به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «نگاهی به هنر دوره ساسانی» نوشته آناهیتا مصلحی در دو فصل بخش‌بندی شده است. فصل نخست مختصری درباره تاریخ سیاسی و جغرافیای تاریخی دوره ساسانی است و فصل دوم با توضیحات بیشتر به هنر ساسانی می‌پردازد.

معماری دوره ساسانی، نقوش برجسته دوره ساسانی، نقوش برجسته روی سنگ(نگارکند)، نقوش برجسته روی فلزات، نقوش برجسته روی گچ(گچ‌بری)، نقوش خط و کتیبه، نقوش برجسته روی مهر، نقاشی دوره ساسانی، نقاشی دیواری، نقاشی کتاب و... از دیگر زیرفصل‌های کتاب است.

یوسف نراقی در مقدمه‌ این کتاب نوشته است: «مطالعه آثار باستانی، بخش وسیعی از زندگی گذشته جوامع را دربرمی‌گیرد. این آثار می‌توانند جنبه‌های گوناگون زندگی مردم آن عصر را نشان دهند. مثلا برج و باروها و قلعه‌های دفاعی دور شهرها می‌توانند موقعیت نظامی یا جنگی مردم آن دوره را ترسیم کنند یا وسایل زندگی روزمره، مثل ظروف پخت و پز و وسایل گرمایشی، می‌توانند تصویر زندگی یک قوم یا منطقه سکونت آنان در یک زمان خاص باشد. همچنین آثار هنری بجا مانده از گذشته، ابزار و وسایلی هستند که ما را با زندگی فرهنگی و فکری آن عصر آشنا می‌کنند.»



مولف در این کتاب، برای شناساندن هر چه بیشتر ویژگی‌های اجتماعی و فرهنگی ساسانیان، آثار هنری وسیعی را بررسی کرده و با ارائه تصاویر و توضیحات و توصیفات، نکات ظریفی را روشن کرده است. مصلحی ابتدا به هنر معماری پرداخته و سبک و ساختار معماری آن دوره را در شهرها و روستاهای معروف قلمرو وسیع ساسانی مورد بررسی قرار داده است؛ و به نظر می‌رسد که هنر گچ‌کاری و گچ‌بری مقام مهمی در هنر تزیینی آن عصر داشته است.

آثار نقوش برجسته‌ای که از حوادث طبیعی تا حدی سالم مانده‌اند، مسائل و مطالب قابل توجهی را روشن می‌کنند. این هنر در دوره ساسانی پیشرفت قابل توجهی داشت. ظرافت، زیبایی، دقت و مهارت هنرمندان در زمان ساسانیان به اوج خود رسیده بود. به خصوص نقوش برجسته روی فلزات که تا حدی وضعیت بهتری دارند.

شواهد حاکی از آن است که در میان اشیاء و ظروف فلزی، آن‌هایی که از طلا ساخته شده بودند، ارزش بالاتری داشتند. مردم از زمان دیرینه با این فلز کمیاب آشنا بودند و ارزش و ویژگی‌های این فلز نرم و چکش‌خور را خوب می‌شناختند. تصاویر زیبایی که مولف از سکه‌ها و ظروف طلایی در موزه‌های مهم جهانی مثل موزه بریتانیا، موزه آرمیتاژ، موزه کتابخانه ملی پاریس در این کتاب آورده، ارزش و اهمیت و ظرافت این هنر را کاملا روشن می‌کنند.



در بخش دیگری از مقدمه می‌خوانیم: «در اجتماع درخشان و ثروتمند ساسانی، بزرگان ذوق و سلیقه رایج دربار را تقلید می‌کردند. ظروف تجملی، مبین اهمیت و قدرت مالکشان بودند و ناگفته پیدا است که پربهاترین قطعات زرگری در خانه‌های توانگرترین‌ها یافت می‌شد که در راس آن‌ها کاخ شاهی قرار داشت. نقاشی، پارچه‌بافی، و قالی‌بافی از جمله هنرهایی هستند که در عصر ساسانی رواج داشتند. یکی از معروف‌ترین فرش‌های عهد خسروپرویز، قالی چهار فصل است که در کتب کهن شرقی از آن یاد می‌شود. این نشان می‌دهد که مردم آن دوره با رنگرزی پشم آشنایی کامل داشته‌اند و از رنگ‌های موجود در طبیعت مثل لاجورد و سرخ‌دانه استفاده می‌کردند.

در قالی‌بافی معاصر، هنوز از نقشه چهار فصل استفاده می‌شود. طبق این نقشه قالی به چهار قسمت مساوی تقسیم می‌شود و در هر قسمت تصاویر متعددی که نماد فصول بهار، تابستان، پاییز و زمستان باشد، ترسیم و بافته می‌شود. هنر موسیقی آخرین موضوعی است که مولف به آن پرداخته است و از موسیقیدانان معروف آن عصر، نکیسا، باربد، رامتین و بامشاد نام می‌برد و به برخی از آثار آنان اشاره می‌کند.



مولف در این تحقیق کوشیده از میان منابع و مآخذ فراوان به نکات و قابل تاملی دست یابد و با دقت و حوصله و با ارائه تصاویر باارزش به توصیف و توضیح آن‌ها بپردازد. از ویژگی‌های این تحقیق، ذوق و علاقه نویسنده به موضوع هنر و آثار هنری است، که در لابه‌لای سطور این اثر کم حجم اما پرمحتوا و باارزش، مشاهده می‌شود.

«نگاهی به هنر دوره ساسانی» با طراحی جلد احمد آقاقلیزاده در 208 صفحه، شمارگان یک‌هزار نسخه و بهای 17 هزار تومان از سوی انتشارات نخبه‌سازان منتشر شده است.