به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، مجموعه روش‌ها، خدمات و ساختارهای اطلاعاتی که باعث می‌شوند تا اطلاعات در قالب یک فن‌آوری نوین با دسترسی آسان، سریع، و گسترده ارایه شوند، کتابخانه دیجیتال نام دارند.

كتابخانه عمومي رقومي (ديجيتال) مجموعه اي از اطلاعات سازماندهي شده در قالب رقوم (ديجيتال ) است، اطلاعات رقومي (ديجيتالي) بايد بر طبق اصول مجموعه سازي، گردآوري يا توليد شده و از سوي استفاده كنندگان در مدت زماني طولاني به عنوان منابع اطلاعاتي پايدار قابل بازيابي و  دسترسی باشند.

توسعه فناوري اطلاعات در دنياي پيشرفت رسانه‌هاي الكترونيكي و مجازي يك راهكار براي افزايش سرانه مطالعه و پيشبرد سند چشم ‌انداز و برنامه راهبردي افق سال  1404  است تا بتوانيم در فهرست 15 كشور برتر دنيا و جايگاه نخست منطقه دست پيدا كنيم. 

اولین انتظار ما از کتابخانه دیجیتال این است که بتوانیم به هر منبعی، در هر زمان و هر مکانی، دسترسی داشته باشیم و از  یک منبع افراد نامحدودی بتوانند استفاده کنند، دسترسی همزمان به یک منبع که بتوان آن منبع را دانلود کرد، ويژگي ديگر كتابخانه ديجيتال است.
 
جستجوی تخصصی در منابع ،گزینش، سازماندهی، ارایه دسترسی‌های کنترل شده، امکان توزیع، حفظ یکپارچگی و اطمینان از ماندگاری مجموعه اطلاعات در طول زمان، سهولت دسترسی به منابع و مقرون به صرفه بودن آن، امکان تبادل اطلاعات و منابع موجود با دیگر سازمان‌ها، بکارگیری مکانیز‌م‌هایی برای  حفظ، گسترش و توسعه، توجه به مساله مالکیت معنوی، از مهمترین ويژگي‌های کتابخانه دیجیتال است.

اسکن و دیجیتال کردن منابع انتخاب شده، خریداری و یا تهیه منابع موجود به صورت دیجیتال و چندرسانه‌ای، گردآوری برخی منابع مرتبط با اهداف از منابعی چون اینترنت، گزینش و تبدیل منابع میکروفرمی موجود در سازمان به صورت دیجیتال، تهیه برخی منابع مورد نیاز از طریق مبادله با سایر مراکز و کتابخانه‌های داخلی و خارجی از روش‌هاي تهيه منابع براي كتابخانه ديجيتال هستند.

بيشتر كتابخانه‌هاي ديجيتال در ايران فقط اطلاعات كتابشناختي در محيط وب را ارايه مي‌كنندو همه محتواي كتابخانه در قالب ديجيتال ارايه نمي‌شود. نرم‌افزار كتابخانه ديجيتال تنها نبايد به نمايش فايل‌هاي تمام‌متن آثار محدود شود، بلكه بايد محيط ديجيتالي قابل‌استفاده‌اي را براي كاربران فراهم كند و تمام فرايندي كه در يك كتابخانه واقعي طي مي‌شود از شناسايي نياز اطلاعاتي كاربر تا بازيابي و جست‌وجو در كتابخانه ديجيتال را به مخاطب ارايه شود.

وقتي مي‌گوييم يك كتاب ديجيتالي است، تنها منظور ما اسكن كتاب نيست بلكه كاربر بايد امكان تورق، برگشت به صفحات قبل، جست‌وجو، نمايه‌سازي را در سايت كتابخانه ديجيتال داشته باشد و دسترسي آسان، روزآمدسازي، گستره وسيع و فراگير، امكان چند‌رسانه‌اي شدن و استفاده چند نفر از يك منبع از ويژگي‌هاي  مهم كتابخانه دجيتال است.

كند بودن مسير نشر الكترونيك در كشور، مشکل دسترسي به اينترنت پرسرعت براي کاربران، امکانات سخت افزاري و نرم افزاري، رعايت نشدن حق مولف باعث استقبال نکردن ناشران و پديدآورندگان از آثار ديجيتالي در ايران شده و همچنين آشنا نبودن بيشتر افراد با تکنولوژي هاي جديد دليل مهمي براي توجيه اين موضوع است.

