کتاب «خشکسالی در شرایط تغییر اقلیم» نوشته سیدعلی‌محمد میرمحمدی و سعید ترکش اصفهانی با تاکید بر یافته‌های تحقیقاتی در دنیا و ایران بخشی از دانش موجود در زمینه پیامدهای تغییر اقلیم، معمای خشکسالی و چگونگی رویارویی با آن را مرور کرده است تا نگاه‌ها بیشتر به سمت این پدیده متوجه شود و مسیر تحقیق و اولویت آن شفاف شود.
گقتنی است خشکسالی‌ها در مناطق مختلف دنیا به عنوان پدیده‌ای تدریجی، غیرقابل پیش‌بینی و اجتناب شناخته می‌شود. با توجه به شرایط اقلیمی و موقعیت جغرافیایی کشورمان که بخش عظیمی از آن دارای آب‌وهوای گرم و خشک است، تعدد مخاطره‌ای مانند خشکسالی امری عادی به شمار می‌آید؛ اما نکته مهم خسارات ناشی از این رخداد همواره فشار اقتصادی زیادی را بر صنعت کشاورزی و دیگر صنایع وابسته آورده است.
تحقیقات نشان داده‌اند که اثر مستقیم خسارت ناشی از کاهش هر یک میلی‌متر بارندگی حدود 98 میلیارد ریال برآورد شده است. حال چه باید کرد؟ با نگاهی اجمالی به آمارها و شرایط بارندگی کشور و با توجه به میزان رخداد تغییرات اقلیمی باید گفت؛ کاهش بارندگی در دهه‌های آینده موضوع غیرقابل اجتنابی خواهد شد. بر این اساس چندی پیش روزنامه جام جم گزارشی درباب اهمیت پیوستن به توافقنامه پاریس به تاثیر تغییرات اقلیمی بر بارندگی‌ها تاکید کرد و اینگونه تحلیل شد که در صورت نپیوستن به توافقنامه پاریس و عدم اجرای آن از سوی ساکنان کره زمین کاهش بیست درصدی بارش در ایران مشاهده خواهد شد.
کتاب «خشکسالی در شرایط تغییر اقلیم» در 152 صفحه، به شمارگان پانصد نسخه و به قیمت سی‌هزار تومان از سوی انتشارات جهاددانشگاهی واحد صنعتی اصفهان راهی کتابفروشی‌ها شد.
سازگاری تنها راه مقابله با تغییر اقلیم
نویسندگان در این اثر به اهمیت سازگاری در بحث‌های اقلیمی معتقدند در واقع آن‌ها در بخش پیشگفتار کتاب اذعان کرده‌اند، علی‌رغم برخورداری از امکانات بالقوه و نیروی انسانی کارآمد، هنوز تجهیزات مناسب در برابر این پدیده آماده نشده است و به اندازه کافی و شایسته برای سازگاری با این پدیده سرمایه‌گذاری لازم صورت نگرفته است؛ این درحالی است که بحران اب جدی است .
نکته قابل توجه اینجاست که کشورمان در دو سال اخیر به سبب بارندگی‌هایی که حتی منجر به سیلاب‌های مخرب هم شده‌اند باز هم با کمبود آب مواجه است. این موضوعی است که بسیاری از مسئولان در رسانه‌ها هم به آن اشاره کرده‌اند برای مثال؛ رضا اردکانیان؛ وزیر نیرو در گزارشی که ایسنا چندی پیش منتشر کرده بود به اهمیت مدیریت و مصرف تامین آب شرب اشاره کرده است. در این گزارش آمده؛ «اولویت کاری وزارت نیرو، مدیریت مصرف و تامین آب شرب است. مدیریت مصرف آب، اصلاح روش استفاده از منابع آبی در بخش‌های مختلف به ویژه در کشاورزی و نیز سرمایه‌گذاری برای تامین آب شرب صنعت برای سالیان دور از جمله مباحثی است که همواره مورد توجه بوده است. هم‌چنین کارشناسان بر این باورند که حل بحران آب در ایران، فقط یک راهکار دارد که همان مدیریت تقاضا و مصرف است و راهکارهایی مثل تهیه آب و انتقال آن برای دسترسی مردم، متناسب با شرایط زمان و مکان، راه‌حل‌هایی موقتی و مقطعی است.»
در همین راستا مولفان در این اثر و در رابطه ما معضل کم آبی معتقدند که دانش لازم برای استفاده از راهکارهای مدیریت زراعی، مدیریت منابع آب و آبیاری و روش‌های به‌کارگیری و ایجاد گیاهان زراعی و باغی از طریق به‌نژادی گیاهان در دست پزوهشگران است. به عبارت دیگر مطالب کتاب می‌تواند برای دست‌اندرکاران، سیاست‌گذاران، دانشجویان دوره‌های مختلف دانشگاهی و محققین کشاورزی مفید باشد.
گفتنی است ادبیات این اثر ساده و تا حدی برای غیرمتخصصان هم قابل فهم است. کتاب از پنج فصل تغییر اقلیم و تاثیرات ان بر شرایط زبیعی کشورمان آشنا می‌کند. با توجه به اینکه فصل اول کتاب به تعریف تغییر اقلیم پرداخته است، گفتنی است؛ با توجه به تغییر رفتار آب‌و هوا در بخش‌های زیادی از سیاره زمین و تغییر الگوی بارش‌ها تغییر اقلیم فرایندی حتمی شده است.
در این بخش از کتاب آمده است؛ «وقوع پدیده تغییر اقلیم در سطح جهان به اسانی قابل اثبات نیست و نیازمند بررسی‌های جامع داده‌های طولانی مدت مشخصه‌های آب‌وهوایی است، با این حال می‌توان ادعا کرد که الگوی بارش‌ها از نظر زمان، مدت، شدت و میزان بارندگی دستخوش تغییرات زیادی شده است و پیامدهای آن کشاورزان، تولیدکنندگان و برنامه‌ریزان بخش‌های مختلف صنعت کشاورزی و خدمات و غیره را تحت تاثیر قرار داده است.»
نظر شما