویسندگان و تصویرگرانی اهدا کرده است که آثارشان در ادبیات کودک، سهم بسیار مهم و ماندگار داشته است. جایزه آندرسن معتبرترین جایزه بین‌المللی است که به نویسنده و تصویرگر کتاب کودک می‌دهند. با توجه به سابقه و قدمت هنر و قصه سرایی نزد ایرانیان، جای تعجب نیست که فرشید مثقالی، نقاش، تصویرگر و هنرمند ایرانی در سال 1974/ 1353 این جایزه را از آن خود کرد و فرهاد حسن‌زاده به عنوان نویسنده ایران در سال 2018 فینالیست شد. بخش ملیIBBY یا شورای جهانی کتاب جوانان در ایران نیز سال‌هاست محققان واجد شرایط ادبیات کودک را برای همکاری در هیئت داوران اندرسن، از جمله خانم سحر ترهنده و خانم شهره یوسفی را در سال‌های اخیر، نامزد کرده است. صدها کتاب که به اعضای هیئت داوران برای ارزیابی نامزدهای جایزه نویسندگان ارسال شده است، اهدایی شورای کتاب کودک ایران به سازمان اسناد و کتابخانه ملی به منظور ایجاد بخش بین‌الملل ادبیات کودک است. خانم زهره قائنی نیز از ایران که در هیئت داوران در خدمت شان بودیم در سال‌های 2002 و 2004 عضو هیئت داوران بودند و بعدها به عنوان رئیس هیئت داوران برای جایزه‌های 2008 و 2010 انتخاب شدند. در حال حاضر خانم قائنی عضو کمیته اجرایی IBBY  هستند.

بخش ملی شورای جهانی کتاب برای نسل جوان در ایران که در شورای کتاب کودک ایران مستقر است، در سال 1964 تاسیس شد، یعنی زمانی که این شورا در سراسر جهان داشت گسترش می‌یافت. کار عالی دفتر ملی شورای جهانی کتاب برای نسل جوان در ایران همیشه قابل ستایش بوده و از موثرترین بخش‌های شورای جهانی کتاب برای نسل جوان در زمینه ترویج کتاب خوانی است. دبیر کل آن در ایران، خانم نوش‌آفرین انصاری است که در سال 2010 به پاس یک عمر تعهد به آرمان‌ها و فعالیت‌های شورای جهانی کتاب برای نسل جوان، عضویت افتخاری شورای جهانی کتاب به ایشان اعطا شد. خانم انصاری از سال 1986 تا 1990 عضو کمیته اجرایی IBBY  و همین طور عضو کمیته کشورهای در حال توسعه IBBY در نیمه دوم دوران مسئولیت شان بودند. دستاورد بزرگ شورای کتاب کودک ایران، انتشار فرهنگنامه کودکان و نوجوانان است که به عنوان یک کتاب مرجع بی‌نظیر برای کودکان و نوجوانان در ایران فراهم آورده‌اند. طرح فرهنگنامۀ کودکان و نوجوانان در سال ۱۳۵۸ {با پیشنهاد توران میرهادی} راه‌اندازی شد و اولین جلد آن در سال 1992 منتشر شد. پیش‌بینی می‌شود که مجلدات آن به 25 جلد برسد. بیش از 250 محقق و نویسنده در 31 گروه تخصصی به این کار تحسین برانگیز به صورت داوطلبانه مشارکت و همکاری می‌کنند و در ازای فعالیت خود، هیچ مزدی دریافت نمی‌کنند. یکی از نقاط قوت و امتیازهای این فرهنگنامه، تمرکز آن بر جغرافیا، تاریخ و فرهنگ ایران است.

حمایت اصلی شورای جهانی کتاب برای نسل جوان در ایران برخورداری از صندوق شارجه  IBBY برای کودکانی است که گرفتارند و با بحران دست و پنجه نرم می‌کنند و در پاسخ به نیازهای کودکان در مناطق محروم شرق ایران در نظر گرفته شد. پروژه کتابخانه بامداد، پروژه‌ای است که از این امکانات برای تاسیس کتابخانه در سه روستا استفاده کرده است. نزدیک به 550 دانش‌آموز در مقطع ابتدایی و متوسطه، از این حمایت‌ها و امکانات استفاده کرده‌اند، در عین حال 44 معلم در 40 کارگاه، آموزش دیدند.

امروزه وضع جهان روز به روز سخت‌تر می‌شود چون که فرهنگ پوپولیسم پررنگ می‌شود و همدلی کم‌رنگ. این مطلب به خصوص در مورد کودکانی صدق می‌کند که گرفتار درگیری‌ها شده‌اند و آسیب می‌بینند به خاطر سیاست‌هایی که آن‌ها را از یاد برده‌اند و یا حتی نادیده گرفته‌اند.

من بیش‌تر وقت‌ها به این فکر می‌کنم که وقتی خانم یلا لپمان شورای جهانی کتاب برای نسل جوان را در سوئیس تاسیس کرد، بعد از جنگ جهانی دوم بود و روزگار آشوب و بلوا. تاسیس شورا یا   IBBYبر این باور بود که کتاب کودک، ابزاری مهم و تعیین کننده برای ترویج درک و فهم جهانی و صلح در جهان است. هنوز هم   IBBY بر این باور است که کودکان در هر کجای عالم که باشند حق دارند که به کتاب با استانداردهای بالای هنری و ادبی دسترسی داشته باشند تا اهل مطالعه و کتابخوانانی مشتاق و آگاه شوند.

