او در این باره توضیح داد: بندیکت کُلر این کتاب را در سال ۲۰۱۶ در آلمان منتشر کرده که سریعا با آقای محمد ماشین‌چیان کتاب را گرفتیم و ترجمه کردیم. این نویسنده آلمانی که سوابق کاری در بانک‌داری دارد پس از بازنشستگی زندگی‌نامه دو نفر از بانک‌داران معروف اروپا در ۱۰۰ سال گذشته را که توانستند نظام و اصول بانک‌داری مرکزی را در آن سال‌ها پایه گذاشتند به رشته تحریر درآورد، سپس به تاریخ اسلام علاقه‌مند می‌شود و مقاله‌ای درباره پیامبر اسلام می‌نویسد و مطرح می‌کند که دین اسلام تا چه حد با اصول نظام سرمایه داری و اقتصاد بازار آزاد ارتباط نزدیک دارد و مطالب و ارزش‌هایی که در اقتصاد اسلامی وجود دارد با نظام سرمایه‌داری خیلی منافات ندارد.
به گفته خیرخواهان، این مقاله او برای خوانندگان کشورهای غربی که با اسلام آشنایی نداشتند بسیار جالب بوده است و وی را تشویق می‌کنند تا به پژوهش‌های خود در این زمینه ادامه بدهد. این نویسنده سپس در مورد پدیده وقف در اسلام و سایر نهادهای حمایتی مانند زکات و خمس و از این قبیل که برای محرومین سفارش شده است می‌نویسد. در نهایت احساس می‌کند به جایی رسیده که می‌تواند کتاب خوبی درباره چگونگی ظهور اسلام و شیوه شکل‌گیری تمدن اسلامی بنویسد یعنی اینکه بنیانگذاران و خلفای اسلامی چگونه با تاسیس نهادهای خوب و مناسب توانستند در پهنه دنیای آن زمان خیلی سریع دین اسلام را گسترش دهند.
این اقتصاددان سپس در توضیح بیشتر درباره محتوای کتاب «صدر اسلام و زایش سرمایه‌داری» بیان کرد: نویسنده در اثرش روی این نکات تاکید دارد که حضرت محمد (ص) و پس از ایشان خلفای اسلامی نهادهایی که مشوق تجارت بین کشورها و تولید و فعالیت اقتصادی و علم و دانش بود ایجاد کردند و افراد گوناگون از هر کشور و دین و مسلکی براحتی جذب این جامعه اسلامی شدند. از دیگر مواردی که در کتاب به آن پرداخته شده نقش بسیار مهم رواج پول واحد اسلامی یا دینار اسلامی است که حاکمان اسلامی با این نوآوری توانستند یک بازار بزرگ و یکپارچه با کمترین هزینه مبادلاتی به وسعت امپراتوری اسلامی ایجاد کنند و نیز دارالحکمه و مدارس علمیه دینی که در واقع پیشینه و متقدمان دانشگاه‌های امروزی هستند را تاسیس و راه‌اندازی کردند.
او همچنین تاکید بر اهمیت تجارت در اسلام را یکی از وجوه اصلی دانسته و متذکر می‌شود: یک نکته مهمی که کتاب به آن اشاره می‌کند این است که پیامبر اسلام پیش از آنکه در ۴۰ سالگی به پیامبری مبعوث شوند یک تاجر سرشناس و با تجربه بودند و تجارت می‌کردند که ما این بخش مهم از زندگی ایشان را نادیده می‌گیریم و حتی امروز می‌بینیم برخی اوقات در بین علمای دینی و سایر اقشار نگاه منفی نسبت به تجارت وجود دارد. نویسنده با اشاره به همین موضوع تاکید می‌کند که تجارت باعث تیزهوشی و شناخت نیازهای جامعه می‌شود و منافع زیادی برای همه جوامع دارد. کتاب روایت می‌کند که پیش از بعثت شغل اصلی پیامبر اسلام تجارت بود و در مدینه هم که جامعه اسلامی را تشکیل می‌دهد در مدیریت خود به جنبه‌های اقتصادی توجه داشته و برنامه‌های خود را با درنظر داشتن این موضوع پیش می‌برده است. نویسنده مثال می‌زند که پیامبر اسلام برای تشویق مردم به شرکت در جنگ به غیر از اجر معنوی آن، اعلام می کردند اگر در جنگ پیروز شوید و هنگام تقسیم غنایم به هر سرباز پیاده یک واحد غنیمت تعلق می‌گیرد ولی اگر اسب داشته باشد و سواره باشد سه واحد غنیمت دریافت می‌کند تا مردم تشویق به شرکت با اسب در جنگ شوند و لشکر اسلام تقویت شود و مجهزتر بجنگد.
