-
یادداشت؛
زندگی و زمانه آیت‌الله سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی
آن روزها حوزه علمیه قم نیز سری در سرها پیدا کرده بود. شیخ عبدالکریم حائری وقتی متوجه حضور سید شهاب‌الدین در ایران شد از او خواست در ایران بماند و به حوزه قم رونق بیشتری بخشد. سید شهاب‌الدین هم این پیشنهاد را پذیرفت و در حوزه علمیه شروع به تدریس کرد.
-
یادداشت؛
درنگی بر زندگی مجتهدۀ معاصر، نصرت‌بیگم امین
تنها فرزندشان آقای محمدعلی امین روزی از مادر می‌پرسد: «شما که یک زن عامله، فاضله و موحد به تمام معنا هستید، چرا باید این‌قدر رنج و درد بکشید؟» بانو پاسخ می‌دهند: «صوفی نشود صافی تا درنکشد جامی!»
-
یادداشت؛
زندگی و زمانه شیخ مرتضی انصاری؛ خاتم الفقهاء و المجتهدین
شیخ انصاری را ملقّب به خاتم‌الفقها کرده‌اند. زیرا حدود صد و پنجاه سال است که اندیشه‌ها و ابتکارات او سر فصل تاریخی جدیدی در جهان فقه و اصول و حوزه‌های علمیه شیعه باز کرده و تاکنون حدود دویست نفر از بزرگان علمی و فقها بر کتب شیخ انصاری و دو کتاب مهم او، رسائل و مکاسب؛ حاشیه زده‌اند.
-
روشنفکری ایرانی با پویش «همه چشم‌ها به رفح» چگونه مواجه شد؟
توجیه شَرّ با لجاجت‌های کودکانه
مسئله، نه خشونت، نه ایران، نه دور و نزدیکی جغرافیای ستم و نه چیز دیگری است؛ مسئله جوشش فاشیسم در رگ‌های بخشی از روشنفکری ایرانی است که برای مرتضی مردیها در به سخرۀ گرفتن کودک‌کشی و سلطنت‌خواهی بعد از عمری «لیبرالیسم‌بازی» و برای مسعود حسینی هم در قالب لج‌بازی کودکانه و خامِ «حالا که ما نه، پس دیگه هیچ‌کس نه!» متبلور می‌شود.
-
زندگی و زمانه حکیم جهانگیرخان قشقایی؛
تارزنی که مدرس حکمت و فلسفه شد
مرد صاحب نفس نگاهی به او کرد و گفت: یحیی ارمنی، تارساز معروف جلفا درست می‌کند! حالا گیرم که در این فن، فارابی وقت شدی! باز مطربی بیش نیستی! کی می‌خواهی تار دلت را راست کنی؟
-
تأملی بر ساخت حقوقی، بلوغ نهادی و سازوکارهای سیاسی کشور؛
چرا تحلیل‌گر امریکایی درباره ثبات وضعیت ایران بعد از فقدان رئیس‌جمهور درست گفت؟
عدم خلل در فرآیندهای ادارۀ کشور علی‌رغم فقدان شخص اول اجرایی مملکت، آن هم در بعد از اتفاقات پائیز ۱۴۰۱ و پسا طوفان الاقصی و در حالی که هنوز ۴۰ روز از حمله ایران به اسرائیل نگذشته بود به چه معنا است؟
-
یادداشت علیرضا شفاه دربارۀ عملیات «وعدۀ صادق»؛
بزم تصمیم
آتش‌بازی و جهیدن از شعلۀ آتش، جشن ایرانیان برای وداع با یک سال کهنه و ورود به دنیایی تازه است. ما با سیصد فانوس که از ایران به دریای مدیترانه درود فرستاد از راه آسمان‌ها از سر آتش حادثه جهیدیم. و آماده شدیم تا با تاریخ کهنۀ خودمان و سال کهنۀ این منطقه وداع کنیم و به استقبال سالی نو برویم.
-
نقدی بر اظهارات حجت‌الاسلام فاضل لنکرانی - ۲
آیا اقتصاد اسلامی حرف غلطی است؟
حجت‌الاسلام احمدعلی یوسفی: ظرفیت فقه اسلامی ظرفیتی است که می‌تواند آن را در موضع فقه فعال، نظام‌ساز، طراح و مطالبه‌گر از نظامات سکولار قرار دهد و خروجی چنین فقهی در عرصه اقتصادی، مردم‌سالاری اقتصادی دینی است که با خروجی نظامات اقتصادی سکولار تفاوت‌های اساسی دارد.
