جلسه نقد کتاب «چهره مرد هنرمند» اثری از جیمز جویس، نویسنده ایرلندی، شب گذشته با حضور احسان عباسلو، مریم حسینی و نادره سخنور در سرای دایمی اهل قلم برگزار شد. عباسلو در این جلسه گفت: اگر این نویسنده نبود تاریخ ادبیات انگلیسی به شکل امروزی کامل نمیشد.
وی در ادامه از جیمز جویس به عنوان نویسندهای یاد کرد که از جایگاهی رفیع در ادبیات انگلیسی برخوردار است و گفت : بدون شک اگر این نویسنده نبود تاریخ ادبیات انگلیسی به شکل امروزی کامل نمیشد.
عباسلو عنوان کرد که به علت محدودیت وقت، زندگی شخصی جویس مورد بررسی قرار نمیگیرد و از حاضرین علاقهمند خواست تا برای مطالعه زندگینامه این نویسنده به مقدمه کتاب «چهره مرد هنرمند» رجوع کنند.
این منتقد سپس در مورد رمان «چهره یک مرد هنرمند» گفت : عدهای این رمان را زندگینامه خود نوشت جویس میدانند و بعضی او را به داستان شبیهتر میدانند و اصطلاحاتی چون «رمان تعلیمی»، «زندگینامه در قالب رمان» نیز به این کتاب اطلاق شده است.
وی ضمن برشمردن شاخصههای رمان در سبک مدرنیسم، این کتاب را یکی از آغازگران رمان مدرن دانست و پس از آن خلاصهای از شخصیت اصلی رمان «چهره یک مرد هنرمند» را برای حاضرین شرح داد.
عباسلو سپس با ذکر این نکته که هرگاه بخواهیم رمانی را بشناسیم و نقد کنیم، لازمه آن بررسی و شناخت تاریخ تحولات آن دوره از تاریخ است، به شرح تحولات ادبی در اواخر قرن ۱۸ و اوایل قرن ۱۹ میلادی و چگونگی شکل گیری جریان مدرنیسم در ادبیات پرداخت.
وی در این مورد گفت: انگلیسیها این دوره را تحت تاثیر شرایط لندن میدانستند. از آنجایی که آنها لندن را مرکز فرهنگ و سیاست بر میشمردند،اعتقاد داشتند مکتبهای ادبی گوناگون چون مدرنیسم، از لندن برخاسته و از آنجا به سایر نقاط جهان راه پیدا کرده است.
این منتقد در پایان سخنان خود، از «جریان سیال ذهن» به عنوان یکی از شیوههایی یاد کرد که در نگارش رمان «چهره یک مرد هنرمند» استفاده شده است و در این مورد توضیح داد : جریان سیال ذهن، یکی از سختترین شیوههای نگارشی است که جویس به خوبی از آن استفاده کرده. در این شیوه هم نوشتن و هم استباط آن برای خواننده سخت و دشوار است.
دومین سخنران این جلسه مریم حسینی بود. این مدرس دانشگاه و منتقد ادبی، جیمز جویس را بینالمللیترین نویسنده ادبیات انگلیسی دانست و گفت: جویس هماننده شکسپیر از شهرت بینالمللی برخوردار است.
وی سپس در مورد زندگی ادبی جویس، توضیحاتی را شرح داد و به توضیح آشنایی او با نویسندگان اروپایی و معرفی افراد و آثاری که این نویسنده تحت تاثیر آنها قرار داشته است، پرداخت.
این مدرس دانشگاه در مورد شکل گیری سبک نویسندگی جویس گفت: جویس قصد داشت نثری انعطاف پذیر خلق کند که در مسیر احساسات حرکت میکند و برای این هدف تمام سنتهای نوشتاری رمان انگلیسی را به هم ریخت.
حسینی در ادامه سخرانی خود به توضیح نظر منقدان در مورد تقسیم کتاب «چهره یک مرد هنرمند» به بخشهای متفاوت پرداخت و عنوان کرد که برخی از منتقدان این کتاب را به ۵ و برخی دیگر به ۳ فصل تقسیم میکنند، که هردو تقسیم بندی با دوران جنینی و تولد شخصیت اصلی داستان آغاز میشود.
وی عنوان کرد که جویس برای خلق رمان خود از دو سبک «جریان سیال ذهن» و «فن تک گویی» استفاده کرده است و به اختصار این دو سبک را برای حاضرین توضیح داد.
این منتقد در توصیف سبک نوشتاری جویس گفت: او گاهی اوقات قوانین را در هم میکوبد و با تلفیق کلمات متفاوت، کلمات جدید میسازد و معنای خود را میرساند و گاهی صفتها و اسمها را با یکدیگر ترکیب میکند و واژهای میسازد که پیشتر در دایره واژگان زبان انگلیسی نبودهاند. او با ریتم کلمات بازی میکند و با زبان شوخی میکند.
نادره سخنور، مدرس دانشگاه و منقتد ادبی، سومین و آخرین سخنران جلسه بود. وی وقت سخنرانی خود را به ذکر برخی از صحنههای کتاب و توصیف و نقد آنها از نظر شکل و محتوا اختصاص داد.
این منتقد ۲ صفحه اول کتاب را دارای نقش کلیدی در داستان دانست و گفت: در همین ۲ صفحه با نمادها، درونمایه ها و تعابیر و تعابیر و مفاهیمی که در داستان هستند آشنا میشویم. تعابیر و مفاهیمی که نقش سرنخ را دارند. در اصل نویسنده، دست خواننده را میگیرد و به دنبال خود میکشد.
سخنور ادامه داد : حواس پنجگانه شخصیت اصلی این رمان، همانند ابزاری برای نویسنده عمل کردهاند که او توسط این ابزار ماجرا را برای خواننده نقل میکند.
وی تاکید کرد: جویس به تاریخ، مذهب، جغرافیا و فرهنگ کشورش و شهر دوبلین بسیار پابند است. علی رغم این که شخصیت این داستان از ایرلند مهاجرت میکند و علی رغم اینکه خود جویس هم از ایرلند خارج میشود و در کشورهای دیگر اروپایی زندگی میکند، اما داستان تمام نوشتههای او در دوبلین و در ایرلند میگذرد و این نشان از وفاداری او به کشورش است.
نظر شما