خیرخواهان ادامه داد: از این نمونه‌ها بگیرید تا موارد دیگر از جمله اینکه حضرت محمد(ص) به هیچ وجه موافق کنترل قیمت و اعلام دستوری قیمت در بازار مسلمان توسط حکومت نبود و و حدیث معروفی را هم در کتاب می‌آورد که «قیمت‌ها در دستان خداست» یعنی هنگامی که مردم از ایشان درخواستند بر اجناس قیمت بگذارد فرمودند من و دولت نمی‌توانیم قیمت تعیین کنیم و اساسا اینکه ما به فروشنده بگوییم باید کالای خود را با فلان قیمت بفروشی اقدام ضد تولیدی است.
این مترجم حوزه اقتصاد در پاسخ به این پرسش که آیا کتاب وارد بحث محترم شمردن مالکیت و مالکیت خصوصی در اسلام نیز شده است، بیان کرد: همین که در کتاب مطرح شده از دید پیامبر اکرم حاکم اسلامی حق ندارد فروشنده را مجبور کند که شما باید با فلان قیمت کالای خود را بفروشی؛ مگر در شرایط بسیار اضطراری و نادر مثل قحطی که کالای بسیار حیاتی برای عموم مردم به شکل کاملا انحصاری و قیمتی اجحاف گونه بخواهد عرضه شود یعنی بیان محترم شمردن مالکیت در اسلام. همچنین انواع قراردادها و عقود جدید که در جامعه اسلامی معرفی می شود و مورد احترام قرار می‌گیرد و اصولا فعالیت اقتصادی و حق مالکیت البته اگر از مسیر درست و حلال به دست آمده باشد از دید اسلام محترم شمرده می‌شود. مهمترین وجه کتاب همین اشاره به تشویق اسلام به تجارت با سرزمین های دیگر است که چقدر باعث خلق ثروت جدید می شود و برای افزایش رفاه جامعه می تواند بسیار مهم باشد.
خیرخواهان درباره کتاب دومش نیز اظهار کرد: «قابلیت‌سازی حکومت» را انتشارات آکسفورد در سال ۲۰۱۷ منتشر کرده و قرار است ترجمه‌اش تا پایان سال توسط نشر روزنه منتشر شود. سه نویسنده کتاب که از اساتید دانشگاه هاروارد و کارشناسان بانک جهانی هستند درباره اینکه چگونه می‌توان نظام اداری و بروکراسی هر کشوری را تقویت کرد بر اساس نتایجی که در کشورهای گوناگون صورت گرفته بحث کرده‌اند. کشور ما هم با این مشکل روبرو است که برنامه‌های به ظاهر خوب و تاثیرگذاری از سوی مسئولان تدوین می‌شود و آرمان‌ها و ایده‌آل‌ها را در برنامه‌های کوتاه مدت و میان مدت چند ساله جای می‌دهیم ولی در صحنه عمل و اجرا می‌بینیم این برنامهها هیچ پیشرفتی نداشته‌اند. یعنی در اجرای برنامهها و رسیدن به نتایج اثربخش کاملا شکست می‌خوریم.
او گفت: این کتاب به خواننده مهارت‌های لازم برای تجزیه و تحلیل سیاست‌ها را می‌دهد و همچنین ابزارها و تاکتیک‌هایی آزمون پس داده در میدان عمل برای اینکه سیاست‌ها را با موفقیت اجرا کنیم. در این کتاب بحث می‌شود که چگونه می‌توانیم برنامه‌های واقعا خوب را که همگان هم بر اجرایی کردن آن‌ها اتفاق نظر دارند، عملیاتی و پیاده کنیم و گام‌هایی را که در این مسیر نیاز است، پیش روی خواننده می‌گذارد. چگونگی شناسایی درست مسئله اصلی و تقسیم آن به مسائل کوچکتر و واگذاری این مساله‌ها و وظایف کوچک به ارگان‌های مربوطه و ایجاد پذیرش و توانایی و اعطای اختیار به این ارگان‌ها برای انجام مسئولیت مذکور از جمله مسیرهای ترسیم شده برای عملیاتی کردن برنامهها در کتاب است. کتاب خواننده را راهنمایی می‌کند که چگونه وعده‌ها و قول‌هایی که در هر سطح از مسئولیت در حکومت داده شده است عملیاتی کند و امید جامعه را بالا می برد. مسئولان کشور ما مرتب آن قدر وعده داده و عملی نکرده‌اند که باعث سرخوردگی جامعه شده و این کتاب می‌تواند کمک کند تا به برنامهها جامه عمل پوشانده شود و سطح رضایت و رفاه جامعه هم افزایش پیدا کند.
نظر شما