به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، حوزه فهم قرآن به دليل آن كه به مقاصد الهي و مدلول‌هاي آيات آسماني معطوف است، حوزه‌اي بس خطير به شمار مي‌آيد. با اين حال، رسالت قرآن عام و هدايت آن فراگير است و خود قرآن بارها از آساني و ميسر بودن ارتباط با آن و پندگيري از آن سخن گفته و راه جويندگان دانش قرآني را باز گذاشته است.
البته بايد اذعان كرد كه همه آيات از سطح يكساني در قابليت دستيابي به فهم مقصود برخوردار نيستند. قلمروي مطالب قرآن، از صفات جلال و جمال الهي و دانش احوال و شوون غيبي عالم هستي تا علوم و آگاهي‌هاي مرتبط با انسان و جهان و احوال انبيا ، امم و اقوام را شامل مي‌شود و از اين بين، هرچند فهم آيات ناظر به قسم اخير چندان دشوار نباشد، در قسم نخست بي‌شك عواملي به سوء فهم و نقص و ناتواني درك مراد صحيح قرآن دامن مي‌زنند كه از ميان آنها، نامتجانس بودن واقعيات و حقايق مورد نظر اين آيات با مفاهيم و نظام واژگاني رايج در عرف انساني عامل اصلي به شمار مي‌رود.
البته بايد ايمان داشت كه همين مفاهيم و واژگان در خدمت تفهيم آن حقايق قرار گرفته و در زبان صادق و صائب الهي آمده‌اند. از سوي ديگر، اين كاربرد براي فاهمه انساني رهزن و زمينه‌ساز كژ فهمي‌هاي فراوان شده و در طول تاريخ در بستر جريان‌هاي مذهبي و سياسي جوامع اسلامي مورد كشمكش‌هاي نظري و گاه عملي بوده است.
به عقيده نويسنده كتاب، اگر نگوييم حوزه متشابهات قرآن معطوف به اين قسم از آيات است، دست‌كم مهم‌ترين حوزه متشابهات كه در طول تاريخ مايه نزاع و فتنه و كژتابي‌هاي فراوان شده، همين قسم به نظر مي‌رسد. دانش «محكم و متشابه» كه ناظر به مساله فوق است، دانشي است كه از دل تاملات و تحقيقات قرآني، روايي و كلامي پژوهشگران اسلامي و به طور عمده در حاشيه آيه هفت سوره آل‌عمران برآمده و در صدر مباحث علوم قرآني نشسته است، به گونه‌اي كه موضوعات و فروع آن را در جاي جاي حوزه تفسير قرآن مي‌توان رديابي كرد.
اهميت اين بحث تا آنجاست كه به راحتي مي‌توان مشرب و مكتب فكري و مذهبي هر مفسري را از آنچه در ذيل آيه فوق به بحث و تحقيق گذارده است، دريافت.
شايد نتوان موضوعي از موضوعات علوم قرآني را يافت كه مانند اين موضوع در گستره وسيعي از قرآن اثرگذار و دغدغه خاطر مفسران و قرآن‌پژوهان قرار گرفته باشد. از اين‌رو، در مكاتب مختلف اسلامي، آثاري درباره آن نگاشته شده است. با وجود اين، كتابخانه مكتب اهل‌بيت(عليهم‌السلام) از حضور آثاري جامع و مستقل درباره زواياي مختلف اين دانش از منظر انديشه‌هاي ناب شيعي خالي است! اين نقيصه براي دانشجويان رشته‌هاي مرتبط به وضوح احساس شده و نياز به تدوين منابع مطالعاتي ارزشمند را نشان مي‌دهد. اثر حاضر با دغدغه‌هايي از اين دست و در راستاي پاسخ به نياز فوق با ساختاري نو، نگاشته شده است.
بر اساس مطالب كتاب، «مبحث محكم و متشابه يكي از بنيادي‌ترين مسائل علوم قرآني مورد نياز مفسر و مقدمه‌اي لازم براي تفسير است. اين بحث از يك زاويه در شمار مباني تفسير و از زاويه‌اي ديگر از قواعد تفسير محسوب مي‌شود. اساسي‌ترين مباحثي كه در دانش محكم و متشابه بايد به بحث گذاشته شود، تعريف دقيق محكم و متشابه، تعيين دامنه محكمات و متشابهات، تفسيرپذير بودن يا نبودن آيات متشابه، كيفيت تفسير و تاويل متشابهات، مدلول حروف مقطعه، فلسفه و حكمت تشابه در بخشي از آيات قرآن و بالاخره آگاهي راسخان در علم به تاويل آيات متشابه است.»
در اين كتاب، مباحث مربوط به محكم و متشابه و آراي مفسران اسلامي و نيز ديدگاه‌هاي مختلف در باب تاويل متشابهات، طي دو بخش و يازده فصل ارايه شده‌اند. بخش نخست، به مباحث نظري درباره محكم و متشابه و بخش دوم به بررسي ديدگاه‌ها درباره تاويل آيات متشابه اختصاص دارد.
چاپ نخست كتاب «پژوهشي در محكم و متشابه» با شمارگان 3000 نسخه، 270 صفحه و بهاي 35000 ريال راهي بازار نشر شده است.
چهارشنبه ۲۶ مرداد ۱۳۹۰ - ۱۰:۰۰
نظر شما