نداشتن ساختار درست براي ايجاد كتابخانه ديجيتال، نقص در محتوا، نداشتن هدف‌گذاري و سرمايه‌گذاري ناكارآمد، چالش‌هاي اصلي حوزه كتابخانه ديجيتال در ايران است. هنوز ناشر الكترونيك و ضمانت اجرايي براي قانون كپي‌رايت در ايران نداريم و در مقابل نيروي انساني، همچنان در مقابل فناوري نوين سازماني مقاومت مي‌كند.

سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران، كتابخانه، موزه و مركز اسناد كتابخانه ملي ايران، كتابخانه آستان قدس رضوي، دانشگاه تهران، صنعتي شريف، كتابخانه آيت‌آلله مرعشي نجفي، نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور، كتابخانه عمومي حسينيه ارشاد، كتابخانه ملك، كتابخانه‌هاي ديجيتال تبيان، وزارت امور خارجه و دانشگاه آزاد اسلامي نمونه‌هايي از كتابخانه‌هاي ديجيتال در ايران هستند.

یک کتابخانه دیجیتال باید به گونه ای باشد که امکان تبادل اطلاعات را با دیگر کتابخانه ها داشته باشد و کاربران بتوانند feedback خود را به کتابخانه ارائه دهند و کاربر بتواند نظر خود را نسبت به محتوایی که خوانده است بدهد و این یکی از پارامترهای ارزش گذاری است.

كتابخانه ديجيتال وزارت امور خارجه در سال 1388 به صورت آزمايشي از سوي رياست جمهوري افتتاح شد . بعد از گذشت چهار سال هنوز امكان دانلود هيچ كتاب از روي سايت براي كاربران وجود ندارد. سايت كتابخانه ديجيتال وزارت امور خارجه داراي بخش هاي گوناگوني مانند ليست كتاب ها ، درباره كتابخانه ، مقالات ، كتاب سبز  و تازه هاست. 

كتابخانه ديجيتال دانشگاه صنعتي شريف نيز گرچه داراي معرفي خوبي است و قسمت هاي گوناگون آن نيز تقريبا به روز مي شود اما مشكل اساسي آن اين است كه اين سايت به مثابه يك فهرست الكترونيك است.

كتابخانه دیجيتال دانشگاه آزاد اسلامي كه با مراجعه به آن با هيچ كتابخانه‌اي مواجه نمي شويم.

کتابخانه دیجیتالی کتابخانه ملی كه در سایت خود دارای 81 هزار منبع دیجیتال است که از این تعداد هزار و 600 کتاب چاپی جز منابع بوده و ساير آن‌ها اسناد کتاب‌های خطی و قدیمی و پایان نامه های دانشگاهی است. 

كتابخانه دیجيتال سايت كتابخانه مجلس وشوراي اسلامي در قسمتي با نام منابع ديجيتال منابع اين بخش را با تقسيم‌بندي به بخش‌های كتاب‌هاي اهدايي، اوراق عتيق، مطبوعات، قديمي و اسناد بهارستان به مخاطبان معرفي مي‌كند.

کتابخانه دیجیتال تبیان که وابسته به موسسه تبیان است در معرفی کتابخانه منابع را بر حسب کتاب و مقاله جدا نموده است که به سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی منابع را به مخاطبان ارایه می کند. اين كتابخانه دجيتال بيش از 54 هزار عنوان کتاب و مقاله را در زمينه های گوناگون علمی، آموزشی، ادبی، اعتقادی، تاريخی، هنری را در تقسيم‌بندي‌هاي تخصصی در اختيار کاربران قرار مي‌دهد.

كتابخانه ديجيتال حسينيه ارشاد از سال 1386 آغاز به کار کرد. اکنون هفت هزار عنوان منبع در کتابخانه دیجیتال این کتابخانه وجود دارند.

كتابخانه ديجيتال مؤسسه و كتابخانه ملي ملك با 40 جلد مصحف شريف (قرآن كريم)، 600 عنوان الهيات اسلامي، 600 عنوان ادبيات، 250 عنوان تاريخ و سرگذشت نامه‌ها و 200 عنوان واژه‌نامه و كتاب‌شناسي در دسترس عموم قرار دارد.