به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نشست «مدیریت حقوق نشر دیجیتال و انواع قراردادهای بین مولف و ناشر» پیش از ظهر امروز یکشنبه 20 اردیبهشت با حضور دکتر جسیکا سانگر، مشاور حقوقی و معاون رئیس دپارتمان حقوقی انجمن ناشران و کتابفروشان آلمانی در سرای اصلی اهل قلم برگزار شد.
 
اهداف تدوین قرار‌داد‌های بین نویسنده و ناشر
سانگر در این نشست درباره اهداف تدوین قرار‌داد‌های بین نویسنده و ناشر گفت: دارایی‌های یک ناشر در حقوقی که در اختیار دارد مجسم می‌شوند. قرارداد‌ ناشر ـ نویسنده از این حقوق محافظت می‌کند. قرارداد‌ ناشر ـ نویسنده مبنایی را برای پرداخت به نویسنده ایجاد می‌کند. این قرارداد‌ موجب تعهد طرفین می‌شود و بدین‌ترتیب درجه‌ای از اطمینان را برای پروژه فراهم می‌آورد.
 
وی در ادامه درباره منافع ناشر و نویسنده اظهار کرد: در قرار‌داد‌ها باید منافعی برای نویسنده و ناشر درنظر گرفته شود. منافع ناشر شامل فروش،‌ محتوای حقوقی،‌ کیفیت محتوا،‌ روال‌‌های روان و حفظ  رابطه با نویسنده است. حق تألیف،‌ حساب و کتاب قابل اطمینان،‌ شهرت‌آفرینی و تقویت رزومه دانشگاهی از جمله منافع نویسنده است.
 
تهیه چک لیست پیش از تدوین قرار‌داد اصلی
این فعال حوزه حقوقی نشر در تشریح احتمال بروز برخی تعارض‌ها در تدوین قرارداد‌ گفت: این امکان وجود دارد که برخی تغییرات پیشنهادی منجر شوند که ویراستار درباره محتوا و استاندارد‌های کیفیت به توافق نرسد. موضوع‌هایی مانند خواسته‌های نویسنده درباره عنوان برای اثر و نارضایتی نویسنده از کیفیت کاغذ از دیگر موارد احتمالی بروز اختلاف بین ناشر و نویسنده است.
 
سانگر ضمن تأکید بر استفاده از تهیه چک لیست قرار‌داد پیش از تدوین قرار‌داد اصلی افزود: سلامت، آگاهی و آزادی عمل طرفین یا نمایندگان ایشان و خواست طرفین برای متعهد ماندن در آینده از موضوع‌هایی است که باید در چک لیست مورد توجه قرار گیرد.
 
تأکید بر حقوق شخص ثالث در تدوین قرارداد   
وی در ادامه درباره لزوم توجه به حقوق شخص ثالث در تدوین قرارداد بین نویسنده و ناشر عنوان کرد: فارغ از تمایل نویسندگان به طرح آزادانه مباحث خود در تألیفات، حقوق سایر افراد بر محتوای کتاب مؤثر است. توازن صحیح حقوق اشخاص را می‌توان به واسطه قوانین موضوعه یا پرونده‌های حقوقی قبلی مشخص کرد.
  
معاون رئیس دپارتمان حقوقی انجمن ناشران و کتابفروشان آلمانی‌ در ادامه گفت: حقوق تصاویر و اسمی،‌ رعایت حریم گفته‌های محافل خصوصی،‌ حقوق شخصیت‌‌ها (موجه‌سازی و تبلیغات دروغین)،‌ حقوق مترتب بر تصویر اشیای فیزیکی (در صورت کاربرد)،‌ دقت عمل: تلاش برای اجتناب از اظهارات نادرست درباره اشخاص ثالث و تهمت، افتراء و بهتان از جمله حقوق شخص ثالث است که باید در تدوین قرار‌داد بین ناشر و نویسنده رعایت شود. مطابق قوانین هر کشور، این موضوعات قابل افزایش است.
 
لزوم رعایت استاندارد‌های کیفیت
سانگر در تشریح مفاد مهم قرارداد نویسنده و ناشر گفت: شناسایی شفاف طرفین از جمله نام و نام‌خانوادگی،‌ نام شرکت و محل آن،‌ اطلاعات قرارداد،‌ مشخصات حساب بانکی (برای پرداخت‌ها) در صورت نیاز، شرح محتوا،‌ مجلد‌ها و تشریح اهداف مشترک باید در قرار داد لحاظ شود.
 
وی درباره تعهدات نویسنده و ناشر ادامه داد: نویسنده همچنین متعهد به رعایت استاندارد‌های کیفیت و همکاری با ویراستاران است.
 
«بار اثبات» در انتقال حقوق نویسنده به ناشر
مشاور حقوقی و معاون رئیس دپارتمان حقوقی انجمن ناشران و کتابفروشان آلمانی درباره «بار اثبات» در انتقال حقوق نویسنده به ناشر گفت: در جایی که طرفین به‌طور دقیق مشخص نکرده‌اند کدام حقوق منتقل می‌شوند،‌ ممکن است به مقصود قرارداد برای تعیین حدود و ثغور حقوقی که متأثر قرارداد واگذاری است، مراجعه شود. باید توجه داشت که این اصل بیشتر تمایل تحدید انتقال حقوق را دارد تا توسعه آن؛ این اصل تفسیر گسترده‌ «انتقال ضمنی» را مجاز نمی‌کند.
 
سانگر اظهار کرد: حقوق مربوط به اثر در درجه نخست متعلق به نویسنده است. در عمل بار اثبات بر عهده ناشر است. بنابراین به منظور حصول اطمینان از منظر حقوقی،‌ ناشران باید همواره حقوقی که متأثر از قرار‌داد کسب می‌کنند را به‌طور دقیق مشخص کنند.
 
وی در ادامه با اشاره به قابلیت‌های خاص کتاب‌های الکترونیکی افزود: حقوقی که باید از طرف نویسنده درباره کتاب‌های الکترونیکی رعایت شود شامل اقتباس از اثر،‌ پیوند دادن،‌ تکثیر و توزیع،‌ ذخیره‌سازی و در اختیار گذاردن اثر است. استفاده از فناوری‌ها و فرمت‌های انتقال اطلاعات،‌ کسب اجازه برای استفاده تعاملی از اثر توسط مصرف‌کننده،‌ تبلیغات در اینترنت و اعطای مجوز استفاده از همه این حقوق به اشخاص ثالث، در واگذاری حقوق نویسنده به ناشر درنظر گرفته می‌شود.     
    
تشریح مفهوم «موجود بودن»            
مشاور حقوقی دپارتمان حقوقی انجمن ناشران و کتابفروشان آلمانی‌ گفت: با توجه به دخالت عوامل مختلف در زنجیره کتاب‌های الکترونیکی، همه حقوق باید به ناشر واگذار شود، فارغ از این‌که ناشر یا شخص ثالثی از این حقوق استفاده خواهد کرد.
 
سانگر، در تشریح مفهوم «موجود بودن» نیز اظهار کرد: در محیط دیجیتال، تمایز میان کتاب‌های موجود و عناوین تمام‌شده به احتمال زیاد از میان می‌رود، ‌با این حال ممکن است در قرار‌داد از ناشر خواسته شود که اثر نویسنده را در دسترس نگاه دارد. باید در قرارداد درج شود که در دسترس قرار دادن نسخه الکترونیکی کتاب، همچنین عرضه نسخه چاپی در صورت تقاضا از سوی ناشر به منزله موجودیت کتاب است.