-
یادداشت مدیر گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی؛
تجربه نزدیک به مرگ، توهم یا واقعیت؟
حجت الاسلام حمیدرضا شاکرین مطرح کرد: هیپوکسی و موارد مشابه آن دستاویزی برای طبیعت‌گرایان شده تا تجربه‌های نزدیک به مرگ را چیزی بیش از یک اختلال در سیستم شناختی ندانسته و ارزش شناختاری آن را انکار کنند.
-
یادداشت؛
بهترین عمل در شب قدر چیست؟
مرحوم شیخ صدوق در کتاب امالی مهم‌ترین کار در شب قدر را مذاکره علمی دانسته است: «مَن أحیا هاتَینِ اللَّیلَتَینِ بِمُذاکَرَهِ العِلمِ فَهُوَ أفضلُ».
-
نقدهای یک جامعه‌شناس به کتاب «تنظیم حکومتی دین و التزام مذهبی»؛
نظریه پلورالیسم و بازار دین برای جامعه ما موضوعیت ندارد
شجاعی‌زند گفت: دکتر طالبان مدعی شده که پلورالیسم در تقویت و نه تضعیفِ دینداری مؤثر بوده است. این برداشت از آنجا ناشی شده که به تفاوت مفهومی پلورالیسم نزد برگر با آنچه نظریه‌پردازان عرضه‌محور عنوان کرده‌اند، توجه نکرده است.
-
چرا هانری کربن از انقلاب اسلامی ایران غمگین بود؟
یک غافلگیری تاریخی یا یک تغافل معرفتی؟
داریوش شایگان نقل می‌کند که کربن از اتفاقات داخل ایران دق کرده بود. محمدعلی امیرمعزی، یکی دیگر از شاگردان کربن هم نقل می‌کند که وقوع انقلاب اسلامی او را فوق‌العاده غمگین کرده بود.
-
یادداشتی از حجت‌الاسلام قاسم خانجانی؛
فضایل امیرالمومنین(ع) به نقل از اهل سنت
ابن ابی الحدید پس از توضیح خطبه ۱۵۴ می‌گوید: «آنچه علی (ع) در این خطبه به آن اشاره کرده است، تنها یک دهم از ده‌ها فضایلی است که رسول خدا (ص) در روایات بسیار در باره آن حضرت بیان فرموده است»
-
نجف لک‌زایی در نشست علمی «ماهیت و نظام مسائل فقه حکمرانی»:
عدالت، جوهره و دی‌ان‌ای فقه ما در سطح فردی و نهادی است
لک‌زایی: فقه زیر بار ظلم نمی‌رود. چه در سطح فرد و چه در سطح نهاد، فقه روی یک مولفه‌ای به نام عدل تاکید می‌کند و این را از شرع می‌آورد و می‌گوید قرآن و پیامبران برای همین آمدند. فقه می‌خواهد حفظ جان و مال و عقل و نسل و دین کند.
-
گفتاری از مصطفی زالی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران؛
چالش ما همان چالش رالز نیست / برای دفاع از عدالت اجتماعی باید نسبت حقوق عمومی و خصوصی را مشخص کنیم
مسئله اصلی اینجا این است که شما اگر بخواهید از عدالت اجتماعی دفاع کنید نیاز به یک «نظریه دولت» مشخص دارید که در این نظریه دولت، باید نسبت بین حقوق عمومی و حقوق خصوصی مشخص شود.
-
نگاهی به کتاب «بحثی کوتاه پیرامون خطبه فدک» از آیت‌الله تهرانی؛
مانیفست شیعه و مقتل مختصر فاطمی
خطبه فدکیه را دقیقاً می‌توان یک مانیفست اعتقادی، اخلاقی، سیاسی و اجتماعی برای شیعه در نظر بگیریم. علاوه بر اینکه مطالب نظری عمیقی دارد و از لحاظ نظری ما را تقویت می‌کند، یک الگوی عملی و رفتاری از سیاست‌ورزی شیعه هم هست.