 برای عمل به این باور که همه کودکان حق مطالعه و حق خواندن دارند،IBBY مطالعه و کتابخوانی را فعالانه ترویج می‌کند. دو جایزه بزرگ در نظر گرفته شده که یکی جایزه ترویج مطالعه و کتابخوانی IBBY-آساهی است که در 1984 تاسیس شده و به نهادها یا انجمن‌هایی اهدا می‌شود که کارنامه درخشان و پربار آنها نقش ماندگاری در برنامه‌های ترویج مطالعه و کتابخوانی برای کودکان و نوجوانان داشته باشد، و جایزه دیگر، جایزه مروج مطالعه و کتابخوانی چشمگیر «من مطالعه می‌کنم» شورای جهانی کتاب برای نسل جوان موسوم به- iRead  IBBYاست که به تازگی تاسیس شده. این جایزه برای افراد سرشناسی است که کارشان ترویج و توسعه فرهنگ مطالعه و کتابخوانی کودکان است. حمایت‌های - Yamada  IBBY که هر ساله در قالب بورس برای توسعه فرهنگ مطالعه و کتابخوانی در همه مناطق جهان در نظر گرفته می‌شود، موثر است. دفاتر ملی شورای جهانی کتاب برای نسل جوان در قالب طرح و پروژه هم ایده می‌دهند هم راه نشان می‌دهند. برنامه‌های ترویج مطالعه و کتابخوانی، تاسیس و راه‌اندازی کتابخانه در مدارس و محلات و فرهنگ سراها، آموزش معلمان و والدین در حفظ و نگهداری از کتابخانه‌ها و قصه‌گویی و نیز کارگاه‌هایی برای نویسنده‌ها، تصویرگرها و ویراستاران کتاب کودک از جمله آن طرح‌ها و پروژه‌ها هستند. خروجی این طرح‌ها و پروژه‌ها گواه این است که حرفی برای گفتن دارند و در عمل، دست هزاران کودک را در سراسر جهان گرفته‌اند. صندوق کودکان گرفتار  IBBY از همه کودکانی که آسیب دیده‌اند و هستی‌شان را در اثر جنگ، ناآرامی‌های داخلی یا بلایای طبیعی از دست داده‌اند، حمایت می‌کند.

شورای جهانی کتاب برای نسل جوان هم چنین از ترویج مطالعه و کتابخوانی به طرق مختلف مشخصا با توصیه انتخاب جهانی کتاب که مشتمل بر لیست افتخاری IBBY است، انتخاب کتاب‌های ناب برای جوانان معلول، انتخاب کتاب‌های صامت/ غیرگویای IBBY، و موارد بسیار دیگر با توجه به بافت بومی و نیاز ملی حمایت می‌کند. چند وقتی هم هست که شورای جهانی کتاب برای نسل جوان با همکاری سازمان ملل روی هدف‌های توسعه پایدار کار می‌کند که رهبران جهان در سال 2015 دنبال کرده‌اند. این هدف‌ها همه چیز را شامل می‌شود از سلامت گرفته تا آموزش و برابری جنسیتی؛ هم چنین در صدد است تا با تغییرات اقلیمی، نابرابری‌ها و ریشه‌کنی فقر در همه اشکال آن در همه جهان مبارزه شود. این شورا با شریک خود، انجمن ناشران جهان دست در دست هم داده تا باشگاه کتاب هدف های توسعه پایدار را راه‌اندازی کند. برای 17 ماه آینده، باشگاه کتاب یک انتخاب ماهانه کتاب برای کودکان از 5 سال تا 12 سال تدارک خواهد دید که روی یکی از این 17 هدف توسعه پایدار متمرکز شده‌اند. این شمه‌ای است از کار شورای جهانی کتاب برای نسل جوان. اطلاعات بیش‌تر در خصوص کارهای شورا در سطح بین‌المللی و نیز 79 دفتر ملی آن در کشورهای مختلف را می‌توانید در سایت شورا دنبال کنید: www.ibby.org

در سال 2018، اعضای IBBY کتابخوانی و مطالعه کودکان و ادبیات کودک را در 36 امین کنگره جهانی IBBY در آتن، یونان، تحت عنوان «دیدار شرق با غرب در کتاب‌های کودکان و داستان‌های پریان» جشن گرفتند. این موضوع در سراسر کنگره با صحبت‌های سخنرانان شرق و غرب و همچنین از شمال و جنوب جهان طنین‌انداز شد. سخنران اصلی، محقق ایرانی، خانم رویا (لیلا) مکتبی فرد بود که در مورد کار موازی خانم لپمان و بنیانگذار شورای کتاب کودکان خانم توران میرهادی دو اسطوره بزرگ ترویج مطالعه و کتاب خوانی صحبت کرد.
IBBY در حال رشد است و با این رشد و درخشش، نفوذ بیشتر و صدای بلندتری را برای دفاع از ادبیات کودک، از جمله ترویج اهمیت همیشگی کتاب‌های با کیفیت برای کودکان نشان می‌دهد و منادی ترویج مطالعه و کتابخوانی است. این‌ها دو اصل اساسی یک نظام کتابخانه خوب اند که در ایران همان آرمانی است که در کتابخانه فوق العاده شما دنبال می‌شود.

در این جا مایلم مراتب حق‌شناسی خود را برای پذیرایی گرم و صمیمانه سرکار عالی و علاقه شما به کار بین‌المللی IBBY ابراز نمایم. همچنین جا دارد از خانم دکتر نوش‌آفرین انصاری در شورای کتاب کودک و دکتر صالح زمانی قدر دانی کنم زیرا اگر تدبیر و درایت‌شان در هماهنگی حرفه‌ای و همکاری کارسازشان نبود، دیدار من از سازمان اسناد و کتابخانه ملی میسر نمی‌شد.
 
با تجدید احترام
مینگ‌ژو ژانگ
رئیس شورای جهانی کتاب برای نسل جوان
پکن، چین

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها