فرشته سنگری، مدیر کتابفروشی افرا درباره آینده فعالیت کتابفروشان در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره آینده فعالیت کتابفروشان به‌عنوان یکی از حلقه‌های مهم صنعت نشر عنوان کرد: در درجه اول تامین منابع مالی و امنیت اقتصادی کتابفروش خیلی مهم است. کتابفروش خوب برای بقا نیاز به تامین دارد که با شرایط سخت امروز ارتزاق از این طریق تقریبا ناممکن شده‌است.
وی ادامه داد: یکی از موارد و مشکلات این است که در سال‌های اخیر، فروش مستقیم ناشران به شغل کتابفروشی ضربه جبران ناپذیری زده است اما با همه تغییرات تکنولوژیکی که در حوزه چاپ و نشر رخ داده، معتقدم که کتابفروش می‌تواند به بقای خود ادامه دهد.
سنگری با بیان اینکه یک کتابفروش حتی در این فضا هم می‌تواند داده‌هایی برای حوزه دیجیتال تعریف کند، گفت: کتابفروش می‌تواند کتاب‌های همسان و هم‌گروه را در کنار هم قرار داده و به‌صورت بسته‌های پیشنهادی در اختیار مخاطب قرار دهد اما تاکنون در هیچ یک از سایت‌های فروش ما چنین بسته‌هایی وجود ندارد که مخاطب با استفاده از آن به خرید کتاب‌های مشابه ترغیب شود.
وی با اشاره به نقش مهم کتابفروش در میزان مطالعه جامعه گفت: کتابفروش می‌تواند با شناخت جنس خواندنی و خلاصه کتاب زمینه‌ای فراهم کند تا مخاطب به حوزههای دیگر نزدیک شود؛ همچنین می‌تواند از نظر طبقه‌بندی و دسته‌بندی کتاب برای سهولت دسترسی تلاش کند.
سنگری با بیان اینکه اجرایی شدن این موضوع نیازمند کتابفروشی است که دانش کافی در زمینه کتاب داشته باشد، یادآور شد: وقتی کتابفروش نمی‌داند چه می‌فروشد و صرفا برای او فرقی ندارد که کتاب می‌فروشد یا دفتر، ادامه فعالیت او با رشد تکنولوژی و فناوری‌های نوین به‌مرور زمان دچار دگرگونی می‌شود.
وی تاکید کرد: اما اگر بداند کتابی که می‌فروشد چه موضوعی دارد و اطلاع داشته باشد در همان زمینه چه آثار دیگری از چه نویسندگانی منتشر شده است، طبیعتا بهتر می‌تواند مخاطب را علاقه‌مند کند.
مدیر کتابفروشی افرا با بیان اینکه کتابفروشان برای بقا و ماندگاری باید به کتاب‌شناسی برسند، گفت: کار ما به عنوان کتابفروش، کاری تجربی است و نیاز به تحقیق و تعمق و آگاهی در حوزههای مختلف دارد، باید بدانیم اگر افراد علاقه‌مند نداشته باشیم و نخواهیم که تجربه کنیم، کار دشوار می‌شود؛ زیرا فرمول و منبع دانشگاهی خاصی وجود ندارد که فردی را کتابفروش کند.
وی در این زمینه یادآور شد: تامین مالی کتابفروشان مشکل عمده‌ای برای بقای آن‌ها شمرده می‌شود. با شرایط اقتصادی نا‌بهنجار بعید به‌نظر می‌رسد که کسی به این شغل نگاه تخصصی داشته باشد.
به گفته سنگری، برای اینکه یک نفر، کتابفروش حرفه‌ای شود، عمر و وقت زیادی از فرد گرفته می‌شود. کتابفروش شدن کار خیلی سختی است و با حرکت صنعت نشر به سمت فناوری امروز و دنیای دیجیتال، این صنف نیازمند کتابفروش حرفه‌ای است که بداند چه می‌فروشد.
وی تاکید کرد: کتابفروشی حتی در حوزههای تخصصی هم این‌گونه است و اگر یک کتابفروش نداند که به‌عنوان مثال در حوزه پزشکی چند تخصص وجود دارد و از جزئیات آن مطلع نباشد، طبیعتا نمی‌تواند فروشنده خوبی شود.
فروش سوپرمارکتی یا وقت گذاشتن برای مشتری
سنگری همچنین در پاسخ به این سوال که آیا در آینده فعالیت کتابفروشان کم‌رنگ می‌شود، گفت: این موضوع بستگی به تلاشی دارد که یک کتابفروش انجام می‌دهد. مخاطبانی هستند که وقتی یک کتابفروش اطلاعات خوبی در اختیارشان قرار می‌دهد، به‌جای دیگری نمی‌روند و همواره از مشتریان ثابت فروشگاه هستند.
وی افزود: مساله اینجا است که در واقع مشتری خدمات و اطلاعات کتاب را از کتابفروش دریافت می‌کند؛ اگرچه ممکن است بخش زیادی از فروش کتاب با سایت امکان‌پذیر باشد اما اصلا قابل مقایسه با تجربه کردن و قرار گرفتن در محیط کتابفروشی و بهره‌مندی از اطلاعات کتابفروش نیست.
مدیر کتابفروشی افرا با بیان اینکه کتابفروش خود تعیین می‌کند که چگونه باید کار کند، عنوان کرد: ما در طول سال‌ها فعالیت تلاش می‌کنیم تا هم برند و هم شغل خود را حفظ کنیم. البته هرکس می‌تواند انتخاب کند چگونه کار کند؛ سوپرمارکتی کار کند یا برای مخاطب خود وقت بگذارد.