-
در حسرت جلال، در عسرت روشنفکری؛
جلال آل‌احمد اگر زنده می‌ماند هم یک مؤمن انقلابی نمی‌شد
چنین گمان شده که اجل اگر مهلتش می‌داد - با روندی که داشت - به یک مؤمن انقلابی بدل می‌شد. این گمان هم صائب نیست و ناشی از تمایل ما و نشناختن جلال است و نشناختن روشنفکری.
-
جنگ غزه در آئینه الهیات و اندیشه - ۱۲
نوزایی غربی تاریخ و فروپاشی سهمگین ساختارها
تماشای فاجعه‌ای عظیم و سوگناک در قلب جامعه و جهان بشری ما، در سرزمینی که به پیامبرانش به سنت و میراث نبوی‌اش می‌شناسیم و چونان ارض مقدس از آن یاد می‌کنیم. و این‌ها همه در روزگار سروری و سیادت و سیطره تمدنی جنون گرفته، افسار گسیخته، بی‌آسمان، زمینی و زمین‌گیر و زمین‌خوار و سکولار رخ می‌دهد.
-
نگاهی به بخش‌هایی از خطبه فدکیه؛
غاصبان فدک درگیر تاویل غلط از پیامبر(ص) و قرآن بوده‌اند
بر اساس آنچه در خطبه فدکیه حضرت زهرا(س) آمده، غاصبان فدک که رهبرشان ابوبکر بود درگیر تاویلی غلط از گفته‌های پیامبر اکرم(ص) و آیات قرآن بودند و حضرت زهرا(س) در این خطبه به خوبی ظلم آن‌ها را آشکار کرد.
-
مروری بر منازعۀ سیدجواد طباطبایی و داوود فیرحی؛
جدالی که با مرگ هم به پایان نرسید
تقارن سومین سالگرد فوت مرحوم داوود فیرحی با هفتاد و هشتمین سالگرد تولد سیدجواد طباطبایی که او هم دیگر این دنیا نیست، شاید بهانه خوبی برای مرور و بررسی جدال پایان‌ناپذیر این دو استاد علوم سیاسی باشد.
-
مروری بر کتاب «ماجرای علامه و انقلاب»؛
علمدار انقلاب فکری و فرهنگی ۵۷
آنطور که در کتاب «ماجرای علامه و انقلاب» به نقل از آیت‌الله خامنه‌ای آمده است، امام خمینی (ره) انقلاب سیاسی را ایجاد کرد و علامه طباطبایی، انقلاب فرهنگی را رقم زد.
-
نوشتاری از حجت الاسلام محمدجواد رودگر؛
جامعه‌پردازی با عرفان اجتماعی
آنچه مدنظر عرفان اجتماعی است این است که عارف بتواند با توجه به شهود و اندوخته عرفانی خود به شناخت واقعیات اجتماعی و درک نیازها و ضرورت‌های جامعه رسیده و به جامعه‌سازی خاص خود، بپردازد که همه‌ی آحاد جامعه در مسیر سلوک و رشد معنوی و سیر الی الله قرار گیرند.
-
جنگ غزه در آئینه الهیات و اندیشه - ۲
حکمت الهی قتل کودکان مظلوم چیست؟
در فص موسوی کتاب «فصوص الحکم»، ابن‌عربی در مورد حکمت الهی قتل کودکان توسط فرعون و نسبت آن با جامعۀ بنی اسرائیل بحث می‌کند.
-
جنگ غزه در آئینه الهیات و اندیشه - ۱
تحلیل امام موسی صدر از جنگ اکتبر
نظرات امام موسی صدر درباره جنگ اکتبر ۱۹۷۳ با تحلیل‌هایی که امروز درباره عملیات ۷ اکتبر ۲۰۲۳ گروه‌های فلسطینی مطرح می‌شود کاملاً مشابهت دارد.
-
یادداشت نعمت‌الله فاضلی درباره «جامعه شناسی به مثابه فرم هنری»
کتابی که شکاف علوم انسانی، هنرها و ادبیات را پر می‌کند
«جامعه شناسی به مثابه فرم هنری» شکاف بزرگ علم، علوم انسانی و هنرها و ادبیات را پر می‌کند. نیزبت نشان می‌دهد این کار برای هنرمندان و رمان خوان‌ها و رمان نویسان، نقاشان و موسیقیدان‌ها و علاقه مندان به موسیقی هم مفید و ضروری است.