وی یادآور شد: سوپرمارکتی کار کردن یعنی فرقی نکند که افراد حضوری یا اینترنتی خرید کنند. شیوه‌ای که در آن ارتباط انسانی و سهیم شدن در تجربه‌های خواندن است کاملا با این نوع فروش فرق دارد.
سنگری درباره ضرورت آموزش‌های حرفه‌ای به کتابفروشان، گفت: افراد برای کتابفروش شدن غیر از علاقه و تجربه باید دوره‌های مختلفی در این حوزه ببینند و به عنوان مثال بدانند شعر ترکی چند شاعر مهم دارد و چه ترجمه‌هایی از این شاعران داریم یا هر شاعر به کدام موضوع علاقه دارد. به نظر من تمام این‌ها اطلاعاتی است که یک کتابفروش می‌تواند به مخاطب منتقل کند و در سایت‌های فروش اینترنتی معمولا به چنین نکات و اطلاعاتی دسترسی نداریم.
ناشر باید مخاطبش را بشناسد
وی همچنین درباره آینده فعالیت سایر حلقه‌های نشر مثل ناشران نیز عنوان کرد: ناشران از طریق کتابفروشان می‌توانند ارتباط خود را با مخاطب‌شان حفظ کنند. ناشر باید بداند مخاطب امروز چه دغدغه ذهنی دارد و اگر فکر می‌کند یک سر و گردن از بقیه اجزای نشر بالاتر ایستاده و می‌تواند رهبر خوبی برای ایجاد فکر در جامعه باشد، باید از این ذائقه هم باخبر باشد.
سنگری ادامه داد: یک ناشر باید نسبت به مخاطبان کتاب‌هایش آگاهی کامل داشته باشد و بداند اگر کتابش، بدون مخاطب باشد، چه سرنوشتی در انتظارش است.
وی با بیان اینکه اگر ناشری که تجارت می‌کند، نداند جامعه هدف او قرار است چه بخواند یا دوست دارد چه بخواند، گفت: به نظر من ناشر برای اینکه بتواند زنده بماند و به حیات خود ادامه دهد، باید کارشناسی انتخاب کتاب را با دقت بالایی انجام دهد و در ادامه هم بر ویراستاری و نمونه‌خوانی و ترجمه نظارت داشته باشد.
مدیر کتابفروشی افرا یادآور شد: آنچه که مردم را تهدید می‌کند از کتابخوانی دور شوند، نه سایت‌های اینترنتی هستند نه دنیای دیجیتال؛ بلکه ترجمه‌های بد، موازی و ناجور از یک اثر است که معمولا با هم به بازار می‌آیند.
سنگری افزود: زمانی که این کتاب‌ها به بازار نشر وارد می‌شوند، مشتری و مخاطب و خواننده نمی‌تواند با متن ارتباط برقرار کند و این موضوع به کار آسیب می‌زند. تصحیح این مشکل به دست ناشر است. ناشر با دقت و توجه در کتاب‌هایی که منتشر می‌کند، می‌تواند مانع انتشار آن‌ها شود.
باید گذشته را به آیندگان منتقل کنیم
وی همچنین درباره تغییرات فناوری و کتاب، گفت: امروز در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که تبلیغات، فروش و میزان کتابخوانی مردم تغییر کرده و شکل کتاب به شکل دیجیتالی منتقل شده است. همه متوجه هستیم نسل امروز دچار تغییر موضع شده و ممکن است نوع مطالعه آن‌ها تحت تاثیر فناوری قرار گیرد.
سنگری ادامه داد: شرایط به وجود آمده، به‌نوعی مقداری از عمق کار کم کرده است. ما با خوانندگانی مواجه هستیم که به سمت کوتاه خواندن روی آورده‌اند و از کتاب‌های کلاسیک به سمت کتاب‌های مدرن جهش کرده‌اند. البته این مواجهه برای ما جالب نیست؛ زیرا فکر می‌کنیم که حرکت ریشه‌داری انجام نشده است.
وی با بیان اینکه برای اهالی فرهنگ و ادب همیشه نگران‌کننده است که نسل جوان بی‌خبر از میراث فرهنگی گذشته باشد، گفت: به‌نظر من در این میان وظیفه نسل میانی سخت شده است و چاره‌ای نداریم جز اینکه روی ریشه‌ها و معرفی آن‌ها و تشابه آن با گذشته ادبیات فرهنگی و تاریخی بیشتر کار کنیم.
سنگری تاکید کرد: ادبیات، بخشی از آن چیزی است که هر فردی نیاز دارد بخواند، بخش‌های دیگر آن تاریخ، علوم نظری، تئوری‌ها و .. است و اگر از آن‌ها دور شویم همه این موضوعات آسیب می‌زند.
وی با بیان اینکه بخش زیادی از آینده‌ای که درباره آن صحبت می‌شود، به این بستگی دارد که چقدر از گذشته را به آیندگان منتقل کنیم، گفت: این دغدغه باید برای نسل میانی ما وجود داشته باشد که بتواند قصه هزار و یک شب را به نسل جدید منتقل کند؛ زیرا هزار و یک‌شب با همه بازنویسی‌ها و تصحیح‌هایی که انجام شده برای نسل جدید نگاشته نشده است.
یکشنبه ۱۲ آبان ۱۳۹۸ - ۰۹:۲۱
نظرات